Polskie Wesele AD 1968 z Szarym Człowiekiem w tle. Performowanie historii w „Usłyszcie mój krzyk”
Abstrakt
Tematem artykułu jest film Macieja Drygasa Usłyszcie mój krzyk (1991) – słynny dokument opowiadający o podpaleniu się Ryszarda Siwca, które miało miejsce 8 września 1968 r. na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie. Sikora stwierdza, że w swym filmie Drygas zderzył ze sobą przede wszystkim dwa performanse, które wydarzyły się w jednym miejscu i w jednym czasie i które pozostały względem siebie w szczególny sposób nieprzezroczyste – akt samospalenia Siwca i odbywające się na stadionie dożynki państwowe. Autor kreśli rozmaite konteksty tych wydarzeń (m.in. odniesienie do Wesela Andrzeja Wajdy /1972/), a przede wszystkim osadza swoje rozważania w obszarze badań performatywności. Analiza tych zagadnień prowadzi go do konstatacji, że film i kino jako formy rytuału mogą odczyniać historię, ale także pozwalają zobaczyć ją czasem na nowo w innym i pełniejszym świetle.
Słowa kluczowe:
Maciej Drygas, Ryszard Siwiec, Andrzej Wajda, samospalenieBibliografia
Alasuutari, Pertti. Social Theory and Human Reality. London: SAGE Publications Ltd, 2004.
DOI: https://doi.org/10.4135/9781446217085
Google Scholar
Bell, Vikki. Culture and Performance: The Challenge of Ethics, Politics and Feminist Theory. Oxford: Berg, 2007.
Google Scholar
Deleuze, Gilles. Kino 1. Obraz-ruch 2. Obraz-czas, tłum. J. Margański. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2008.
Google Scholar
Foucault, Michel. Porządek dyskursu, tłum. M. Kozłowski. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2002.
Google Scholar
Geertz, Clifford. Interpretacje kultur. Wybrane eseje, tłum. M. M. Piechaczek. Kraków: WUJ, 2005.
Google Scholar
Kąkolewski, Krzysztof. „Pierwsze samospalenie”. Kwartalnik Filmowy 1 (1993).
Google Scholar
Schechner, Robert. Performatyka. Wstęp, tłum. T. Kubikowski. Warszawa: Ośrodek Badań Twórczości Jerzego Grotowskiego i Poszukiwań Teatralno-Kulturowych, 2006.
Google Scholar
Turner, Victor W. Antropologia widowisk, tłum. M. i J. Dziekanowie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 2008.
Google Scholar
Autorzy
Sławomir Sikorakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
Antropolog kultury, adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego. Interesuje się m.in. antropologią wizualną, filmem, antropologią śmierci. Autor książek Fotografia. Między dokumentem a symbolem (2004) oraz Film i paradoksy wizualności. Praktykowanie antropologii (2012), a także licznych artykułów publikowanych m.in. w „Dialogu”, „Kontekstach”, „Kwartalniku Filmowym”, „Kulturze Współczesnej”, „Roczniku Historii Sztuki” oraz tomach zbiorowych; współredaktor książki Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów (2009). Współkurator i autor tekstu do katalogu wystawy Nostalgia urzeczywistniona. Afryka w fotografiach Kazimierza Zagórskiego (Zachęta, 2005); współautor filmów Żeby to było ciekawe... O mediatyzacji obrzędów weselnych (2009) oraz Antropologia dziś. Kilka obszarów nie/oczywistości (2010).
Statystyki
Abstract views: 45PDF downloads: 31
Licencja
Prawa autorskie (c) 2017 Sławomir Sikora
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Sławomir Sikora, „Nie sądzić” i „Wielki strach” – dwa małe ważne filmy , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
- Sławomir Sikora, Poza formą i treścią. W stronę materialności , Kwartalnik Filmowy: Nr 115 (2021): Film formy, film treści
