Twarze i pejzaże. Rekonesans
Barbara Kita
basiakita@wp.plUniwersytet Śląski, Katowice (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-3616-9863
Abstrakt
Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji wybranych refleksji na temat relacji twarzy i pejzażu w klasycznych tekstach francuskiej teorii filmu. Autorka proponuje prześledzenie tych miejsc w dorobku Jeana Epsteina, Béli Balázsa, Edgara Morina czy Gilles’a Deleuze’a, w których wzajemne powiązanie między ludzkim obliczem i krajobrazem jest omawiane (choć w niewielkim zakresie) w odniesieniu do kina. Zauważa, że pierwsi badacze kina sytuowali opisywaną zależność w perspektywie specyfiki medium filmu. Ich propozycje zostają następnie umieszczone w kontekście rozważań współczesnych teoretyków, przede wszystkim Pascala Bonitzera, Jacques’a Aumonta i Jeana Motteta, którzy dostrzegają stopniowe przewartościowanie oraz transformację wzajemnych relacji twarzy i pejzażu, a wreszcie ich zanik czy wręcz destrukcję.
Słowa kluczowe:
francuskie filmoznawstwo, teoria, twarz, pejzażBibliografia
Andrew, J. D. (1995). Główne teorie filmu (tłum. A. Kołodyński). Łódź: PWSFTviT.
Google Scholar
Aumont, J. (1992). Du visage au cinéma. Paris: Cahiers du cinéma.
Google Scholar
Aumont, J. (2007). L’Oeil interminable. Paris: Editions de la Différence.
Google Scholar
Balázs, B. (1987). Wybór pism (tłum. K. Jung, R. Porges). Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Baudrillard, J. (1987). Au-dela du vrai et du faux, ou le malin génie de l’image. Cahiers internationaux de sociologie, 82, ss. 139-145.
Google Scholar
Bonitzer, P. (1982). Le Champ aveugle: essais sur le cinéma. Paris: Gallimard.
Google Scholar
Bougnoux, D. (2003). Faire visage, comme on dit faire surface. Les Cahiers de médiologie, 1 (15), ss. 9-15.
DOI: https://doi.org/10.3917/cdm.015.0009
Google Scholar
Czeczot-Gawrak, Z. (1962). Jean Epstein. Studium natury w sztuce filmowej. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Czerwiński, M. (1975). Przedmowa. W: E. Morin, Kino i wyobraźnia (tłum. K. Eberhardt, przedm. M. Czerwiński). Warszawa: PIW.
Google Scholar
Deleuze, G. (2009). Kino. 1. Obraz-ruch. 2. Obraz-czas (tłum. J. Margański). Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Deleuze, G., Guattari, F. (2015). Tysiąc plateau (red. J. Bednarek). Warszawa: Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana.
Google Scholar
Elsaesser, T., Hagener, M. (2015). Teoria filmu: wprowadzenie przez zmysły (tłum. K. Wojnowski). Kraków: Universitas.
Google Scholar
Epstein, J. (2019). Bonjour cinéma: Le Cinématographe vu de l’Etna et autres écrits (Écrits complets. Volume II. 1920-1928). Paris: Les Éditions de L’Oeil.
Google Scholar
Gardies, A. (1999). Le Paysage comme moment narratif. W: J. Mottet (red.), Les Paysages du cinéma. Seyssel: Champ Vallon.
Google Scholar
Merleau-Ponty, M. (2001). Fenomenologia percepcji (tłum. M. Kowalska, J. Migasiński). Warszawa: Fundacja Aletheia.
Google Scholar
Merzeau, L. (2003). De la photogénie. Les Cahiers de médiologie, 1 (15), ss. 199-206.
DOI: https://doi.org/10.3917/cdm.015.0199
Google Scholar
Morin, E. (1975). Kino i wyobraźnia (tłum. K. Eberhardt, przedm. M. Czerwiński). Warszawa: PIW.
Google Scholar
Mottet, J. (1999). Avant-propos. W: J. Mottet (red.), Les Paysages du cinéma. Seyssel: Champ Vallon.
Google Scholar
Sebbah, F. D. (2015). Lyotard et le visage sans Levinas. Revue de métaphysique et de morale, 87 (3), ss. 389-400.
DOI: https://doi.org/10.3917/rmm.153.0389
Google Scholar
Tognolotti, C., Vichi, L. (2020). De la photogénie du reél à la théorie d’un cinéma au-delà du réel: l’archipel Jean Epstein. Torino: Kaplan.
DOI: https://doi.org/10.4000/books.edizionikaplan.1944
Google Scholar
Autorzy
Barbara Kitabasiakita@wp.pl
Uniwersytet Śląski, Katowice Polska
https://orcid.org/0000-0003-3616-9863
Kulturoznawczyni, filmoznawczyni; dr hab., prof. Uniwersytetu Śląskiego (pracuje w Instytucie Nauk o Kulturze). Zajmuje się teorią filmu i nowych mediów (zwłaszcza francuską), interesuje ją problematyka obrazu, przestrzeni oraz miasta. Autorka książki Między przestrzeniami. O kulturze nowych mediów (2003) oraz Obraz zatrzymany. Praktyka i teoria późnego Godarda (2013). Redaktorka tomu Przestrzenie tożsamości we współczesnym kinie europejskim (2006) i współredaktorka (z Andrzejem Gwoździem) książki Pamięć kina (2013). Współredaktorka (z Magdaleną Kempną-Pieniążek) książek Filmowe pejzaże Europy (2017) i Filmowe pejzaże Ameryk (2020) oraz (z Iloną Copik) Kultury obrazu – tabu – edukacja (2018). Członkini Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami.
Statystyki
Abstract views: 165PDF downloads: 136
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Barbara Kita
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Barbara Kita, W parku sekwoi. Hitchcock/Marker/Godard , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
- Barbara Kita, Wyspa ruin. Pęknięty pejzaż Hashimy , Kwartalnik Filmowy: Nr 114 (2021): Zanieczyszczenie, brud, skaza
- Barbara Kita, „Historie kina” JLG. Historia XX wieku, metodologia sztuki i teoria kina , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
- Barbara Kita, W postkolonialnej Europie , Kwartalnik Filmowy: Nr 95 (2016): Transnarodowość kina polskiego