To, czego nie ma. Relacje i wspomnienia kobiet z Powstania Warszawskiego jako gotowe, a niezrealizowane scenariusze filmowe
Abstrakt
W polskich filmach fabularnych poświęconych Powstaniu Warszawskiemu nie ma kobiet. Pojawiają się oczywiście postacie kobiece jako sanitariuszki, łączniczki, kobiety w cywilu. Ale zawsze tylko widziane, nigdy patrzące, zawsze symboliczne, nigdy pełnokrwiste, zawsze służebne, nigdy samodzielne i autonomiczne. Jeśli już są bohaterkami (w sensie dramaturgicznym, nie historycznym), to czyjegoś dramatu, nie tyle pozbawione, ile niedopuszczone do głosu. Ich narracje, choćby, a może przede wszystkim te najpowszedniejsze, pozostają nieprzedstawione, ukryte za wielkimi, epickimi narracjami bohaterów. Tekst poświęcony jest właśnie kobiecym „mikronarracjom”, wspomnieniom kobiet, które walczyły i żyły w Warszawie w czasie Powstania 1944. Wspomnienia te dają szansę spojrzenia na zryw w nowy sposób, uwzględniający specyficznie kobiece doświadczenie Powstania. Relacje kobiet, ze względu na swą plastyczność, a także odrębność, stanowią bardzo często gotowe, a niezrealizowane scenariusze filmowe.
Słowa kluczowe:
Powstanie Warszawskie, kobiety, herstorie, mikronarracjeBibliografia
Chutnik Sylwia, Kieszonkowy atlas kobiet, Korporacja Ha!art, Kraków, 2008, s. 100-101.
Google Scholar
Foks Darek, Zbigniew Libera, Co robi łączniczka, Instytucja Kultury Ars Cameralis Silesiae Superioris, Katowice 2005.
Google Scholar
Gil Maciej, Warszawa, sierpień 1944. Temat na dziś: film o Powstaniu (dyskusja), „Kino” 1996, nr 9, s. 12-15.
Google Scholar
Janion Maria, Wojna i forma, w: taż, Płacz generała. Eseje o wojnie, Sic!, Warszawa 2007, s. 25-26, 28, 68, 82-83, 88.
Google Scholar
Komar Michał, Opisanie i wyjaśnienie części powodów, dla których w literaturze polskiej – mam tu na myśli powieść, dramat i scenariusz filmowy – nie powstało do tej pory i pewnie w najbliższych latach nie powstanie wielkie dzieło o czasach wojny i okupacji, „Dialog” 1973, nr 4, s. 150.
Google Scholar
Ostrowska Elżbieta, W Alejach spacerują „Tygrysy”. Sierpień – wrzesień 1944, PIW, Warszawa 1973, s. 62, 80, 87, 240, 268-290.
Google Scholar
Pełnić służbę... Z pamiętników i wspomnień harcerek Warszawy 1939-1945, red. A. Zawadzka, Z. Zawadzka, PIW, Warszawa 1983.
Google Scholar
Szacunek dla każdego drobiazgu. Z Mironem Białoszewskim rozmawia Zbigniew Taranienko, „Argumenty” 1971, nr 36.
Google Scholar
Wyka Kazimierz, Nikifor warszawskiego powstania, „Życie Literackie” 1970, nr 22 (957).
Google Scholar
Życie w powstańczej Warszawie. Sierpień – wrzesień 1944. Relacje – dokumenty, wstęp, opr. i red. E. Serwański, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1965, s. 7-49, 134-136, 174-175.
Google Scholar
Autorzy
Karolina Kosińskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
Absolwentka kulturoznawstwa (specjalność filmoznawcza) w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracę magisterską dotyczącą form buntu w kinie brytyjskim obroniła pod kierunkiem prof. dr. hab. Tadeusza Lubelskiego w 2002 roku. Pracę doktorską na temat postaci androgynicznej w brytyjskim filmie i kulturze popularnej obroniła w 2008 roku (promotor: prof. dr hab. Andrzej Pitrus) również w ISzA UJ. Od 2003 roku redaktorka „Kwartalnika Filmowego”.
Statystyki
Abstract views: 45PDF downloads: 10
Licencja
Prawa autorskie (c) 2010 Karolina Kosińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Karolina Kosińska, Radykalizm powolności , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
- Karolina Kosińska, Kino polskie w kontekście międzynarodowym. Manchester, 3-5 grudnia 2009 , Kwartalnik Filmowy: Nr 67-68 (2009): Historia filmu
- Karolina Kosińska, Campowy androgyn. „Rocky Horror Picture Show” Jima Sharmana , Kwartalnik Filmowy: Nr 66 (2009): Kino złego smaku – kino dobrego smaku
- Karolina Kosińska, To jest prawdziwa opowieść. O Andrei Dunbar, Lorraine Dunbar i „The Arbor” Clio Barnard , Kwartalnik Filmowy: Nr 73 (2011): Kino to ja. Autobiografie filmowe
- Karolina Kosińska, Tam ich nie ma. Ciało pop-gwiazdy w „Superstar: The Karen Carpenter Story” i „I'm Not There” Todda Haynesa , Kwartalnik Filmowy: Nr 83-84 (2013): Ciało w filmie
- Karolina Kosińska, Ciało na powierzchni obrazu , Kwartalnik Filmowy: Nr 81 (2013): Dziecko i film
- Karolina Kosińska, Trylogia Billa Douglasa i granice realizmu społecznego , Kwartalnik Filmowy: Nr 75-76 (2011): Oblicza rzeczywistości
- Karolina Kosińska, Wielki niemowa w Polsce , Kwartalnik Filmowy: Nr 69 (2010): Historia w filmie
