Campowy androgyn. „Rocky Horror Picture Show” Jima Sharmana
Abstrakt
Rocky Horror Picture Show, film Jima Sharmana oparty na sztuce Richarda O'Briena (Rocky Horror Show), to jeden z najbardziej klasycznych przykładów kina kultowego. To także jeden z tych filmów, które w pełni, jawnie i całkiem świadomie wykorzystują strategię i estetykę campu. Właśnie zgodnie z tą strategią konstruowane i dekonstruowane są wzory płci i seksualności trojga bohaterów: Franka oraz pary Janet i Brada. Podczas gdy narzeczeni reprezentują przesadnie uproszczony stereotyp purytańskiego ideału kobiecości i męskości, Frank rozbija wszelkie normy oraz kategorie płciowe i seksualne. Choć sam siebie nazywa słodkim transwestytą z transseksualnej Transylwanii, nie można go jednoznacznie określić. Przychodzi z innego świata i reprezentuje porządek zupełnie inny od tego, który jest konstruowany przez społeczne, „ziemskie” normy. To postać, która sytuuje się nie tyle na granicy podziału płciowego, ile poza nim. Zachowuje przy tym pełnię erotycznej mocy, jest androgynem, który fascynuje i uwodzi zarówno Brada, jak i Janet. Kochanek taki, istota bez zdefiniowanej płci, to pewnego rodzaju model, oniryczny symbol przejścia, inicjacji, androgynizacji, którą aplikuje „niewinnej” parze. Dzięki niemu, czy też przez niego, Brad i Janet wypadają z idealnych ról, a tym samym otwierają się na rzeczy dotąd im nieznane, na wolność kreowania własnej tożsamości i na seksualność w ogóle.
Słowa kluczowe:
Jim Sharman, kamp, androgyn, Richard O'Brien, time warp, transseksualna Transylwania, film kultowy, genderBibliografia
Babuscio Jack, Camp and the Gay Sensibility, w: Camp Grounds: Style and Homosexuality, red. D. Bergman, University of Massachusetts Press, Amherst 1993, s. 19-38.
Google Scholar
Baker Roger, Drag. A History of Female Impersonation in the Performing Arts, Cassell, London 1994, s. 15, 17.
Google Scholar
Bergman David, Strategic camp: The Art of Gay Rhetoric, w: Camp Grounds: Style and Homosexuality, red. D. Bergman, University of Massachusetts Press, Amherst 1993, s. 4-5, 92.
Google Scholar
Bruzzi Stella, Undressing Cinema. Clothing and Identity in Movies, Routledge, London – New York 1997, s. 147-148.
Google Scholar
Derrida Jacques, Psyché. Odkrywanie innego, tłum. M. P. Markowski, w: Postmodernizm. Antologia przekładów, red. R. Nycz, Wydawnictwo Baran i Suszczyński, Kraków 1997, s. 81-107.
Google Scholar
Goffman Erving, Stigma: The Management of Spoiled „Identity”, Prentice-Hall, New York 1963.
Google Scholar
Isherwood Christopher, The World in the Evening, Methuen, London 1954.
Google Scholar
Long Scott, The Loneliness of Camp, w: Camp Grounds: Style and Homosexuality, red. D. Bergman, University of Massachusetts Press, Amherst 1993, s. 42, 46, 78, 80, 86.
Google Scholar
Michaels Scott, David Evans, Rocky Horror. From Concept to Cult, Sanctuary Publishing, London 2002, s. 158, 229.
Google Scholar
Newton Esther, Role Models, w: Camp Grounds: Style and Homosexuality, red. D. Bergman, University of Massachusetts Press, Amherst 1993, s. 39-53.
Google Scholar
Ross Andrew, Uses of Camp, w: Camp Grounds: Style and Homosexuality, red. D. Bergman, University of Massachusetts Press, Amherst 1993, s. 54-77.
Google Scholar
Sontag Susan, Notatki o kampie, tłum. W. Wertenstein, „Literatura na Świecie” 1979, nr 9, s. 307, 314-315, 319-322.
Google Scholar
Stoller Robert, Sex and Gender, Volume 1: The Development of Masculinity and Femininity, H. Karnac Books, London 1968.
Google Scholar
Autorzy
Karolina Kosińskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
Absolwentka kulturoznawstwa (specjalność filmoznawcza) w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracę magisterską dotyczącą form buntu w kinie brytyjskim obroniła pod kierunkiem prof. dr. hab. Tadeusza Lubelskiego w 2002 roku. Pracę doktorską na temat postaci androgynicznej w brytyjskim filmie i kulturze popularnej obroniła w 2008 roku (promotor: prof. dr hab. Andrzej Pitrus) również w ISzA UJ. Od 2003 roku redaktorka „Kwartalnika Filmowego”.
Statystyki
Abstract views: 67PDF downloads: 11
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Karolina Kosińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Karolina Kosińska, Architektura, urbanistyka i wspólnota – „Byker” Sirkki-Liisy Konttinen , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Karolina Kosińska, „To jest twój człowiek – idź z nim”. O zakłóconej identyfikacji w filmach Alana Clarke’a , Kwartalnik Filmowy: Nr 114 (2021): Zanieczyszczenie, brud, skaza
- Karolina Kosińska, Afektywne rytmy. Doświadczenie traumy w filmach Alana Clarke’a z lat 80. , Kwartalnik Filmowy: Nr 123 (2023): Tempo i rytm
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 125 (2024): Kino jako maszyna pamiętania
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 116 (2021): Kino i tożsamość społeczna
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
