Ścieżki Chrisa Watsona. Afekty i performatywna sprawczość nagrań terenowych w kinie doby katastrofy ekologicznej
Antoni Michnik
antek_antek@poczta.onet.plInstytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-2279-2374
Abstrakt
Autor przygląda się afektywnym aspektom oraz związanej z nimi performatywnej sprawczości wykorzystania we współczesnym kinie nagrań terenowych. Wywód jest zogniskowany wokół twórczości i postaci Chrisa Watsona, specjalisty od nagrań terenowych przyrody, pracującego m.in. dla BBC, zwłaszcza przy produkcjach Davida Attenborough. Zestawiając dyskursy współczesnych afektywnych teorii kina i jego warstwy dźwiękowej (m.in. Michela Chiona, Barbary Flückiger, Caryl Flinn, Danijeli Kulezic-Wilson) z dyskursami wokół samego field recordingu (Francisco López) oraz różnymi narzędziami współczesnej humanistyki, autor pokazuje, w jaki sposób nagrania terenowe współtworzą afektywne narracje filmów oraz oddziałują na odbiorcę, budując przestrzeń światów przedstawionych, a także w jaki sposób nagrania terenowe przyrody wpisują się w szerszy krajobraz afektywny niepokojów doby katastrofy klimatycznej.
Słowa kluczowe:
afekt, nagrania terenowe, Chris Watson, design dźwiękowy, dźwięk, dokumenty przyrodnicze, katastrofa klimatycznaBibliografia
Brown, S. T. (2018). Japanese Horror and the Transnational Cinema of Sensations. London: Palgrave Macmillan.
DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-319-70629-0
Google Scholar
Chion, M. (1994). Audio-vision: Sound on Screen (tłum. C. Gorbman). New York: Columbia University Press. (Publikacja oryginału: 1990).
Google Scholar
Chion, M. (1995). David Lynch (tłum. R. Julian). London: British Film Institute. (Publikacja oryginału: 1992).
Google Scholar
Cohen, A. J. (2000). Film Music: Perspectives from Cognitive Psychology. W: J. Buhler, C. Flinn, D. Neumeyer (red.), Music and Cinema (ss. 360-377). Hanover: Wesleyan University Press.
Google Scholar
Donnelly, K. J. (2009). Saw Heard: Musical Sound Design in Contemporary Cinema. W: W. Buckland (red.), Film Theory and Contemporary Hollywood Movies (ss. 103-123). New York – London: Routledge.
Google Scholar
Donnelly, K. J. (2016). Emotional Sound Effects and Metal Machine Music: Soundworlds in Silent Hill Games and Films. W: L. Greene, D. Kulezic-Wilson (red.), The Palgrave Handbook of Sound Design and Music in Screen Media: Integrated Soundtracks (ss. 73-88). London: Palgrave Macmillan.
Google Scholar
Dunn, D. (2001). Nature, Sound Art and the Sacred. W: D. Rothenberg, M. Ulvaeus (red.), The Book of Music and Nature (ss. 95-107). Middleton: Wesleyan University Press.
Google Scholar
Fischer-Lichte, E. (2008). Estetyka performatywności (tłum. M. Borowski, M. Sugiera). Kraków: Księgarnia Akademicka.
Google Scholar
Flinn, C. (2010). Affect and Film Music in Wildly Uncaring Circumstances. W: D. Diederichsen, C. Ruhm (red.), Utopia of Sound (ss. 89-113). Vienna: Schlebrügge Editor.
Google Scholar
Flückiger, B. (2010). Sound Design. W: D. Daniels, S. Neumann (red.) See This Sound: Audiovisuology Compendium (ss. 307-314). Köln: Verlag der Buchhandlung Walther König.
Google Scholar
Gorbman, C. (1987). Unheard Melodies: Narrative Music Film. Indianapolis: Indiana University Press.
Google Scholar
Hempton, G. (2020). Cisza na wyginięciu. Gordon Hempton w rozmowie z Marią Hawranek. Przekrój, 3568. https://przekroj.pl/spoleczenstwo/cisza-na-wyginieciu-gordon-hempton
Google Scholar
Jordan, R. (2007). The Work of Hildegard Westerkamp in the Films of Gus Van Sant: An Interview with the Soundscape Composer (and Some Added Thoughts of My Own), Off Screen, 11 (8-9). https://offscreen.com/view/jordan_westerkamp
Google Scholar
Jordan, R. (2012). The Ecology of Listening While Looking in the Cinema: Reflective Audioviewing in Gus Van Sant’s „Elephant”, Organised Sound, 17 (3), ss. 248-256. https://doi.org/10.1017/S1355771811000458.
DOI: https://doi.org/10.1017/S1355771811000458
Google Scholar
Kulezic-Wilson, D. (2020). Sound Design Is the New Score: Theory, Aesthetics, and Erotics of the Integrated Soundtrack. New York: Oxford University Press.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780190855314.001.0001
Google Scholar
Lanza, J. (1994). Elevator Music: A Surreal History of Muzak, Easy-Listening, and Other Moodsong. New York: Picador.
Google Scholar
Lefebvre, H. (1991). The Production of Space (tłum. D. Nicholson-Smith). Cambridge: Blackwell. (Publikacja oryginału: 1974).
Google Scholar
Lejeune, P. (2007). Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii (red. R. Lubas-Bartoszyńska, tłum. W. Grajewski i in.). Kraków: Universitas.
Google Scholar
López, F. (2010). Słuchanie dogłębne i otaczająca nas materia dźwiękowa. W: C. Cox, D. Warner (red.), Kultura dźwięku. Teksty o muzyce nowoczesnej (tłum J. Kutyła i in.) (ss. 113-119). Gdańsk: słowo/obraz terytoria. (Publikacja oryginału: 2001).
Google Scholar
Petzold, C. (2010). You Can Only Narrate Loneliness Acoustically: An Interview with Diedrich Diederichsen and Constanze Ruhm. W: D. Diederichsen, C. Ruhm (red.), Immediacy and Non-Simultaneity: Utopia of Sound (ss. 219-243). Vienna: Schlebrügge Editor.
Google Scholar
Rachubińska, K. (2019). To jest (prawdziwa) opowieść. Dwutygodnik.com, 258 (6). https://www.dwutygodnik.com/artykul/8316-to-jest-prawdziwa-opowiesc.html
Google Scholar
Schafer, R. M. (1994). The Soundscape: Our Sonic Environment and the Tuning of the World. Rochester: Destiny Books.
Google Scholar
Shackleford, T. (2019). Score for HBO’s “Chernobyl” Was Recorded Using Sounds From Inside a Nuclear Power Plant. LiveForLiveMusic. com. https://liveforlivemusic.com/news/chernobyl-nuclear-power-plant/
Google Scholar
Stasiowska, J. (2019). Lubrykant do rzeczywistości. Dwutygodnik.com, 258 (6). https://www.dwutygodnik.com/artykul/8330-brak-dyscypliny-lubrykant-do-rzeczywistosci.html
Google Scholar
Strachan, R., Leonard, M. (2015). More Than Background Ambience and Sound-Design in Contemporary Art Documentary Film. W: H. Rogers (red.), Music and Sound In Documentary Film (s. 166-179). New York – London: Routledge.
Google Scholar
Szałasek, F. (2017). Nagrania terenowe. Gdańsk: Wydawnictwo w podwórku.
Google Scholar
Westerkamp, H. (2010). Soundtracks Everywhere. W: D. Diederichsen, C. Ruhm (red.), Utopia of Sound (ss. 151-168). Vienna: Schlebrügge Editor.
Google Scholar
Whittington, W. (2014). Horror Sound Design. W: H. M. Benshoff (red.), A Companion to the Horror Film (ss. 168-185). Chichester: Wiley Blackwell.
Google Scholar
Autorzy
Antoni Michnikantek_antek@poczta.onet.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-2279-2374
Doktorant w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, absolwent Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego; historyk kultury, performer. Członek założyciel researchersko-performatywnej Grupy ETC. Od jesieni 2013 r. w redakcji magazynu „Glissando”. Publikował m.in. w „Dialogu”, „Kontekstach”, „Kulturze Popularnej”, „Kulturze Współczesnej”, „Kwartalniku Filmowym”, „Polish Theatre Journal”, „Roczniku Historii Sztuki”, „Ruchu Muzycznym”, „Zeszytach Literackich”. Współredaktor książek Fluxus w trzech aktach. Narracje – estetyki – geografie (2014) Grupy ETC oraz Poza rejestrem. Rozmowy o muzyce i prawie autorskim (2015).
Statystyki
Abstract views: 420PDF downloads: 347
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Antoni Michnik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Antoni Michnik, Techniki audiowizualnej rewitalizacji przeszłości – „I młodzi pozostaną” Petera Jacksona , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Antoni Michnik, Między OP-em, EPI i Fluxusem. „The Flicker” Tony’ego Conrada jako przykład artystycznej strategii symulacji działania substancji psychoaktywnych , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Antoni Michnik, Dyskretny urok „populuxe” – intertekstualne wędrówki scen z „Design for Dreaming” , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy