Rozluźnienie śrubek, czyli Emak Bakia
Abstrakt
W 1926 r. Man Ray zrealizował film Emak Bakia – poemat filmowy, będący jednocześnie jednym z manifestów dadaizmu filmowego. Część filmu powstała na wybrzeżu Kraju Basków, nieopodal Biarritz, w domu, którego nazwa brzmiała właśnie „Emak Bakia”, co w języku baskijskim oznacza „Daj mi spokój”. Niemalże 90 lat później baskijski reżyser Oskar Alegría postanowił odnaleźć ów dom, mając do dyspozycji, jako wskazówki, tylko dwa kadry z filmu przedstawiające linię brzegu i charakterystyczne kolumny balkonu, z którego filmowano plażę. Zapis tych poszukiwań, choć dokumentalny, okazał się równie dadaistyczny jak film Man Raya – nie w swojej formie, ale w poddaniu się dadaistycznemu żywiołowi rzeczywistości: podróż Alegríi, droga do wyznaczonego celu, okazała się radykalnym triumfem dada. Kosińska widzi w strategii i Man Raya, i Alegríi formę celebracji: życia, filmu, przypadkowości, która nie wyrażając żadnego sensu, nadaje jedyny możliwy sens życiu.
Słowa kluczowe:
Man Ray, dadaizm, Kraj Basków, Oskar AlegríaBibliografia
Elder, R. Bruce. Dada, surrealism, and the cinematic effect. Waterloo, Ontario: Wilfried Laurier University Press, 2013
Google Scholar
Elsaesser, Thomas. Dada/Cinema? In Dada and Surrealist Film. Edited by R.E. Kuenzli. Cambridge, Massachusetts, London, England: The MIT Press, 1996
Google Scholar
Man Ray. Self-Portrait. Boston: Little, Brown, 1963
Google Scholar
Richter, Hans. Dadaizm. Sztuka i antysztuka. tłum. J. St. Buras. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1986.
Google Scholar
Autorzy
Karolina Kosińskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
Absolwentka kulturoznawstwa (specjalność filmoznawcza) w Instytucie Sztuk Audiowizualnych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pracę magisterską dotyczącą form buntu w kinie brytyjskim obroniła pod kierunkiem prof. dr. hab. Tadeusza Lubelskiego w 2002 roku. Pracę doktorską na temat postaci androgynicznej w brytyjskim filmie i kulturze popularnej obroniła w 2008 roku (promotor: prof. dr hab. Andrzej Pitrus) również w ISzA UJ. Od 2003 roku redaktorka „Kwartalnika Filmowego”.
Statystyki
Abstract views: 71PDF downloads: 29
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Karolina Kosińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Karolina Kosińska, „To jest twój człowiek – idź z nim”. O zakłóconej identyfikacji w filmach Alana Clarke’a , Kwartalnik Filmowy: Nr 114 (2021): Zanieczyszczenie, brud, skaza
- Karolina Kosińska, Architektura, urbanistyka i wspólnota – „Byker” Sirkki-Liisy Konttinen , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 109 (2020): Przestrzeń architektoniczna w filmie
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 111 (2020): Zmysły i afekty
- Karolina Kosińska, Afektywne rytmy. Doświadczenie traumy w filmach Alana Clarke’a z lat 80. , Kwartalnik Filmowy: Nr 123 (2023): Tempo i rytm
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 118 (2022): Jedno ujęcie
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Karolina Kosińska, Od redakcji , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
