Techniki audiowizualnej rewitalizacji przeszłości – „I młodzi pozostaną” Petera Jacksona

Antoni Michnik

antek_antek@poczta.onet.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-2279-2374

Abstrakt

Przedmiotem artykułu jest analiza filmu dokumentalnego Petera Jacksona I młodzi pozostaną (2018), powstałego na podstawie archiwalnych materiałów filmowych z okresu I wojny światowej. Autor przygląda się pracom nad tymi materiałami, pokazując, że zabiegi dokonane przez zespół Jacksona wykraczają poza restaurację filmu, i proponując kategorię rewitalizacji jako adekwatną do opisu dokonanych przekształceń. Przeprowadzona analiza decyzji artystycznych podjętych przez Jacksona odsłania konteksty oraz celowość zastosowanych zabiegów (scenariusz, wybór palety kolorystycznej itd.), a także umieszcza prace nad ścieżką dźwiękową w kontekście współczesnych praktyk rekonstrukcji historycznych pejzaży dźwiękowych. W zakończeniu autor omawia immersyjność I młodzi pozostaną na tle współczesnych praktyk audiowizualnych instytucji muzealnych oraz historycznych początków kina, dowodząc tezy, że dokument Jacksona w większej mierze poświęcony jest samej kinematografii oraz pamięci Wielkiej Wojny niż historii.


Słowa kluczowe:

Peter Jackson, I wojna światowa, film dokumentalny, restauracja filmów archiwalnych, rekonstrukcja historycznych pejzaży dźwiękowych, rewitalizacja przeszłości

Adamson, P. (1991). The Gas Shell Bombardment Record: Some Further Thoughts. The Historical Record Quarterly, (19), ss. 13-15.
  Google Scholar

Alvarez-Morales, L., Lopez, M. (2020). Cathedral Acoustics in Early Modern England: Exploring and Recreating the Sounds of the Past. Early Modern Soundscapes Blog. https://emsoundscapes.co.uk/cathedral-acoustics-in-early-modern-england-exploring-and-recreating-the-sounds-of-the-past/
  Google Scholar

Aufderheide, P. (2007). Your Country, My Country: How Films About the Iraq War Construct Publics, Framework, 48 (2), ss. 59-61.
DOI: https://doi.org/10.1353/frm.2007.0010   Google Scholar

[b. a.] (2019). https://cinnafilm.com/peter-jackson-documentary-uses-innovative-film-restoration-to-empower-firsthand-accounts-from-world-war-one/
  Google Scholar

Bal, M. (2007). Exhibition as Film. W: S. Macdonald, P. Basu (red.), Exhibition Experiments (ss. 71-93). Malden – Oxford – Carlton: Blackwell.
DOI: https://doi.org/10.1002/9780470696118.ch3   Google Scholar

Bijsterveld, K. (2015). Ear-on Exhibitions: Sound In the History Museum, The Public Historian, 37 (4), ss. 73-90. https://doi.org/10.1525/tph.2015.37.4.73
DOI: https://doi.org/10.1525/tph.2015.37.4.73   Google Scholar

Bottomore, S. (1999). An International Survey of Sound Effects in Early Cinema, Film History, (4), ss. 485-498.
  Google Scholar

Bottomore, S. (2001). The Story of Percy Peashaker: Debates About Sound Effects in Early Cinema. W: R. Abel, R. Altman (red.), The Sounds of Early Cinema (ss. 129-142). Bloomington – Indianapolis: Indiana University Press.
  Google Scholar

Cherchi Usai, P. (1996). The Color of Nitrate: Some Factual Observations on Tinting and Toning Manuals for Silent Films. W: R. Abel (red.), Silent Film (ss. 21-30). London: Athlone.
  Google Scholar

Chion, M. (1994). Audio-vision: Sound on Screen (tłum. C. Gorbman). New York: Columbia University Press. (Publikacja oryginału: 1990).
  Google Scholar

Costello, R. (2016). Black Tommies: British Soldiers of African Descent In the First World War. London: London University Press.
  Google Scholar

Crook, T. (2014). Vocalizing the Angels of Mons: Audio Dramas as Propaganda in the Great War of 1914 to 1918, Societies, 4 (2), ss. 180-221. https://doi.org/10.3390/soc4020180
DOI: https://doi.org/10.3390/soc4020180   Google Scholar

Daley, J. (2018). Listen to the Moment the Guns Fell Silent, Ending World War I. Smithsonian Magazine. https://www.smithsonianmag.com/smart-news/listen-moment-guns-fell-silent-ending-world-war-i-180970772/
  Google Scholar

Fırat, H. B., Masullo, M., Karadoğan, C., Maffei, L. (2020). The Soundscape Reconstructions of the Early 20th Century Vendor Cries in Streets of Istanbul and Naples With Two 3D Sound Spatialization Approaches. Conference: Inter-Noise 2020, e-congress, Seoul. https://www.researchgate.net/publication/348169721_The_soundscape_reconstructions_of_the_early_20_th_century_vendor_cries_in_streets_of_Istanbul_and_Naples_with_two_3D_sound_spatialization_approaches
  Google Scholar

Friedberg, A. (2004). Trottoir Roulant: The Cinema and New Mobilities of Spectatorship. W: J. Fullerton, J. Olsson (red.), Allegories of Communication: Intermedial Concerns From Cinema to the Digital (ss. 263-276). Rome: J. Libbey.
  Google Scholar

Friedberg, A. (2012). Wirtualne Okno. Od Albertiego do Microsoftu (tłum. A. Rejniak-Majewska, M. Pabiś-Orzeszyna), Warszawa: Oficyna Naukowa.
  Google Scholar

Gopnick, A. (2019, 14 stycznia). A Few Thoughts On the Authenticity of Peter Jackson’s „They Shall Not Grow Old”. New Yorker. https://www.newyorker.com/news/daily-comment/a-few-thoughts-on-the-authenticity-of-peter-jacksons-they-shall-not-grow-old
  Google Scholar

Hanrahan, B. (2014). Reproducing Traces of War: Listening to Gas Shell Bombardment, 1918. Sounding Out!. https://soundstudiesblog.com/2014/07/07/listening-to-traces-of-war-gas-shell-bombardment-1918/
  Google Scholar

Hartford, K. (2017). Listening to the Din of the First World War. Sound Studies, (2), ss. 98-114. https://doi.org/10.1080/20551940.2017.1392227
DOI: https://doi.org/10.1080/20551940.2017.1392227   Google Scholar

Henning, M. (2006). Museums, Media and Cultural Theory, New York – Maidenhead: Open University Press.
  Google Scholar

Henning, M. (2007). Legibility and Affect: Museums as New Media. W: S. Macdonald, P. Basu (red.), Exhibition Experiments (ss. 25-46). Malden – Oxford – Carlton: Blackwell.
DOI: https://doi.org/10.1002/9780470696118.ch1   Google Scholar

Hurwitz, M. (2019). Real War: How Peter Jackson’s „They Shall Not Grow Old” Breathed Life into 100-Year-Old Archival Footage. Studio Daily. https://www.studiodaily.com/2019/05/real-war-peter-jacksons-shall-not-grow-old-breathed-life-100-year-old-archival-footage/
  Google Scholar

Kermode, M. (2018). „They Shall Not Grow Old” Review: An Utterly Breathtaking Journey Into the Trenches. The Guardian. https://www.theguardian.com/film/2018/nov/11/they-shall-not-grow-old-peter-jackson-review-first-world-war-footage
  Google Scholar

Kittler, F. (1999). Gramophone, Film, Typewriter (tłum. G. Winthrop-Young, M. Wutz). Stanford: Stanford University Press. (Publikacja oryginału: 1986).
  Google Scholar

Leitner, D. (2018). The Documentary Masterpiece That Is Peter Jackson’s „They Shall Not Grow Old”. Filmmaker Magazine. https://filmmakermagazine.com/106589-the-documentary-masterpiece-that-is-peter-jacksons-they-shall-not-grow-old/#.YE7jfBYo_IU
  Google Scholar

Michnik, A. (2014). 1914-1918: narodziny sztuki prowadzenia nowoczesnej akustycznej wojny, Przegląd Humanistyczny, 4 (445), ss. 19-30.
  Google Scholar

Michnik, A. (2018). (Pre)Historia pewnych nadużyć. Radiotechnologie I wojny światowej. Glissando, 3 (35), ss. 154-167.
  Google Scholar

Michnik, A. (2019). Czym jest nagranie? Dwutygodnik.com, 5 (256). https://www.dwutygodnik.com/artykul/8218-artystka-w-archiwum-czym-jest-nagranie.html
  Google Scholar

Michnik, A. (2019). Męska histeria i wojenni bohaterowie. Soniczne obrażenia, urazy uszu oraz ich leczenie podczas I wojny światowej. Glissando, 1 (36), ss. 36-45.
  Google Scholar

Michnik, A. (2020). Ścieżki Chrisa Watsona. Afekty i performatywna sprawczość nagrań terenowych w kinie doby katastrofy ekologicznej. Kwartalnik Filmowy, (111), ss. 105-122.
DOI: https://doi.org/10.36744/kf.431   Google Scholar

Morat, D. (2014). Cheer, Songs and Marching Sounds: Acoustic Mobilization and Collective Affects at the Beginning of World War I. W: D. Morat (red.) Sounds of Modern History: Auditory Cultures in 19th and 20th Century Europe (ss. 177-200). New York: Berghahn.
  Google Scholar

Ndalianis, A. (2004). Neo-Baroque Aesthetics and Contemporary Entertainment. Cambridge – London: MIT Press.
DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/4912.001.0001   Google Scholar

Noakes, L. (2006). Women in the British Army: War and the Gentle Sex 1907-1948. London – New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203088326   Google Scholar

Powierska, A. (2020). „Dokument”, „We Have One Heart”, „Papa”. Zagubieni ojcowie, dokument, animacja i autobiografia. Kwartalnik Filmowy, (112), ss. 66-84.
DOI: https://doi.org/10.36744/kf.542   Google Scholar

Rosenstone, R. A. (2008). Historia w obrazach/historia w słowach: rozważania nad możliwością przedstawienia historii na taśmie filmowej (tłum. Ł. Zaremba). W: I. Kurz (red.), Film i historia. Antologia (ss. 93-114). Warszawa: WUW. (Publikacja oryginału: 1988).
  Google Scholar

Shepherd, J. (2018). „They Shall Not Grow Old”: Is First World War Hyper-Restoration Historical Sacrilege? Independent. https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/features/they-shall-not-grow-old-restored-coloured-footage-first-world-war-peter-jackson-a8626321.html
  Google Scholar

Talbot, F. A. (1912). Moving Pictures: How They Are Made and Worked. London: William Heinemann.
  Google Scholar

Velikić, D. (2005). Casus Brema (tłum. M. Petryńska). Sejny: Pogranicze. (Publikacja oryginału: 2001).
  Google Scholar

Volmar, A. (2014). In Storms of Steel: The Soundscape of World War I and Its Impact on Auditory Media Culture During the Weimar Period. W: D. Morat (red.), Sounds of Modern History: Auditory Cultures in 19th and 20th Century Europe (ss. 227-254). New York: Berghahn.
  Google Scholar

White, H. (2008). Historiografia i historiofotia (przeł. Ł. Zaremba). W: I. Kurz (red.), Film i historia. Antologia (ss. 117-127). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. (Publikacja oryginału: 1988).
  Google Scholar

Winegard, T. (2012). Indigenous Peoples of British Dominions and the First World War. Cambridge: Cambridge University Press.
DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9781139057387   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-05-13

Cited By / Share

Michnik, A. (2021) „Techniki audiowizualnej rewitalizacji przeszłości – «I młodzi pozostaną» Petera Jacksona”, Kwartalnik Filmowy, (113), s. 132–152. doi: 10.36744/kf.693.

Autorzy

Antoni Michnik 
antek_antek@poczta.onet.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
https://orcid.org/0000-0002-2279-2374

Doktorant w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, absolwent Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego; historyk kultury, performer. Członek założyciel researchersko-performatywnej Grupy ETC. Od jesieni 2013 r. w redakcji magazynu „Glissando”. Publikował m.in. w „Dialogu”, „Kontekstach”, „Kulturze Popularnej”, „Kulturze Współczesnej”, „Kwartalniku Filmowym”, „Polish Theatre Journal”, „Roczniku Historii Sztuki”, „Ruchu Muzycznym”, „Zeszytach Literackich”. Współredaktor książek Fluxus w trzech aktach. Narracje – estetyki – geografie (2014) Grupy ETC oraz Poza rejestrem. Rozmowy o muzyce i prawie autorskim (2015).

 



Statystyki

Abstract views: 275
PDF downloads: 191


Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Antoni Michnik

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.