Początki filmu dokumentalnego w Japonii
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony narodzinom japońskiego filmu dokumentalnego, jego rozwojowi oraz wykorzystaniu jako nośnika treści propagandowych w latach 30. Na szczególną uwagę zasługują dwa punkty zwrotne – pierwszy jest związany z dyskusją teoretyczną prowadzoną między rzecznikami kina zaangażowanego politycznie i zwolennikami awangardy modernistycznej, której efektem było powstanie nowego ruchu kina proletariackiego (Purokino) oraz licznych artykułów prasowych i publikacji książkowych. Drugim momentem przełomowym było zaangażowanie twórców w nacjonalistyczny projekt narzucony przez rząd tokijski po rozpoczęciu działań wojennych w Azji Południowo-Wschodniej. Szczególnym przejawem nowej aktywności była udana próba przeniesienia na japoński grunt niemieckiej idei filmu kulturowego (Kulturfilm), nazwanego po prostu bunka eiga. Najwybitniejszym twórcą, który przyłączył się do nowego ruchu, a jednocześnie zachował krytyczny dystans wobec dominującej ideologii, był Fumio Kamei, autor „trylogii chińskiej” oraz Walczących żołnierzy – dokumentów uznawanych dziś za najważniejsze dokonania japońskiego przemysłu filmowego tamtych czasów. Analizy jego filmów pozwalają w pełni zrozumieć ówczesne uwarunkowania ideologiczne oraz estetyczne.
Słowa kluczowe:
film dokumentalny, Japonia, Fumio KameiBibliografia
Baskett Michael, The Attractive Empire: Transnational Film Culture in Imperial Japan, Honolulu: University of Hawai’i Press 2008, s. 8.
DOI: https://doi.org/10.21313/hawaii/9780824831639.001.0001
Google Scholar
Davis William D., Picturing Japaneseness: Monumental Style, National Identity, Japanese Film, New York: Columbia University Press 1996, s. 67.
Google Scholar
High Pater B., The Imperial Screen: Japanese Film Culture in the Fifteen Years’ War, 1931-1945, Madison: University of Wisconsin Press 1995.
Google Scholar
Hiroshi Komatu, Kigen no eiga, Tōkyō: Seidōsha 1991, s. 287–314.
Google Scholar
Loska Krzysztof, Benshi jako współautor filmu, „Kwartalnik Filmowy” 2007, nr 59, s. 59-66.
Google Scholar
Nornes Abè Mark, Forest of Pressure: Ogawa Shinsuke and Postwar Japanese Documentary, Minneapolis: University of Minnesota Press 2007.
Google Scholar
Nornes Abé Mark, Fukushimy Yukio, The Japan/America Film Wars: World War II Propaganda and Its Cultural Contexts, Harwood Academic Publishers 1994.
Google Scholar
Nornes Abè Mark, Japanese Documentary Film: The Meiji Era Through Hiroshima, Minneapolis: University of Minnesota Press 2003.
Google Scholar
Puroretaria eiga no chishiki, red. Iwasaki Akira, T. Murayama Tomoyoshi, Tōkyō: Naigaisha 1932.
Google Scholar
Puroretaria eiga undō no tenbō, red. Matsuzaki Keiji, Tōkyō: Daihōkaku 1930.
Google Scholar
Autorzy
Krzysztof Loskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Profesor UJ; zajmuje się kulturą popularną, postmodernizmem, literaturą współczesną i kinem gatunkowym. Autor m.in. Dziedzictwa McLuhana. Między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Encyklopedii filmu science fiction (2004), Tożsamości i mediów (2006). Współautor (z Andrzejem Pitrusem) książek: 100 filmów science fiction (2000) i David Cronenberg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003).
Statystyki
Abstract views: 28PDF downloads: 9
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Krzysztof Loska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Krzysztof Loska, Czas utracony – nostalgia i trauma w postkolonialnym filmie francuskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 86 (2014): Wymiary czasu
- Krzysztof Loska, Hybrydowość i transkulturowy pejzaż muzyczny w kinie diasporycznym , Kwartalnik Filmowy: Nr 91 (2015): Film między muzyką pop a popkulturą
- Krzysztof Loska, Setka albo moje życie z „Kwartalnikiem” , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
- Krzysztof Loska, Wizerunek imigranta w filmach Katarzyny Klimkiewicz , Kwartalnik Filmowy: Nr 92 (2015): Kino polskie i polityka
- Krzysztof Loska, Tożsamość kulturowa i wizerunek diaspory w kinie brytyjskim , Kwartalnik Filmowy: Nr 80 (2012): Film na styku kultur
- Krzysztof Loska, Ciała na sprzedaż – mroczna strona globalizacji , Kwartalnik Filmowy: Nr 83-84 (2013): Ciało w filmie
- Krzysztof Loska, Teinosuke Kinugasa, neosensualizm i awangarda , Kwartalnik Filmowy: Nr 82 (2013): Eksperyment. Film i sztuki audiowizualne
- Krzysztof Loska, Miłość i polityka – japońska nowa fala , Kwartalnik Filmowy: Nr 70 (2010): Awangarda i film
- Krzysztof Loska, Dzieciństwo i trauma – obraz młodego pokolenia Japończyków w kinie współczesnym , Kwartalnik Filmowy: Nr 81 (2013): Dziecko i film
- Krzysztof Loska, Piętno przeszłości albo tożsamość traumatyczna w „Adoracji” Atoma Egoyana , Kwartalnik Filmowy: Nr 71-72 (2010): Narracja w filmie
