Jakiej historii potrzeba? Tematyka obozowa w zapomnianych tekstach Andrzeja Brychta i Tadeusza Hołuja

Tomasz Łysak

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski (Polska)

Abstrakt

Zgodnie z polityką historyczną PRL-u zadanie portretowania męczeństwa narodu polskiego pod okupacją nazistowską wypełniały głównie film i literatura. Dekada lat 60. była okresem najbardziej płodnym jeśli chodzi o liczbę filmów poświęconych Holokaustowi i rzeczywistości obozowej. Niektóre z tych filmów miały u swych podstaw polityczną troskę i obawę o to,  że przeszłość ta została zapomniana i nie jest dostatecznie często przedstawiana w kulturowych reprezentacjach. Dwaj pisarze – Andrzej Brycht i Tadeusz Hołuj – grali kluczową rolę w przywracaniu przeszłości na światło dzienne mimo pokoleniowych różnic między nimi. Hołuj był więźniem obozu Auschwitz-Birkenau, podczas gdy Brycht znał tę przeszłość przede wszystkim z reprezentacji kulturowych.


Słowa kluczowe:

Andrzej Brycht, Tadeusz Hołuj, obozy koncentracyjne

Agamben Giorgio, Co zostaje z Auschwitz?, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2008.
  Google Scholar

Brycht Andrzej, Dancing w kwaterze Hitlera, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1969, s. 30, 154.
  Google Scholar

Bury Stanisław Edward, Ad vocem. Jak to było pod Kopernikiem, „Literatura” 7-8/1998, s. 56.
  Google Scholar

Chąciński Andrzej, Życie Andrzeja Brychta, „Życie” 17 maja 2001. (http://niniwa2.cba.pl/brycht.htm)
  Google Scholar

Cyra Adam, Ochotnik do Auschwitz Witold Pilecki 1901-1948, Chrześcijańskie Stowarzyszenie Rodzin Oświęcimskich, Oświęcim 2000.
  Google Scholar

Dasko Henryk, Nie ma miłości szczęśliwej, „Gazeta Wyborcza Magazyn” nr 33 (337) 19 sierpnia 1999, s. 8-14.
  Google Scholar

Dunin Janusz, Autor: mit i osoba, „Nowe Książki” nr 5/1998, s.79.
  Google Scholar

Friedländer Saul, The Years of Extermination. Nazi Germany and the Jews 1939-1945, Weidenfeld & Nicolson, London 2007, s. 413.
  Google Scholar

Garliński Józef, Oświęcim walczący, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1992, s. 8-9, 172 -173.
  Google Scholar

Głowacki Janusz, Mocno skomplikowany moralista, rozmawiał B. Marzec, „Rzeczpospolita” 25 września 2004, http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/mocnos.htm).
  Google Scholar

Głuchowski Piotr i Kowalski Marcin, Gorączka złota w Treblince, „Duży Format” nr 1/760, 7 stycznia 2008, s. 2-4.
  Google Scholar

Gross Jan Tomasz, Złote żniwa: rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów, Wydawnictwo Znak, Kraków, 2011.
  Google Scholar

Hirsch Joshua, Afterimage. Film, Trauma and the Holocaust, Temple University Press, Philadelphia, s. 85-110.
  Google Scholar

Hirsch Marianne, Family Frames: Photography, Narrative and Postmemory, Harvard University Press, Cambridge 1997.
  Google Scholar

Hołuj Tadeusz, Ciąg dalszy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980, s. 63-88, 99-108.
  Google Scholar

Hołuj Tadeusz, Dom pod Oświęcimiem. Puste pole, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979.
  Google Scholar

Hołuj Tadeusz, Koniec naszego świata, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław, 1984
  Google Scholar

Horowitz Sara R., Gender, Genocide, and Jewish Memory, „Prooftexts” tom 20, nr 1&2, zima/wiosna 2000, s. 162-63.
DOI: https://doi.org/10.1353/ptx.2000.0007   Google Scholar

Janion Maria, Płacz generała. Eseje o wojnie, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007.
  Google Scholar

Kaczyński Andrzej, Zgubna łatwość pisania, „Rzeczpospolita” 1998 nr 61, s. 27
  Google Scholar

Kasperek Kamil, Amerykański sukces bohaterów emigracyjnej twórczości Andrzeja Brychta, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie” 92-93/1998, s. 147-155.
  Google Scholar

Kącki Marcin, Wszyscy kopali, tom i ja, „Gazeta Wyborcza” 08.07.2011. (http://wyborcza.pl/1,111789,9917976,Wszyscy_kopali__tom_i_ja.html).
  Google Scholar

Kowalewski Zbigniew, Zapomnieć Andrzeja Brychta, 31 maja 2008, http://www.wiadomosci24.pl/artykul/zapomniec_andrzeja_brychta_67650.html.
  Google Scholar

Lennon John, Foley Malcolm, Dark Tourism: The Attraction of Death and Disaster, Continuum, Londyn 2000.
  Google Scholar

Levinson Julian, The Maimed Body and Tortured Soul: Holocaust Survivors in American Film, „The Yale Journal of Criticism”, tom 17 nr 1/2004, s. 141-160.
DOI: https://doi.org/10.1353/yale.2004.0005   Google Scholar

Noc na planecie wściekłych krów. Z Andrzejem Brychtem rozmawia Roman Samsel „Literatura”od nr 4/1998 do nr 4/1999.
  Google Scholar

Presser Jacques, Ashes in the Wind, The Destruction of Dutch Jewry, Wayne State University Press, Detroit, 1988.
  Google Scholar

Primo Levi, Pogrążeni i ocaleni, tłum. S. Kasprzysiak, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
  Google Scholar

Rusiniak Martyna, Obóz Zagłady Treblinka II w pamięci społecznej, Wydawnictwo Neriton, 2008.
  Google Scholar

Stępień Marian, „Sprawa” Tadeusza Hołuja, cz. I, „Zdanie” 10/1988, s. 19-27
  Google Scholar

Stępień Marian, „Sprawa” Tadeusza Hołuja, dokończenie, „Zdanie” 11/1988, s. 49-58.
  Google Scholar

Stone Dan, The Sonderkommando Photographs, „Jewish Social Studies” tom 7, numer 3, wiosna/lato 2001, s. 132-148.
DOI: https://doi.org/10.1353/jss.2001.0017   Google Scholar

Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie?, red. M. Głowiński i in., Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005, s. 11.
  Google Scholar

Struk Janina, Holokaust w fotografiach. Interpretacje dowodów, tłum. M. Antosiewicz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2007.
  Google Scholar

The Darker Side of Travel: The Theory and Practice of Dark Tourism, red. R. Sharpley, Ph. Stone, Channel View Publications, Bristol 2009.
  Google Scholar

Woźniakowski Krzysztof, Trzy wersje „Rozmów bawarskich”: epizod z dziejów jawnego piśmiennictwa literackiego GG, „Przegląd Humanistyczny” 6/1995, s. 137-56.
  Google Scholar

Wyszyński Zbigniew, Publicystyczność i autentyzm filmu „Koniec naszego świata”, w: M. Stępień, Twórczość Tadeusza Hołuja, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985, s. 139-140.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2012-06-30

Cited By / Share

Łysak, T. (2012) „Jakiej historii potrzeba? Tematyka obozowa w zapomnianych tekstach Andrzeja Brychta i Tadeusza Hołuja”, Kwartalnik Filmowy, (77-78), s. 168–184. doi: 10.36744/kf.2860.

Autorzy

Tomasz Łysak 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska

Adiunkt na Uniwersytecie War­szawskim, absolwent Szkoły Nauk Społecznych IFiS PAN; publikował m.in. w „Literaturze na Świecie”, „American Studies”, „Tekstach Dru­gich”, „Kwartalniku Filmowym”, „Polin: Studies in Polish Jewry”, „Obiegu” oraz w tomach zbioro­wych. Wykładał na University of Washington w Seattle oraz na University of Chicago; stypen­dysta Fundacji Mellona na Uniwersytecie w Edyn­burgu.



Statystyki

Abstract views: 42
PDF downloads: 18


Licencja

Prawa autorskie (c) 2012 Tomasz Łysak

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.