Revisiting the Repertoires of Cinemas for Poles in Occupied Kraków

Andrzej Dębski

andrzej_debski@poczta.onet.pl
University of Wrocław (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-0725-5765

Abstract

The article concerns the film offer and demand in cinemas for Poles in Nazi-occupied Kraków during World War II. Data from the publication Owoc zakazany [Forbidden Fruit] (1987) by Jerzy Semilski and Jerzy Toeplitz, hitherto the main source of knowledge on the subject, were verified, supplemented, and entered into spreadsheets, which made it possible to re-analyse them, i.a. using the POPSTAT method. Thus, it was confirmed that until March 1943, when Polish films were present in the repertoires of Kraków cinemas, they were the most watched films. Data on attendance in the General Government were also analysed, leading to the conclusion that it was likely to reach the 1938 level in 1942. These considerations are presented against the background of the latest findings concerning the functioning of Third Reich cinematography (the role of market mechanisms and audience-orientation), as well as its expansion in the occupied countries.


Keywords:

cinema of the Third Reich, cinema under German occupation, World War II, audience preferences, POPSTAT, General Government

Biltereyst, D., Maltby, R., Meers, P. (red.) (2019). The Routledge Companion to New Cinema History. London – New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315666051   Google Scholar

Chwalba, A. (2002). Okupacyjny Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
  Google Scholar

Czocher, A. (2011). W okupowanym Krakowie. Gdańsk: Oskar.
  Google Scholar

Dębski, A. (2019). Nowoczesność, rozrywka, propaganda. Historia kina we Wrocławiu w latach 1919-1945. Wrocław: Atut.
  Google Scholar

Garncarz, J. (2015). Wechselnde Vorlieben. Über die Filmpräferenzen der Europäer 1896-1939. Frankfurt/Main – Basel: Stroemfeld.
  Google Scholar

Garncarz, J. (2017). „Zwei Stunden erfreulichster Ablenkung”. Über Publikumspräferenzen und die Rolle der Ufa in der NS-Zeit. W: R. Rother, V. Thomas (red.), Linientreu und populär. Das Ufa-Imperium 1933-1945 (ss. 45-56). Berlin: Bertz + Fischer.
  Google Scholar

Garncarz, J. (2021). Begeisterte Zuschauer. Die Macht des Kinopublikums in der NS-Diktatur. Köln: Halem.
  Google Scholar

Guttenberger, H. (1941). Film-Bericht aus dem Generalgouvernement. Das Generalgouvernement, 6, ss. 28-29.
  Google Scholar

Gwóźdź, A. (2020). Zaklinanie rzeczywistości. Filmy niemieckie i ich historie 1933-1949 (wyd. 2). Wrocław: Atut.
  Google Scholar

Hryciuk, G. (1997). Zmiany demograficzne ludności polskiej we Lwowie w latach 1931-1944. W: S. Ciesielski (red.), Wschodnie losy Polaków (ss. 7-76). Wrocław: Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego.
  Google Scholar

Hryciuk, G. (2000). Polacy we Lwowie 1939-1944. Życie codzienne. Warszawa: Książka i Wiedza.
  Google Scholar

Jaenicke, E. (1941). Propaganda und Kulturarbeit. Das Generalgouvernement, 15, ss. 3-11.
  Google Scholar

Kłys, T. (2013). Od Mabusego do Goebbelsa. Weimarskie filmy Fritza Langa i kino niemieckie do 1945 roku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-759-5   Google Scholar

Madajczyk, C. (1970). Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce. Warszawa: PWN.
  Google Scholar

Maltby, R., Biltereyst, D., Meers, P. (red.) (2011). Explorations in New Cinema History: Approaches and Case Studies. Malden (MA): Wiley-Blackwell.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781444396416   Google Scholar

Muschol, C. (2021). Sukces filmowy w prowincji dolnośląskiej w sezonie 1938/1939. Studium przypadku na temat preferencji filmowych mieszkańców małych i dużych miast Trzeciej Rzeszy (tłum. D. Nowak-Oprzalska). W: A. Dębski (red.), Na obrzeżach wielkiego miasta. Z dziejów kina na Dolnym Śląsku do 1945 roku (ss. 251-278). Poznań: Nauka i Innowacje.
  Google Scholar

Porter-Szücs, B. (2021). Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii, Warszawa: Filtry.
  Google Scholar

Pryt, K. (2021). Eine schwierige Beziehung. Die Ufa in Polen 1918-1939. W: P. Stiasny, F. Lang (red.), Ufa international. Ein deutscher Filmkonzern mit globalen Ambitionen (ss. 93-107). München: edition text+kritik.
  Google Scholar

Rotsztadt-Miastecki, I., Augustowski, K. (red.) (1936). Kalendarz Wiadomości Filmowych 1936. Warszawa: Polski Związek Producentów Filmowych.
  Google Scholar

Schiweck, I. (2002). „(…) weil wir lieber im Kino sitzen als in Sack und Asche.” Der deutsche Spielfilm in den besetzten Niederlanden 1940-1945. Münster: Waxmann.
  Google Scholar

Sedgwick, J. (2000). Popular Filmgoing in 1930s Britain: A Choice of Pleasures. Exeter: University of Exeter Press.
  Google Scholar

Sedgwick, J. (2009). Measuring Film Popularity. W: M. Ross, M. Grauer, B. Freisleben (red.), Digital Tools in Media Studies. Analysis and Research: An Overview (ss. 43-54). Bielefeld: transcript.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783839410233-003   Google Scholar

Sedgwick, J., Pafort-Overduin, C. (2020). Znajomość zachowań widowni na podstawie danych statystycznych: Londyn i Amsterdam w połowie lat 30. XX wieku (tłum. A. Cybulski, M. Rawska). W: M. Pabiś-Orzeszyna, M. Rawska, P. Sitarski (red.), Filmowa Europa (ss. 203-223). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
DOI: https://doi.org/10.18778/7969-572-0.09   Google Scholar

Semilski, J., Toeplitz, J. (1987). Owoc zakazany. Kraków: DKF Kinematograf.
  Google Scholar

Sienkiewicz, W., Hryciuk, G. (red.) (2008). Wypędzenia, wysiedlenia i ucieczki 1939-1959. Atlas ziem Polski. Warszawa: Demart.
  Google Scholar

Skopal, P. (2019). Going to the Cinema as a Czech: Preferences and Practices of Czech Cinemagoers in the Occupied City of Brno 1939-1945. Film History, 31 (1), ss. 27-55.
DOI: https://doi.org/10.2979/filmhistory.31.1.0027   Google Scholar

Szarota, T. (1988). Okupowanej Warszawy dzień powszedni (wyd. 3). Warszawa: Czytelnik.
  Google Scholar

Szturm de Sztrem, E. (red.) (1939). Mały Rocznik Statystyczny 1939. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
  Google Scholar

Trojanowski, K. (2018). Świnie w kinie? Film w okupowanej Polsce. Warszawa: PWN.
  Google Scholar

Vande Winkel, R. (2017). Die Expansion der Ufa während des zweiten Weltkrieges. Verleihgesellschaften im Ausland zwischen 1939 und 1945. W: R. Rother, V. Thomas (red.), Linientreu und populär. Das Ufa-Imperium 1933-1945 (ss. 57-66). Berlin: Bertz + Fischer.
  Google Scholar

Vande Winkel, R. (2021). Rekordeinnahmen und Kassengift. Die Ufa-Auslandsabteilung und der deutsche Filmexport im Zweiten Weltkrieg. W: P. Stiasny, F. Lang (red.), Ufa international. Ein deutscher Filmkonzern mit globalen Ambitionen (ss. 127-143). München: edition text+kritik.
  Google Scholar

Vande Winkel, R., Welch, D. (red.) (2007). Cinema and the Swastika: The International Expansion of Third Reich Cinema. London: Palgrave.
  Google Scholar


Published
2022-05-17

Cited by

Dębski, A. (2022) “Revisiting the Repertoires of Cinemas for Poles in Occupied Kraków”, Kwartalnik Filmowy, (117), pp. 161–183. doi: 10.36744/kf.1046.

Authors

Andrzej Dębski 
andrzej_debski@poczta.onet.pl
University of Wrocław Poland
https://orcid.org/0000-0002-0725-5765

PhD, Assistant Professor at the Willy Brandt Centre for German and European Studies at the University of Wrocław. Author of the books Historia kina we Wrocławiu w latach 1896-1918 [History of Cinema in Wrocław in 1896-1918] (2009) and Nowoczesność, rozrywka, propaganda. Historia kina we Wrocławiu w latach 1919-1945 [Modernity, Entertainment, Propaganda: History of Cinema in Wrocław in 1919-1945] (2019). Co-editor of volumes devoted to the history of cinema in Wrocław and Lower Silesia, Wrocław directors (Stanisław Lenartowicz, Sylwester Chęciński), and Polish-German film relations, as well as an anthology on early cinema.



Statistics

Abstract views: 402
PDF downloads: 231


License

Copyright (c) 2022 Andrzej Dębski

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.

In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.