Z peryferii do centrum i z powrotem. Przypadek „Białego smoka” (1986)
Michał Piepiórka
piepior@tlen.plUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-2523-7656
Abstrakt
Artykuł stanowi studium przypadku pierwszej koprodukcji polsko-amerykańskiej – Białego smoka (1986) Jerzego Domaradzkiego i Janusza Morgensterna. Film jest rozpatrywany jako próba przełamania peryferyjności kinematografii schyłku PRL. Z tego względu historia produkcji i recepcji filmu została wpisana w teorię systemu-świata Immanuela Wallersteina, który rozpatrywał globalne stosunki gospodarcze, widząc w nich hierarchiczny układ sił, dzielący funkcjonujące w nim podmioty na centrum i peryferia. Znaczącym tłem dla badanych procesów jest ówczesna sytuacja gospodarcza polskiej kinematografii: zmiany w preferencjach produkcyjnych i otwarcie na Zachód – zarówno pod względem współprac produkcyjnych, jak i eksportu. Istotną kategorią analityczną jest imitacja, rozumiana jako produkt powstający na kinematograficznych peryferiach, próbujących podnieść swoją pozycję w kinematografii-świecie za sprawą implementacji rozwiązań wykształconych w filmowym centrum.
Instytucje finansujące
Oświadczenie o konflikcie interesów
Słowa kluczowe:
koprodukcja filmowa, system-świat, centrum i peryferie, kino schyłku PRL, eksport, imitacjaBibliografia
[NN] (1987). Biały smok w Sudetach. Dziennik Pojezierza, (114), s. 11.
Google Scholar
Adamczak, M. (2019). Kapitały przemysłu filmowego. Hollywood, Europa, Chiny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Appadurai, A. (2005). Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji (tłum. Z. Pucek). Kraków: Wydawnictwo Universitas.
Google Scholar
M. D. (1987). Okolice białego smoka. Kamena, (19), s. 5.
Google Scholar
Okólska, H. (2024). Człowiek renesansu (rozmowa z J. Królem). Kalendarz Wrocławski, (48), s. 185.
Google Scholar
Pawlicki, M. (1987). Smok na inwalidzkiej rencie. Tygodnik Kulturalny, (31), s. 12.
Google Scholar
Prasek, C. (1987). Spółka. Kobieta i Życie, (38), s. 15.
Google Scholar
Sieniawski, K. M. (1987). Ani biały, ani smok. Kultura, (27), s. 12.
Google Scholar
Szczerek, Z. (2017). Międzymorze. Podróże przez prawdziwą i wyobrażoną Europę Środkową. Warszawa: Agora – Wydawnictwo Czarne.
Google Scholar
Wallerstein, I. (2007). Analiza systemów-światów. Wprowadzenie (tłum. K. Gawlicz, M. Starnawski). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
Google Scholar
Wiącek, T. (1987). Legenda o białym koniu. Echo Dnia, (157), s. 10.
Google Scholar
Zagroba, B. (1987). Biały smok (rozmowa z J. Domaradzkim). Filmowy Serwis Prasowy, (7), s. 4.
Google Scholar
Autorzy
Michał Piepiórkapiepior@tlen.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0003-2523-7656
Doktor nauk humanistycznych w zakresie kulturoznawstwa, adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor książki Rockefellerowie i Marks nad Warszawą. Polskie filmy fabularne wobec transformacji gospodarczej (2019). Publikował m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Images”, „Ekranach” i „Panoptikum”. Do jego zainteresowań naukowych zaliczają się filmowe obrazy transformacji gospodarczej, przemiany polskiego kina współczesnego i kinematografia schyłku PRL.
Statystyki
Abstract views: 9PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Michał Piepiórka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Michał Piepiórka, Nie tylko „Teleranek”. (Nie)obecność filmów zagranicznych w Telewizji Polskiej w stanie wojennym , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Konrad Klejsa, Michał Piepiórka, Analiza repertuarów w porównawczych badaniach kultury filmowej i telewizyjnej PRL , Kwartalnik Filmowy: Nr 127 (2024): Filmoznawstwo empiryczne
- Michał Piepiórka, Już tylko „Kiler”. Kino końca postkomunizmu , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Michał Piepiórka, „Cudowne dziecko”. Studium polsko-kanadyjskiej koprodukcji schyłku PRL , Kwartalnik Filmowy: Nr 121 (2023): Kino i młoda widownia
- Michał Piepiórka, Wiedza – technologia – New Age. UFO w filmach schyłku PRL , Kwartalnik Filmowy: Nr 126 (2024): Fantastyka, fantasy, fantazmat
