Nie tylko „Teleranek”. (Nie)obecność filmów zagranicznych w Telewizji Polskiej w stanie wojennym
Abstrakt
Artykuł prezentuje analizę programu Telewizji Polskiej czasu stanu wojennego ze szczególnym uwzględnieniem filmów i seriali zagranicznych. Punktem wyjścia jest konstatacja, że w okresie tym nastąpiło drastyczne odwrócenie proporcji między produkcjami importowanymi z krajów zachodnich i socjalistycznych. Przywołując wypowiedzi ówczesnych przedstawicieli władzy i publicystów, autor rekonstruuje narracje na temat sposobu tworzenia ramówki. Analiza ilościowa filmów i seriali w programie telewizyjnym pogłębia refleksję na temat praktyk decydentów telewizyjnych, którzy uwzględniając konieczność działania propagandowego, musieli jednocześnie dbać o atrakcyjność oferty. Nie było to łatwe zadanie w sytuacji ograniczonych środków finansowych i presji politycznej. Aby mu podołać, włodarze telewizji byli w stanie sięgnąć nawet po filmy kontrowersyjne, wcześniej niedopuszczone do emisji, np. Swobodnego jeźdźca (Easy Rider, 1969) Dennisa Hoppera, którego analiza wieńczy artykuł.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
stan wojenny, Telewizja Polska, wyświetlanie filmówBibliografia
Armatys, L., „Krytycy o filmach, twórcach, kierunkach 1971”, Kino, nr 1, 1972.
Google Scholar
Bajdor, J., „Gra o wartości’, Antena, nr 21, 1982.
Google Scholar
Budzyński, A., „2 x Easy Rider”, Antena, nr 2, 1982.
Google Scholar
Donefner, P. „Na froncie „walki i porozumienia”. Działalność cenzury w okresie stanu wojennego”, In Cenzura w PRL. Analiza zjawiska, edited by Z. Romek, K. Kamińska-Chełminiak, Warszawa: Aspra-Jr, 2017.
Google Scholar
Fąfrowicz, E., „…na różowo”, Antena, nr 1, 1982.
Google Scholar
Grzelewski, S., „Beztroski wędrowiec”, Kino, nr 46, 1969.
Google Scholar
Gwóźdź, A., „DVD jako para medium kina, czyli historia filmu po nowemu (na przykładzie filmów Kazimierza Kutza)”, In Kino polskie: reinterpretacje. Historia-ideologia-polityka, edited by K. Klejsa i E. Nurczyńska-Fidelska, Kraków: Wydawnictwo Rabid, 2008.
Google Scholar
Kaźmierczak, B., „Siły na zamiary?”, Ekran, nr 1, 1982.
Google Scholar
Klejsa, K., Filmowe oblicza kontestacji. Kino Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej wobec kultury protestu przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2008.
Google Scholar
Kończak, J., Od Tele-Echa do Polskiego Zoo. Ewolucja programu TVP, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, 2008.
Google Scholar
Kozieł, A., Za chwilę dalszy ciąg programu… Telewizja Polska czterech dekad 1952-1989, Warszawa: Aspra-Jr, 2003.
Google Scholar
Kuśniewicz, A., „Krytycy o filmach, twórcach, kierunkach 1971”, Kino, nr 1, 1972.
Google Scholar
Ligarski, S., Majchrzak, G., Polskie Radio i Telewizja w stanie wojennym, Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2011.
Google Scholar
Loranc, W., „*”, Antena, nr 1, 1982.
Google Scholar
Michalska, B., „Teczka kartonowa z klapkami albo Skurczybyk i inni”, Kwartalnik Filmowy, nr 49-50, 2005.
Google Scholar
Pikulski, T., Prywatna historia telewizji publicznej, Warszawa: Muza S.A., 2002.
Google Scholar
Pokorna-Ignatowicz, K., Telewizja w systemie politycznym i medialnym PRL. Między polityka a widzem, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2003.
Google Scholar
Przastek, D., Środowisko teatru w okresie stanu wojennego, Warszawa: Aspra-Jr, 2005.
Google Scholar
Rajczuk, M., „Co z filmami w telewizji?”, Ekran, nr 2, 1983.
Google Scholar
Toeplitz, K.T., „Krytycy o filmach, twórcach, kierunkach 1969”, Kino, nr 2, 1970.
Google Scholar
Wierzewski, W., „Krytycy o filmach, twórcach, kierunkach 1971”, Kino, nr 1, 1972.
Google Scholar
Z A. Kurzem rozmawiał J. Peltz, „Dla telewizji – czyli dla widza”, Antena, nr 1, 1982.
Google Scholar
Zajiček, E., Poza ekranem: kinematografia polska 1986-2005, Warszawa: Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Studio Filmowe Montevideo, 2009.
Google Scholar
Zwierzchowski, P. Kino nowej pamięci. Obraz II wojny światowej w kinie polskim lat 60., Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2013.
Google Scholar
Autorzy
Michał Piepiórkapiepior@tlen.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0003-2523-7656
Doktor nauk humanistycznych w zakresie kulturoznawstwa. Asystent w Zakładzie Historii i Teorii Filmu Uniwersytetu Łódzkiego. Publikował m.in. w „Kwartalniku Filmowym”, „Panoptikum”, „Images”, „Ekranach”, „Kulturze i Historii” i „Tematach z Szewskiej” oraz w tomach zbiorowych. Autor książki Rockefellerowie i Marks nad Warszawą. Polskie filmy fabularne wobec transformacji gospodarczej (2019). Zajmuje się filmem dokumentalnym we współczesnej kulturze audiowizualnej, przemianami w kinie współczesnym oraz filmowymi interpretacjami polskiej transformacji gospodarczej. Zdobywca wyróżnień w konkursach im. Krzysztofa Mętraka (2016, 2017, 2018) oraz „Powiększenie” (2011) portalu Filmweb. Autor bloga filmowego „Bliżej ekranu”, za prowadzenie którego otrzymał w 2017 r. nominację do nagród Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.
Statystyki
Abstract views: 763PDF downloads: 608
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Michał Piepiórka
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Michał Piepiórka, Już tylko „Kiler”. Kino końca postkomunizmu , Kwartalnik Filmowy: Nr 105-106 (2019): Kino wobec transformacji ustrojowych
- Michał Piepiórka, „Cudowne dziecko”. Studium polsko-kanadyjskiej koprodukcji schyłku PRL , Kwartalnik Filmowy: Nr 121 (2023): Kino i młoda widownia
- Michał Piepiórka, Wiedza – technologia – New Age. UFO w filmach schyłku PRL , Kwartalnik Filmowy: Nr 126 (2024): Fantastyka, fantasy, fantazmat
- Konrad Klejsa, Michał Piepiórka, Analiza repertuarów w porównawczych badaniach kultury filmowej i telewizyjnej PRL , Kwartalnik Filmowy: Nr 127 (2024): Filmoznawstwo empiryczne
