Twarze i pejzaże. Rekonesans

Barbara Kita

basiakita@wp.pl
Uniwersytet Śląski, Katowice (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-3616-9863

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji wybranych refleksji na temat relacji twarzy i pejzażu w klasycznych tekstach francuskiej teorii filmu. Autorka proponuje prześledzenie tych miejsc w dorobku Jeana Epsteina, Béli Balázsa, Edgara Morina czy Gilles’a Deleuze’a, w których wzajemne powiązanie między ludzkim obliczem i krajobrazem jest omawiane (choć w niewielkim zakresie) w odniesieniu do kina. Zauważa, że pierwsi badacze kina sytuowali opisywaną zależność w perspektywie specyfiki medium filmu. Ich propozycje zostają następnie umieszczone w kontekście rozważań współczesnych teoretyków, przede wszystkim Pascala Bonitzera, Jacques’a Aumonta i Jeana Motteta, którzy dostrzegają stopniowe przewartościowanie oraz transformację wzajemnych relacji twarzy i pejzażu, a wreszcie ich zanik czy wręcz destrukcję.


Słowa kluczowe:

francuskie filmoznawstwo, teoria, twarz, pejzaż

Andrew, J. D. (1995). Główne teorie filmu (tłum. A. Kołodyński). Łódź: PWSFTviT.
  Google Scholar

Aumont, J. (1992). Du visage au cinéma. Paris: Cahiers du cinéma.
  Google Scholar

Aumont, J. (2007). L’Oeil interminable. Paris: Editions de la Différence.
  Google Scholar

Balázs, B. (1987). Wybór pism (tłum. K. Jung, R. Porges). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
  Google Scholar

Baudrillard, J. (1987). Au-dela du vrai et du faux, ou le malin génie de l’image. Cahiers internationaux de sociologie, 82, ss. 139-145.
  Google Scholar

Bonitzer, P. (1982). Le Champ aveugle: essais sur le cinéma. Paris: Gallimard.
  Google Scholar

Bougnoux, D. (2003). Faire visage, comme on dit faire surface. Les Cahiers de médiologie, 1 (15), ss. 9-15.
DOI: https://doi.org/10.3917/cdm.015.0009   Google Scholar

Czeczot-Gawrak, Z. (1962). Jean Epstein. Studium natury w sztuce filmowej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
  Google Scholar

Czerwiński, M. (1975). Przedmowa. W: E. Morin, Kino i wyobraźnia (tłum. K. Eberhardt, przedm. M. Czerwiński). Warszawa: PIW.
  Google Scholar

Deleuze, G. (2009). Kino. 1. Obraz-ruch. 2. Obraz-czas (tłum. J. Margański). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
  Google Scholar

Deleuze, G., Guattari, F. (2015). Tysiąc plateau (red. J. Bednarek). Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
  Google Scholar

Elsaesser, T., Hagener, M. (2015). Teoria filmu: wprowadzenie przez zmysły (tłum. K. Wojnowski). Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Epstein, J. (2019). Bonjour cinéma: Le Cinématographe vu de l’Etna et autres écrits (Écrits complets. Volume II. 1920-1928). Paris: Les Éditions de L’Oeil.
  Google Scholar

Gardies, A. (1999). Le Paysage comme moment narratif. W: J. Mottet (red.), Les Paysages du cinéma. Seyssel: Champ Vallon.
  Google Scholar

Merleau-Ponty, M. (2001). Fenomenologia percepcji (tłum. M. Kowalska, J. Migasiński). Warszawa: Fundacja Aletheia.
  Google Scholar

Merzeau, L. (2003). De la photogénie. Les Cahiers de médiologie, 1 (15), ss. 199-206.
DOI: https://doi.org/10.3917/cdm.015.0199   Google Scholar

Morin, E. (1975). Kino i wyobraźnia (tłum. K. Eberhardt, przedm. M. Czerwiński). Warszawa: PIW.
  Google Scholar

Mottet, J. (1999). Avant-propos. W: J. Mottet (red.), Les Paysages du cinéma. Seyssel: Champ Vallon.
  Google Scholar

Sebbah, F. D. (2015). Lyotard et le visage sans Levinas. Revue de métaphysique et de morale, 87 (3), ss. 389-400.
DOI: https://doi.org/10.3917/rmm.153.0389   Google Scholar

Tognolotti, C., Vichi, L. (2020). De la photogénie du reél à la théorie d’un cinéma au-delà du réel: l’archipel Jean Epstein. Torino: Kaplan.
DOI: https://doi.org/10.4000/books.edizionikaplan.1944   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-09-27

Cited By / Share

Kita, B. (2023) „Twarze i pejzaże. Rekonesans”, Kwartalnik Filmowy, (123), s. 139–163. doi: 10.36744/kf.1748.

Autorzy

Barbara Kita 
basiakita@wp.pl
Uniwersytet Śląski, Katowice Polska
https://orcid.org/0000-0003-3616-9863

Kulturoznawczyni, filmoznawczyni; dr hab., prof. Uniwersytetu Śląskiego (pracuje w Instytucie Nauk o Kulturze). Zajmuje się teorią filmu i nowych mediów (zwłaszcza francuską), interesuje ją problematyka obrazu, przestrzeni oraz miasta. Autorka książki Między przestrzeniami. O kulturze nowych mediów (2003) oraz Obraz zatrzymany. Praktyka i teoria późnego Godarda (2013). Redaktorka tomu Przestrzenie tożsamości we współczesnym kinie europejskim (2006) i współredaktorka (z Andrzejem Gwoździem) książki Pamięć kina (2013). Współredaktorka (z Magdaleną Kempną-Pieniążek) książek Filmowe pejzaże Europy (2017) i Filmowe pejzaże Ameryk (2020) oraz (z Iloną Copik) Kultury obrazu – tabu – edukacja (2018). Członkini Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami.



Statystyki

Abstract views: 157
PDF downloads: 133


Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Barbara Kita

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.