Jakiej historii potrzeba? Tematyka obozowa w zapomnianych tekstach Andrzeja Brychta i Tadeusza Hołuja
Abstrakt
Zgodnie z polityką historyczną PRL-u zadanie portretowania męczeństwa narodu polskiego pod okupacją nazistowską wypełniały głównie film i literatura. Dekada lat 60. była okresem najbardziej płodnym jeśli chodzi o liczbę filmów poświęconych Holokaustowi i rzeczywistości obozowej. Niektóre z tych filmów miały u swych podstaw polityczną troskę i obawę o to, że przeszłość ta została zapomniana i nie jest dostatecznie często przedstawiana w kulturowych reprezentacjach. Dwaj pisarze – Andrzej Brycht i Tadeusz Hołuj – grali kluczową rolę w przywracaniu przeszłości na światło dzienne mimo pokoleniowych różnic między nimi. Hołuj był więźniem obozu Auschwitz-Birkenau, podczas gdy Brycht znał tę przeszłość przede wszystkim z reprezentacji kulturowych.
Słowa kluczowe:
Andrzej Brycht, Tadeusz Hołuj, obozy koncentracyjneBibliografia
Agamben Giorgio, Co zostaje z Auschwitz?, przeł. S. Królak, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2008.
Google Scholar
Brycht Andrzej, Dancing w kwaterze Hitlera, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1969, s. 30, 154.
Google Scholar
Bury Stanisław Edward, Ad vocem. Jak to było pod Kopernikiem, „Literatura” 7-8/1998, s. 56.
Google Scholar
Chąciński Andrzej, Życie Andrzeja Brychta, „Życie” 17 maja 2001. (http://niniwa2.cba.pl/brycht.htm)
Google Scholar
Cyra Adam, Ochotnik do Auschwitz Witold Pilecki 1901-1948, Chrześcijańskie Stowarzyszenie Rodzin Oświęcimskich, Oświęcim 2000.
Google Scholar
Dasko Henryk, Nie ma miłości szczęśliwej, „Gazeta Wyborcza Magazyn” nr 33 (337) 19 sierpnia 1999, s. 8-14.
Google Scholar
Dunin Janusz, Autor: mit i osoba, „Nowe Książki” nr 5/1998, s.79.
Google Scholar
Friedländer Saul, The Years of Extermination. Nazi Germany and the Jews 1939-1945, Weidenfeld & Nicolson, London 2007, s. 413.
Google Scholar
Garliński Józef, Oświęcim walczący, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1992, s. 8-9, 172 -173.
Google Scholar
Głowacki Janusz, Mocno skomplikowany moralista, rozmawiał B. Marzec, „Rzeczpospolita” 25 września 2004, http://www.teatry.art.pl/!rozmowy/mocnos.htm).
Google Scholar
Głuchowski Piotr i Kowalski Marcin, Gorączka złota w Treblince, „Duży Format” nr 1/760, 7 stycznia 2008, s. 2-4.
Google Scholar
Gross Jan Tomasz, Złote żniwa: rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów, Wydawnictwo Znak, Kraków, 2011.
Google Scholar
Hirsch Joshua, Afterimage. Film, Trauma and the Holocaust, Temple University Press, Philadelphia, s. 85-110.
Google Scholar
Hirsch Marianne, Family Frames: Photography, Narrative and Postmemory, Harvard University Press, Cambridge 1997.
Google Scholar
Hołuj Tadeusz, Ciąg dalszy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1980, s. 63-88, 99-108.
Google Scholar
Hołuj Tadeusz, Dom pod Oświęcimiem. Puste pole, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1979.
Google Scholar
Hołuj Tadeusz, Koniec naszego świata, Wydawnictwo Literackie, Kraków-Wrocław, 1984
Google Scholar
Horowitz Sara R., Gender, Genocide, and Jewish Memory, „Prooftexts” tom 20, nr 1&2, zima/wiosna 2000, s. 162-63.
DOI: https://doi.org/10.1353/ptx.2000.0007
Google Scholar
Janion Maria, Płacz generała. Eseje o wojnie, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2007.
Google Scholar
Kaczyński Andrzej, Zgubna łatwość pisania, „Rzeczpospolita” 1998 nr 61, s. 27
Google Scholar
Kasperek Kamil, Amerykański sukces bohaterów emigracyjnej twórczości Andrzeja Brychta, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historycznoliterackie” 92-93/1998, s. 147-155.
Google Scholar
Kącki Marcin, Wszyscy kopali, tom i ja, „Gazeta Wyborcza” 08.07.2011. (http://wyborcza.pl/1,111789,9917976,Wszyscy_kopali__tom_i_ja.html).
Google Scholar
Kowalewski Zbigniew, Zapomnieć Andrzeja Brychta, 31 maja 2008, http://www.wiadomosci24.pl/artykul/zapomniec_andrzeja_brychta_67650.html.
Google Scholar
Lennon John, Foley Malcolm, Dark Tourism: The Attraction of Death and Disaster, Continuum, Londyn 2000.
Google Scholar
Levinson Julian, The Maimed Body and Tortured Soul: Holocaust Survivors in American Film, „The Yale Journal of Criticism”, tom 17 nr 1/2004, s. 141-160.
DOI: https://doi.org/10.1353/yale.2004.0005
Google Scholar
Noc na planecie wściekłych krów. Z Andrzejem Brychtem rozmawia Roman Samsel „Literatura”od nr 4/1998 do nr 4/1999.
Google Scholar
Presser Jacques, Ashes in the Wind, The Destruction of Dutch Jewry, Wayne State University Press, Detroit, 1988.
Google Scholar
Primo Levi, Pogrążeni i ocaleni, tłum. S. Kasprzysiak, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2007.
Google Scholar
Rusiniak Martyna, Obóz Zagłady Treblinka II w pamięci społecznej, Wydawnictwo Neriton, 2008.
Google Scholar
Stępień Marian, „Sprawa” Tadeusza Hołuja, cz. I, „Zdanie” 10/1988, s. 19-27
Google Scholar
Stępień Marian, „Sprawa” Tadeusza Hołuja, dokończenie, „Zdanie” 11/1988, s. 49-58.
Google Scholar
Stone Dan, The Sonderkommando Photographs, „Jewish Social Studies” tom 7, numer 3, wiosna/lato 2001, s. 132-148.
DOI: https://doi.org/10.1353/jss.2001.0017
Google Scholar
Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie?, red. M. Głowiński i in., Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005, s. 11.
Google Scholar
Struk Janina, Holokaust w fotografiach. Interpretacje dowodów, tłum. M. Antosiewicz, Prószyński i S-ka, Warszawa 2007.
Google Scholar
The Darker Side of Travel: The Theory and Practice of Dark Tourism, red. R. Sharpley, Ph. Stone, Channel View Publications, Bristol 2009.
Google Scholar
Woźniakowski Krzysztof, Trzy wersje „Rozmów bawarskich”: epizod z dziejów jawnego piśmiennictwa literackiego GG, „Przegląd Humanistyczny” 6/1995, s. 137-56.
Google Scholar
Wyszyński Zbigniew, Publicystyczność i autentyzm filmu „Koniec naszego świata”, w: M. Stępień, Twórczość Tadeusza Hołuja, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985, s. 139-140.
Google Scholar
Autorzy
Tomasz Łysakkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
Adiunkt na Uniwersytecie Warszawskim, absolwent Szkoły Nauk Społecznych IFiS PAN; publikował m.in. w „Literaturze na Świecie”, „American Studies”, „Tekstach Drugich”, „Kwartalniku Filmowym”, „Polin: Studies in Polish Jewry”, „Obiegu” oraz w tomach zbiorowych. Wykładał na University of Washington w Seattle oraz na University of Chicago; stypendysta Fundacji Mellona na Uniwersytecie w Edynburgu.
Statystyki
Abstract views: 42PDF downloads: 18
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Tomasz Łysak

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Tomasz Łysak, Jak być kochaną. Kulturowe zapośredniczenie traumy wojennej w filmach z lat 60. , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Tomasz Łysak, O niemożliwej wierze w dokument. „Fotoamator” Dariusza Jabłońskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr Special Issue (2013): Polskie filmoznawstwo o kinie polskim