Dzieci apokalipsy. Atomowa trauma jako motyw japońskiej animacji

Agnieszka Kamrowska

Abstrakt

Kwestia reprezentacji wybuchu bomby atomowej w Hiroszimie i Nagasaki wpisuje się w szerszą problematykę sposobu ukazania tragedii, której ogromu nie sposób wyrazić za pomocą znanych człowiekowi środków wyrazu. Jednak dramat ofiar domaga się opisu, którego wiele lat po wojnie podjęli się również twórcy japońskiej animacji. W obrębie anime wyróżnić można dwie postawy twórców wobec bombardowania. Pierwsza z nich to relacja ocalałego świadka – hibakusha – przywołującego własne przeżycia i wspomnienia, obecna w komiksie i filmie Bosonogi Gen. Druga postawa wobec traumy atomowego bombardowania to odwołanie się wyłącznie do reprezentacji dramatycznego wydarzenia, zaś jej autorami są twórcy urodzeni po 1945 roku, którzy poznali tragedię wyłącznie poprzez przekazy literackie, dokumentalne i filmowe. Ich wizje, zawarte w filmach Akira, Neon Genesis Evangelion, czy Wilcza brygada, realistycznie przedstawiają moment wybuchu. Odzierając go z historycznego tła twórcy anime koncentrują się na społecznych i psychologicznych skutkach tragedii, która do dnia dzisiejszego jest obecna w kolektywnej świadomości Japończyków.