Ciemna strona Polski? „Neo-noir” i kino policyjne w twórczości Patryka Vegi
Abstrakt
Wśród najistotniejszych cech nowego kina czarnego (neo-noir) szczególną rolę pełni transkulturowy charakter tego fenomenu. We współczesnej popkulturze neo-noir stał się jedną z dominujących tendencji, łatwo adaptując się do lokalnych uwarunkowań kinematografii narodowych. Artykuł jest poświęcony jednej z polskich realizacji wpisujących się w tę estetykę. Filmowa i serialowa twórczość Patryka Vegi nawiązuje do neo-noiru oraz do konwencji amerykańskiego kina policyjnego. Abstrahując od rozważań o charakterze genologicznym, autorka przygląda się specyfice tych powiązań. Czy kino policyjne w neo-noirowym wariancie stanowi w dorobku Vegi zaledwie inspirację czy też podlega ono reinterpretacji, będąc próbą zaadaptowania konwencji hollywoodzkich? A może należałoby spoglądać na twórczość reżysera jak na rodzaj imitacji modnej estetyki? Wątpliwości te autorka próbuje rozstrzygnąć, przyglądając się wybranym realizacjom Vegi, zarówno kinowym (PitBull, Służby specjalne), jak i telewizyjnym (m.in. Instynkt, Ciemna strona miasta).
Słowa kluczowe:
Patryk Vega, neo-noir, noir, kino policyjneBibliografia
Durys E.: Amerykańskie popularne kino policyjne w latach 1970-2000. Łódź 2013.
DOI: https://doi.org/10.18778/7525-861-5
Google Scholar
Haltof M.: „Amerykańskie kino polskie”: „Psy”, pozytywna wtórność i polityczny przekaz. W: Polskie kino popularne. Red. P. Zwierzchowski, D. Mazur, Bydgoszcz 2011.
Google Scholar
Kempna-Pieniążek M.: Neo-noir. Ciemnie zwierciadło czasów kryzysu. Katowice 2015.
Google Scholar
Kempna-Pieniążek M.: Polskie adaptacje estetyki noir i neo-noir – rekonesans historyczny. „Biblioteka Postscriptum Polonistycznego” 2015, nr 5: Adaptacje II: Transfery kulturowe.
Google Scholar
Lee H.: The Shadow of Outlaws in Asian Noir: Hiroshima, Hong Kong and Seoul. W: Neo-noir. Red. M. Bould, K. Glitre, G. Tuck. New York 2010.
DOI: https://doi.org/10.7312/boul6018-011
Google Scholar
Lipińska U.: Szczegóły tworzą realizm. „Magazyn Filmowy SFP” 2014, nr 38.
Google Scholar
Melosik Z.: Kryzys męskości w kulturze współczesnej. Kraków 2006.
Google Scholar
Nieracka A.: Wokół kategorii filmowego remake’u. „Kwartalnik Filmowy” 2014, nr 85.
Google Scholar
Nurczyńska-Fidelska E.: „Czarny realizm”. O stylu i jego funkcji w filmach nurtu współczesnego. W: „Szkoła polska” – powroty. Red. E. Nurczyńska-Fidelska, B. Stolarska. Łódź 1998.
Google Scholar
Pietrasik Z.: Broń się. Najbardziej lubimy oglądać amerykańskie filmy polskie. „Polityka” 1997, nr 15.
Google Scholar
Przylipiak M., Szyłak J.: Kino najnowsze. Gdańsk 1999.
Google Scholar
Sikora K.: Patryk Vega nakręcił dwugodzinny spot wyborczy PiS-u, http://natemat.pl/116193,patryk-vega-nakrecil-dwugodzinny-spot-wyborczy-pis-u-sluzby-specjalne-to-zbior-wszystkich-teorii-spiskowych-prawicy.
Google Scholar
Skwara A.: Film Stars Do Not Shine in the Sky Over Poland: The Absence of Popular Cinema in Poland. W: Popular European Cinema. Red. R. Dyer, G. Vincendeau. London 1992.
Google Scholar
Wager J.B.: Neo-noir/Retro-noir. The Encyclopedia. Eds. A. Silver, E. Ward, J. Ursini, R. Porfirio, New York–London 2010.
Google Scholar
Zając K.: Ideologia i ikonografia w filmach retro-noir, „Studia Filmoznawcze” 2010, nr 31: Film noir.
Google Scholar
Autorzy
Magdalena Kempna-Pieniążekkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Śląski Polska
Adiunkt w Zakładzie Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, redaktor naczelna internetowego dwutygodnika kulturalnego „artPAPIER”. Autorka monografii: Dziw niejsze niż fikcja. Rola wyobraźni w filmach Marca Forstera (2012), Formuły duchowości w kinie najnowszym (2013), Marzyciele i wędrowcy. Romantyczna topografia twórczości Wernera Herzoga i Wima Wendersa (2013) oraz Neo-noir. Ciemne zwierciadło czasów kryzysu (2015). Prowadzi badania dotyczące estetyki noir i neo-noir, problemów duchowości i religijności w kinie oraz współczesnych wariantów autorstwa filmowego.
Statystyki
Abstract views: 71PDF downloads: 37
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 Magdalena Kempna-Pieniążek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Magdalena Kempna-Pieniążek, „Aeronautes”. Herzogowskie ujęcie z lotu ptaka , Kwartalnik Filmowy: Nr 118 (2022): Jedno ujęcie
- Magdalena Kempna-Pieniążek, Ideologie (i) przyjemności , Kwartalnik Filmowy: Nr 104 (2018): Esej, „found footage”, film montażowy
- Magdalena Kempna-Pieniążek, Autorzy i gatunki kina epoki nowofalowej , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Magdalena Kempna-Pieniążek, Sztuka iluzji , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
- Magdalena Kempna-Pieniążek, Skandynawia pod lupą , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
