Korzenie i sytuacja polskiej animacji artystycznej pierwszych dekad XXI wieku
Bogusław Zmudziński
bz@etiudaandanima.plAGH – Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-4082-2426
Abstrakt
Przemiany społeczno-polityczne oraz ekonomiczne zapoczątkowane w 1989 r. spowodowały dotkliwy kryzys w polskim filmie animowanym lat 90. Po okresie zastoju pierwsze dekady nowego wieku przyniosły znaczne ożywienie w polskiej animacji artystycznej. Autor kreśli obraz twórczości w tej dziedzinie, rozpatrując jej osiągnięcia na historycznym tle niepowtarzalnego zjawiska kulturowego, jakim była i jest znana na całym świecie tzw. polska szkoła animacji. Mając świadomość, że nowe pokolenia twórców zarówno kontynuują jej tradycje, jak i wchodzą z nią w polemiczny dyskurs, autor punktuje kluczową dla wartości szkoły rolę cenionej na świecie edukacji filmowej, wskazując równocześnie intensywną feminizację polskiej animacji ostatnich dekad jako jej cechę wyróżniającą.
Słowa kluczowe:
polska szkoła animacji, polska szkoła plakatu, animacja autorska, szkolnictwo filmowe, feminizacja animacjiBibliografia
Armata, J. (2011). Z Armatą na Wilka. Animowany blues Mariusza Wilczyńskiego. Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Nowe Horyzonty – Korporacja Ha!art.
Google Scholar
Armata, J. (2016). Poznańscy mistrzowie autorskiej animacji. W: J. Adamczak, M. Ćwiek (red.), Animacja w poznańskiej uczelni (1980-2016). Wydział Animacji. Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu (ss. 23-32). Poznań: Uniwersytet Artystyczny w Poznaniu.
Google Scholar
Armata, J. (2018). Krakowska szkoła animacji. Ekrany, (5), ss. 95-99.
Google Scholar
Bendazzi, G. (2016). Animation: A World History. Volume 2: The Birth of a Style – The Three Markets. Boca Raton: CRC Press – Taylor & Francis Group – A Focal Press Book.
Google Scholar
Bendazzi, G., Zmudziński, B. (2004). Animacja to filmowa poezja. Z Giannalberto Bendazzim rozmawia Bogusław Zmudziński (tłum. M. Jaskóła). W: Katalog przeglądu „55 lat polskiej animacji”. 12.03-29.04.2004 (ss. 32-33). Warszawa: Stowarzyszenie Filmowców Polskich.
Google Scholar
Bobrowska, O., Bobrowski, M. (2018). Młoda polska animacja. W stronę kobiecej nowej fali. Ekrany, (2), ss. 30-35.
Google Scholar
Chwałek, M., Sygut-Wierzbicka, J., Zmudziński, B. (red.) (2015). Katalog 22. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Etiuda&Anima. Kraków: Fundacja Promocji Kultury Artystycznej, Filmowej i Audiowizualnej Etiuda&Anima.
Google Scholar
Dukaj, J., Stelmach, M. (2019). Procedury światotwórstwa. Jacek Dukaj w rozmowie z Miłoszem Stelmachem. Ekrany, (3-4), ss. 13-17.
Google Scholar
Frukacz, M. (2008). Nauczanie animacji między sztuką a rzemiosłem. W: M. Giżycki, B. Zmudziński (red.), Polski film animowany (ss. 142-159). Warszawa: Polskie Wydawnictwo Audiowizualne.
Google Scholar
Giżycki, M. (2004). Krótka historia polskiego filmu animowanego. W: Katalog przeglądu „55 lat polskiej animacji”. 12.03-29.04.2004 (s. 15). Warszawa: Stowarzyszenie Filmowców Polskich.
Google Scholar
Halas, J., Kijowicz, M. (1977). Film animowany: co to dziś znaczy? Mówią John Halas i Mirosław Kijowicz (notowała B. Mruklik). Kino, (7), ss. 21-24.
Google Scholar
Kossakowski, A. (1977). Kilka myśli przy okazji trzydziestolecia. Kino, (7), ss. 17-20.
Google Scholar
Kossakowski, A. (1977). Polski film animowany 1945-1977. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar
Kucia, J., Zmudziński, B. (1997-1998). Pomagam widzowi się odnaleźć. Z Jerzym Kucią rozmawia Bogusław Zmudziński. Kwartalnik Filmowy, (19-20), ss. 180-186.
Google Scholar
Maj, K. M. (2019). Słowo „film” znaczy świat. Ekrany, (3-4), ss. 6-10.
Google Scholar
Margolis, H. (2017). Problem dziedzictwa animacji autorskiej. W: M. Kozubek, T. Szczepański (red.), Polska animacja XXI wieku (ss. 42-63). Łódź: Wydawnictwo Biblioteki Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej.
Google Scholar
Margolis, H. (2019). Animacja autorska w PRL w latach 1957-1968. Ukryty projekt Kazimierza Urbańskiego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Margolis, H. (red.) (2018). Animacja w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie.
Google Scholar
Olszowska, M., Zmudziński, B. (2016). Polish Animation from the Beginning of the New Century in the Eye of Strangers. W: O. Bobrowska, M. Bobrowski (red.), Obsession, Perversion, Rebellion: Twisted Dreams of Central European Animation (ss. 191-207). Bielsko-Biała – Kraków: Galeria Bielska BWA.
Google Scholar
Sitkiewicz, P. (2011). Polska szkoła animacji. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Autorzy
Bogusław Zmudzińskibz@etiudaandanima.pl
AGH – Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Polska
https://orcid.org/0000-0002-4082-2426
Z wykształcenia prawnik i filozof; wieloletni pracownik Wydziału Humanistycznego Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie; założyciel i dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Etiuda&Anima; prezes Dyskusyjnego Klubu Filmowego Uniwersytetu Jagiellońskiego „Rotunda” oraz założyciel Fundacji Promocji Kultury Artystycznej, Filmowej i Audiowizualnej Etiuda&Anima. Zajmuje się filozofią społeczną, estetyką i badaniami nad filmem autorskim, w tym zwłaszcza animowanym. Jest członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz Association Internationale du Film d’Animation (Międzynarodowe Stowarzyszenie Filmu Animowanego) – ASIFA.
Statystyki
Abstract views: 454PDF downloads: 805
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Bogusław Zmudziński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Bogusław Zmudziński, New Yorkers, czyli wśród twórców amerykańskiej animacji niezależnej , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Bogusław Zmudziński, Animacja jest częścią mnie. Z Signe Baumane rozmawia Bogusław Zmudziński , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Bogusław Zmudziński, Festiwal Etiuda&Anima, czyli filmowe święto (z doświadczeń własnych autora) , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
- Bogusław Zmudziński, Cenię swoją niezależność. Z Billem Plymptonem rozmawia Bogusław Zmudziński , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Bogusław Zmudziński, Teatralny wymiar twórczości filmowej Romana Polańskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 87-88 (2014): Film i teatr
