Raz jeszcze o repertuarach kin dla Polaków w okupowanym Krakowie

Andrzej Dębski

andrzej_debski@poczta.onet.pl
Uniwersytet Wrocławski (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-0725-5765

Abstrakt

Artykuł dotyczy oferty filmowej i popytu na filmy w kinach dla Polaków w okupowanym Krakowie podczas II wojny światowej. Dane z publikacji Owoc zakazany (1987) Jerzego Semilskiego i Jerzego Toeplitza, dotychczas będące głównym źródłem wiedzy na ten temat, zostały zweryfikowane, uzupełnione i wprowadzone do arkuszy kalkulacyjnych, dzięki czemu była możliwa ich ponowna analiza, między innymi z wykorzystaniem metody POPSTAT. W ten sposób potwierdzono, że do marca 1943 r., gdy filmy polskie były obecne w repertuarach kin, właśnie je najchętniej oglądała krakowska publiczność. Przeanalizowano także dane na temat frekwencji w Generalnym Gubernatorstwie, co pozwoliło sformułować wniosek, że poziom z 1938 r. osiągnęła ona przypuszczalnie w 1942 r. Rozważania zaprezentowano na tle najnowszych ustaleń dotyczących funkcjonowania kinematografii Trzeciej Rzeszy (rola mechanizmów rynkowych i ukierunkowanie na widza), a także jej ekspansji w krajach okupowanych.


Słowa kluczowe:

kino Trzeciej Rzeszy, kino pod okupacją niemiecką, II wojna światowa, preferencje filmowe publiczności, POPSTAT, Generalne Gubernatorstwo

Biltereyst, D., Maltby, R., Meers, P. (red.) (2019). The Routledge Companion to New Cinema History. London – New York: Routledge.
DOI: https://doi.org/10.4324/9781315666051   Google Scholar

Chwalba, A. (2002). Okupacyjny Kraków. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
  Google Scholar

Czocher, A. (2011). W okupowanym Krakowie. Gdańsk: Oskar.
  Google Scholar

Dębski, A. (2019). Nowoczesność, rozrywka, propaganda. Historia kina we Wrocławiu w latach 1919-1945. Wrocław: Atut.
  Google Scholar

Garncarz, J. (2015). Wechselnde Vorlieben. Über die Filmpräferenzen der Europäer 1896-1939. Frankfurt/Main – Basel: Stroemfeld.
  Google Scholar

Garncarz, J. (2017). „Zwei Stunden erfreulichster Ablenkung”. Über Publikumspräferenzen und die Rolle der Ufa in der NS-Zeit. W: R. Rother, V. Thomas (red.), Linientreu und populär. Das Ufa-Imperium 1933-1945 (ss. 45-56). Berlin: Bertz + Fischer.
  Google Scholar

Garncarz, J. (2021). Begeisterte Zuschauer. Die Macht des Kinopublikums in der NS-Diktatur. Köln: Halem.
  Google Scholar

Guttenberger, H. (1941). Film-Bericht aus dem Generalgouvernement. Das Generalgouvernement, 6, ss. 28-29.
  Google Scholar

Gwóźdź, A. (2020). Zaklinanie rzeczywistości. Filmy niemieckie i ich historie 1933-1949 (wyd. 2). Wrocław: Atut.
  Google Scholar

Hryciuk, G. (1997). Zmiany demograficzne ludności polskiej we Lwowie w latach 1931-1944. W: S. Ciesielski (red.), Wschodnie losy Polaków (ss. 7-76). Wrocław: Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego.
  Google Scholar

Hryciuk, G. (2000). Polacy we Lwowie 1939-1944. Życie codzienne. Warszawa: Książka i Wiedza.
  Google Scholar

Jaenicke, E. (1941). Propaganda und Kulturarbeit. Das Generalgouvernement, 15, ss. 3-11.
  Google Scholar

Kłys, T. (2013). Od Mabusego do Goebbelsa. Weimarskie filmy Fritza Langa i kino niemieckie do 1945 roku. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-759-5   Google Scholar

Madajczyk, C. (1970). Polityka III Rzeszy w okupowanej Polsce. Warszawa: PWN.
  Google Scholar

Maltby, R., Biltereyst, D., Meers, P. (red.) (2011). Explorations in New Cinema History: Approaches and Case Studies. Malden (MA): Wiley-Blackwell.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781444396416   Google Scholar

Muschol, C. (2021). Sukces filmowy w prowincji dolnośląskiej w sezonie 1938/1939. Studium przypadku na temat preferencji filmowych mieszkańców małych i dużych miast Trzeciej Rzeszy (tłum. D. Nowak-Oprzalska). W: A. Dębski (red.), Na obrzeżach wielkiego miasta. Z dziejów kina na Dolnym Śląsku do 1945 roku (ss. 251-278). Poznań: Nauka i Innowacje.
  Google Scholar

Porter-Szücs, B. (2021). Całkiem zwyczajny kraj. Historia Polski bez martyrologii, Warszawa: Filtry.
  Google Scholar

Pryt, K. (2021). Eine schwierige Beziehung. Die Ufa in Polen 1918-1939. W: P. Stiasny, F. Lang (red.), Ufa international. Ein deutscher Filmkonzern mit globalen Ambitionen (ss. 93-107). München: edition text+kritik.
  Google Scholar

Rotsztadt-Miastecki, I., Augustowski, K. (red.) (1936). Kalendarz Wiadomości Filmowych 1936. Warszawa: Polski Związek Producentów Filmowych.
  Google Scholar

Schiweck, I. (2002). „(…) weil wir lieber im Kino sitzen als in Sack und Asche.” Der deutsche Spielfilm in den besetzten Niederlanden 1940-1945. Münster: Waxmann.
  Google Scholar

Sedgwick, J. (2000). Popular Filmgoing in 1930s Britain: A Choice of Pleasures. Exeter: University of Exeter Press.
  Google Scholar

Sedgwick, J. (2009). Measuring Film Popularity. W: M. Ross, M. Grauer, B. Freisleben (red.), Digital Tools in Media Studies. Analysis and Research: An Overview (ss. 43-54). Bielefeld: transcript.
DOI: https://doi.org/10.1515/9783839410233-003   Google Scholar

Sedgwick, J., Pafort-Overduin, C. (2020). Znajomość zachowań widowni na podstawie danych statystycznych: Londyn i Amsterdam w połowie lat 30. XX wieku (tłum. A. Cybulski, M. Rawska). W: M. Pabiś-Orzeszyna, M. Rawska, P. Sitarski (red.), Filmowa Europa (ss. 203-223). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
DOI: https://doi.org/10.18778/7969-572-0.09   Google Scholar

Semilski, J., Toeplitz, J. (1987). Owoc zakazany. Kraków: DKF Kinematograf.
  Google Scholar

Sienkiewicz, W., Hryciuk, G. (red.) (2008). Wypędzenia, wysiedlenia i ucieczki 1939-1959. Atlas ziem Polski. Warszawa: Demart.
  Google Scholar

Skopal, P. (2019). Going to the Cinema as a Czech: Preferences and Practices of Czech Cinemagoers in the Occupied City of Brno 1939-1945. Film History, 31 (1), ss. 27-55.
DOI: https://doi.org/10.2979/filmhistory.31.1.0027   Google Scholar

Szarota, T. (1988). Okupowanej Warszawy dzień powszedni (wyd. 3). Warszawa: Czytelnik.
  Google Scholar

Szturm de Sztrem, E. (red.) (1939). Mały Rocznik Statystyczny 1939. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
  Google Scholar

Trojanowski, K. (2018). Świnie w kinie? Film w okupowanej Polsce. Warszawa: PWN.
  Google Scholar

Vande Winkel, R. (2017). Die Expansion der Ufa während des zweiten Weltkrieges. Verleihgesellschaften im Ausland zwischen 1939 und 1945. W: R. Rother, V. Thomas (red.), Linientreu und populär. Das Ufa-Imperium 1933-1945 (ss. 57-66). Berlin: Bertz + Fischer.
  Google Scholar

Vande Winkel, R. (2021). Rekordeinnahmen und Kassengift. Die Ufa-Auslandsabteilung und der deutsche Filmexport im Zweiten Weltkrieg. W: P. Stiasny, F. Lang (red.), Ufa international. Ein deutscher Filmkonzern mit globalen Ambitionen (ss. 127-143). München: edition text+kritik.
  Google Scholar

Vande Winkel, R., Welch, D. (red.) (2007). Cinema and the Swastika: The International Expansion of Third Reich Cinema. London: Palgrave.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2022-05-17

Cited By / Share

Dębski, A. (2022) „Raz jeszcze o repertuarach kin dla Polaków w okupowanym Krakowie ”, Kwartalnik Filmowy, (117), s. 161–183. doi: 10.36744/kf.1046.

Autorzy

Andrzej Dębski 
andrzej_debski@poczta.onet.pl
Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0002-0725-5765

Doktor habilitowany, adiunkt w Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego. Autor książek Historia kina we Wrocławiu w latach 1896-1918 (2009) i Nowoczesność, rozrywka, propaganda. Historia kina we Wrocławiu w latach 1919-1945 (2019). Współredaktor tomów poświęconych historii kina we Wrocławiu i na Dolnym Śląsku, wrocławskim reżyserom (Stanisław Lenartowicz, Sylwester Chęciński), polsko-niemieckim relacjom filmowym, a także antologii na temat wczesnego kina.



Statystyki

Abstract views: 310
PDF downloads: 178


Licencja

Prawa autorskie (c) 2022 Andrzej Dębski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.