Nie tylko „Teleranek”. (Nie)obecność filmów zagranicznych w Telewizji Polskiej w stanie wojennym

Michał Piepiórka

piepior@tlen.pl
Uniwersytet Łódzki (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-2523-7656

Abstrakt

Artykuł prezentuje analizę programu Telewizji Polskiej czasu stanu wojennego ze szczególnym uwzględnieniem filmów i seriali zagranicznych. Punktem wyjścia jest konstatacja, że w okresie tym nastąpiło drastyczne odwrócenie proporcji między produkcjami importowanymi z krajów zachodnich i socjalistycznych. Przywołując wypowiedzi ówczesnych przedstawicieli władzy i publicystów, autor rekonstruuje narracje na temat sposobu tworzenia ramówki. Analiza ilościowa filmów i seriali w programie telewizyjnym pogłębia refleksję na temat praktyk decydentów telewizyjnych, którzy uwzględniając konieczność działania propagandowego, musieli jednocześnie dbać o atrakcyjność oferty. Nie było to łatwe zadanie w sytuacji ograniczonych środków finansowych i presji politycznej. Aby mu podołać, włodarze telewizji byli w stanie sięgnąć nawet po filmy kontrowersyjne, wcześniej niedopuszczone do emisji, np. Swobodnego jeźdźca (Easy Rider, 1969) Dennisa Hoppera, którego analiza wieńczy artykuł.

Instytucje finansujące

Artykuł powstał w ramach realizacji projektu „Rozpowszechnianie filmów w Polsce w latach 1945-1989”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki (nr 2016/22/E/HS2/00135).

Słowa kluczowe:

stan wojenny, Telewizja Polska, wyświetlanie filmów

Armatys, L., „Krytycy o filmach, twórcach, kierunkach 1971”, Kino, nr 1, 1972.
  Google Scholar

Bajdor, J., „Gra o wartości’, Antena, nr 21, 1982.
  Google Scholar

Budzyński, A., „2 x Easy Rider”, Antena, nr 2, 1982.
  Google Scholar

Donefner, P. „Na froncie „walki i porozumienia”. Działalność cenzury w okresie stanu wojennego”, In Cenzura w PRL. Analiza zjawiska, edited by Z. Romek, K. Kamińska-Chełminiak, Warszawa: Aspra-Jr, 2017.
  Google Scholar

Fąfrowicz, E., „…na różowo”, Antena, nr 1, 1982.
  Google Scholar

Grzelewski, S., „Beztroski wędrowiec”, Kino, nr 46, 1969.
  Google Scholar

Gwóźdź, A., „DVD jako para medium kina, czyli historia filmu po nowemu (na przykładzie filmów Kazimierza Kutza)”, In Kino polskie: reinterpretacje. Historia-ideologia-polityka, edited by K. Klejsa i E. Nurczyńska-Fidelska, Kraków: Wydawnictwo Rabid, 2008.
  Google Scholar

Kaźmierczak, B., „Siły na zamiary?”, Ekran, nr 1, 1982.
  Google Scholar

Klejsa, K., Filmowe oblicza kontestacji. Kino Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej wobec kultury protestu przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2008.
  Google Scholar

Kończak, J., Od Tele-Echa do Polskiego Zoo. Ewolucja programu TVP, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, 2008.
  Google Scholar

Kozieł, A., Za chwilę dalszy ciąg programu… Telewizja Polska czterech dekad 1952-1989, Warszawa: Aspra-Jr, 2003.
  Google Scholar

Kuśniewicz, A., „Krytycy o filmach, twórcach, kierunkach 1971”, Kino, nr 1, 1972.
  Google Scholar

Ligarski, S., Majchrzak, G., Polskie Radio i Telewizja w stanie wojennym, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2011.
  Google Scholar

Loranc, W., „*”, Antena, nr 1, 1982.
  Google Scholar

Michalska, B., „Teczka kartonowa z klapkami albo Skurczybyk i inni”, Kwartalnik Filmowy, nr 49-50, 2005.
  Google Scholar

Pikulski, T., Prywatna historia telewizji publicznej, Warszawa: Muza S.A., 2002.
  Google Scholar

Pokorna-Ignatowicz, K., Telewizja w systemie politycznym i medialnym PRL. Między polityka a widzem, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.
  Google Scholar

Przastek, D., Środowisko teatru w okresie stanu wojennego, Warszawa: Aspra-Jr, 2005.
  Google Scholar

Rajczuk, M., „Co z filmami w telewizji?”, Ekran, nr 2, 1983.
  Google Scholar

Toeplitz, K.T., „Krytycy o filmach, twórcach, kierunkach 1969”, Kino, nr 2, 1970.
  Google Scholar

Wierzewski, W., „Krytycy o filmach, twórcach, kierunkach 1971”, Kino, nr 1, 1972.
  Google Scholar

Z A. Kurzem rozmawiał J. Peltz, „Dla telewizji – czyli dla widza”, Antena, nr 1, 1982.
  Google Scholar

Zajiček, E., Poza ekranem: kinematografia polska 1986-2005, Warszawa: Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Studio Filmowe Montevideo, 2009.
  Google Scholar

Zwierzchowski, P. Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60., Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2013.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2019-12-31

Cited By / Share

Piepiórka, M. (2019) „Nie tylko «Teleranek». (Nie)obecność filmów zagranicznych w Telewizji Polskiej w stanie wojennym”, Kwartalnik Filmowy, (108), s. 71–90. doi: 10.36744/kf.183.

Autorzy

Michał Piepiórka 
piepior@tlen.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0003-2523-7656

Doktor nauk humanistycznych w zakresie kulturoznawstwa. Asystent w Zakładzie Historii i Teorii Filmu Uniwersytetu Łódzkiego. Publikował m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Panoptikum”, „Images”, „Ekranach”, „Kulturze i Historii” i „Tematach z Szewskiej” oraz w tomach zbiorowych. Autor książki Rockefellerowie i Marks nad Warszawą. Polskie filmy fabularne wobec transformacji gospodarczej (2019). Zajmuje się filmem dokumentalnym we współczesnej kulturze audiowizualnej, przemianami w kinie współczesnym oraz filmowymi interpretacjami polskiej transformacji gospodarczej. Zdobywca wyróżnień w konkursach im. Krzysztofa Mętraka (2016, 2017, 2018) oraz „Powiększenie” (2011) portalu Filmweb. Autor bloga filmowego „Bliżej ekranu”, za prowadzenie którego otrzymał w 2017 r. nominację do nagród Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.



Statystyki

Abstract views: 687
PDF downloads: 544


Licencja

Prawa autorskie (c) 2019 Michał Piepiórka

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.