Wyspa ruin. Pęknięty pejzaż Hashimy
Abstrakt
Tekst jest propozycją spojrzenia na Hashimę jako na wyspę, która generuje podwójne pęknięcie: jest to pęknięcie na pejzażu morskim oraz skaza, którą stanowi sama wyspa-ruina. Autorka bierze pod uwagę uwarunkowania historyczne wyspy, czas jej rozwoju i teraźniejszość miasta ruin. Szybkie wysiedlenie i rozpad olbrzymich budynków oraz osieroconych przedmiotów codziennego użytku skazuje to miejsce na zanikanie. Przeciwdziałają temu inicjatywy artystyczne, w których twórcy starają się upominać o przeszłość i teraźniejszość Hashimy, wykorzystując ruiny jako element dyskursu pamięci, śladu, znikania i uobecniania byłych mieszkańców. Skumulowane obrazy, toposy przenoszone przez twórców, utrwalane na nośnikach medialnych, wyraźnie wskazują potrzebę rozprawienia się z tą przestrzenią pustki i ruiny, oraz swego rodzaju balsamowania czasów minionych.
Słowa kluczowe:
pejzaż, Hashima, ruiny, instalacje, dokument filmowy, pamięćBibliografia
Akui, Y., Shiga, H. (1986). Studies on the Modern Buildings on Gunkanjima Island (1916-1974), Tokyo: Tokyo Denki University.
Google Scholar
Burke-Gaffney, B. (2002). Hashima: The Ghost Island. Cabinet, 7. https://www.cabinetmagazine.org/issues/7/burke-gaffney.php
Google Scholar
Certeau de, M., Giard, L., Mayol, P. (2011). Wynaleźć codzienność. Tom 2 Mieszkać, gotować (tłum. K. Thiel-Jańczuk). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Chroł, K. (2018). Wyspa Hashima wpisana na listę UNESCO jako dowód wielkości i uznania japońskiego przemysłu i myśli technologicznej. Gdańskie Studia Azji Wschodniej, 14, ss. 128-140, https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/GSAW/article/view/2691
DOI: https://doi.org/10.4467/23538724GS.18.025.10175
Google Scholar
Copik, I. (2017). Topografie i krajobrazy. Filmowy Śląsk. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Dantec, J.-P. (1999). Zones. Les paysages oubliés. W: J. Mottet (red.), Les paysages du cinéma (ss. 250-260). Seyssel: Editions Champ Vallon.
Google Scholar
Deleuze, G., Guattari, F. (2015). Tysiąc plateau (tłum. zbiorowe). Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
Google Scholar
Frydryczak, B. (1999). Pejzaż z ruinami. W: E. Rewers (red.), Przestrzeń, filozofia i architektura: osiem rozmów o poznawaniu, produkowaniu i konsumowaniu przestrzeni (ss. 168-181). Poznań: Wydawnictwo Humaniora.
Google Scholar
Gilmore, L. (2015). Przypadki graniczne: trauma, autoprezentacja i prawne tożsamości (tłum. J. Burzyński). W: T. Łysak (red.), Antologia studiów nad traumą (ss. 359-375). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Kita, B. (2020). Brama łez. Filmowe topografie Ellis Island. Annales Universitatis. Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Cultura, 12 (1), ss. 11-23. https://doi.org/10.24917/20837275.12.1.1
DOI: https://doi.org/10.24917/20837275.12.1.1
Google Scholar
Lubelski, T. (2000). Nowa fala. O pewnej przygodzie kina francuskiego. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Marguet, D. (2014). Textes et paysages en ruines chez Pasolini, Huillet et Straub, Tarr. W: C. Blüminger, M. Lagny, S. Lindeperg S. Rollet (red.), Théorème. Paysages et Mémoire. Cinéma, photographie, dispositifs audiovisuels (ss. 113-122). Paris: Presses Sorbonne Nouvelle.
Google Scholar
Nacher, A. (2016). Media lokacyjne. Ukryte życie obrazów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Seltzer, M. (2015). Kultura rany (tłum. A. Rejniak-Majewska). W: T. Łysak (red.), Antologia studiów nad traumą. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Sławek, T. (2015). U-chodzić, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar
Thomas, C. (2007). Shõmei Tõmatsu: la memoire des ruines, Protée. Revue Internationale de théories et de pratiques sémiotiques. Imaginaire des ruines, 35 (2), ss. 45-54.
DOI: https://doi.org/10.7202/017466ar
Google Scholar
Vernhes-Lermusiaux, A. (2012). Diner avec Hashima mon amour. https://www.clermont-filmfest.org/hashima-mon-amour/
Google Scholar
Virilio, P. (2004). Ville panique. Ailleurs commence ici. Paris: Galilée.
Google Scholar
Virilio, P. (2007). Wypadek pierworodny (tłum. K. Szeżyńska-Maćkowiak). Warszawa: Sic!
Google Scholar
Virilio, P. (2008). Prędkość i polityka (tłum. S. Królak). Warszawa: Sic!
Google Scholar
Autorzy
Barbara Kitabasiakita@wp.pl
Uniwersytet Śląski Polska
https://orcid.org/0000-0003-3616-9863
Dr hab., prof. UŚ, kulturoznawczyni, filmoznawczyni, pracuje w Instytucie Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego. Zajmuje się teorią filmu i nowych mediów (zwłaszcza francuską), interesuje ją problematyka obrazu, przestrzeni oraz miasta. Autorka książek Między przestrzeniami. O kulturze nowych mediów (2003) oraz Obraz zatrzymany. Praktyka i teoria późnego Godarda (2013). Redaktorka tomu Przestrzenie tożsamości we współczesnym kinie europejskim (2006) i współredaktorka (z Andrzejem Gwoździem) książki Pamięć kina (2013). Współredaktorka (z Magdaleną Kempną-Pieniążek) książki Filmowe pejzaże Europy (2017) i Filmowe pejzaże Ameryk (2020) oraz (z Iloną Copik) Kultury obrazu – tabu – edukacja (2018). Członkini Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami.
Statystyki
Abstract views: 264PDF downloads: 338
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Barbara Kita
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Barbara Kita, W parku sekwoi. Hitchcock/Marker/Godard , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Barbara Kita, Twarze i pejzaże. Rekonesans , Kwartalnik Filmowy: Nr 123 (2023): Tempo i rytm
- Barbara Kita, „Historie kina” JLG. Historia XX wieku, metodologia sztuki i teoria kina , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
- Barbara Kita, W postkolonialnej Europie , Kwartalnik Filmowy: Nr 95 (2016): Transnarodowość kina polskiego
