Kiedy komedia nie jest komedią. „Komedie” Zhanga Yimou

Alicja Helman

Abstrakt

Helman analizuje trzy filmy Zhanga Yimou – Historię Qiu Ju, Keep Cool i Szczęśliwe czasy pod kątem ich przynależności gatunkowej. To jedyne produkcje chińskiego reżysera określane jako komedie. Jednak nie dysponując inną perspektywą niż europejska trudno dociec, dlaczego filmy te pretendują do miana komedii, choć równie trudno im tego miana odmówić. Wspólnym mianownikiem tych trzech filmów, przy wszystkich dzielących je różnicach, jest ten sam nadrzędny temat – absurd współczesnego życia, który jest osobliwie uderzający, gdy mowa o życiu w miastach, co skłania bohaterów do zajmowania absurdalnych postaw i podejmowania absurdalnych działań, które niczego nie rozwiązują i prowadzą do nikąd. W takiej sytuacji kategoria komedii może być jednym z możliwych kluczy interpretacyjnych. Podczas gdy komediowy charakter Keep cool nie ulega wątpliwości, choć nadal humor, który prezentuje, nie jest dostępny dla widza z innego kręgu kulturowego, przypadek Historii Qiu Ju i Szczęśliwych czasów jest inny. Pryzmat gatunkowy działa tu jak kalejdoskop. Każdy obrót ukazuje nam odmienny obraz. Możemy je oglądać jako czarne komedie, melodramaty bądź po prostu dramaty. Pryzmat komedii Europejczykowi odsłania najmniej. Zapewne nie dlatego, że w tych filmach jest najmniej z komedii. Raczej dlatego, że różnica kulturowa jest tu barierą najtrudniejszą do pokonania.