Między autonomią a hybrydycznością. Wprowadzenie do sztuki nowych mediów
Abstrakt
Kategoria sztuki nowych mediów upowszechniła się w połowie lat 90. ubiegłego wieku, spychając na dalszy plan terminy sztuki elektronicznej, komputerowej czy nawet cyfrowej. Kategorie te, ze względu na ich wąski, czysto technologiczny zakres odniesienia, stały się nieadekwatne wobec procesów hybrydyzacji, łączących zakresy różnych nowych technologii i nadających poszczególnym tworzonym w tym polu dziełom analogiczny, hybrydyczny charakter. Sztuka nowych mediów, której początki autor tekstu lokuje w połowie lat 50. minionego stulecia, rozwijała się bowiem od fazy autonomicznych, funkcjonujących równolegle dyscyplin artystycznych, zbudowanych wokół poszczególnych technologii (np. sztuka cybernetyczna, robotyczna, ewolucyjna, generatywna, sztuka rzeczywistości wirtualnej, net art), dla których komputer spełniał funkcję metamedium, do fazy hybrydycznych, wielowymiarowych powiązań międzymedialnych i transdyscyplinarnych. Niektórzy badacze ogłosili w efekcie narodziny epoki postmedialnej, w której media przestały wyznaczać autonomiczne nurty sztuk nowych mediów, lecz budują całościową postać sztuki zorganizowanej według logiki nowych mediów. Najnowszą postać procesów hybrydyzacji tworzy dialog między sztuką i nauką, rozwijający się na fundamencie technologicznym.
Słowa kluczowe:
sztuka nowych mediów, sztuka współczesna, technologiaBibliografia
Abel, Manuela (red.). 1997. Jeffrey Shaw – a user’s manual. From Expanded Cinema to Virtual Reality. Ostfildern-Ruit: Cantz Verlag.
Google Scholar
Birringer, Johannes. 1998. Media & Performance. Along the Border. Baltimore and London: The John Hopkins University Press.
Google Scholar
Bürger, Peter. 2006. Teoria awangardy. Tłum. J. Kita-Huber. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Colson, Richard. 2007. The Fundamentals of Digital Art. Lausanne: AVA Publishing.
Google Scholar
Gane, Nicholas, David Beer. 2008. New Media. The Key Concepts. Oxford – New York: Berg.
Google Scholar
Grau, Virtual Art. 2003. From Illusion to Immersion. Cambridge Mass. – London, England: MIT Press.
DOI: https://doi.org/10.7551/mitpress/7104.001.0001
Google Scholar
Grau, Oliver (red.). MediaArtHistories. Cambridge Mass. – London, England: MIT Press.
Google Scholar
Greene, Rachel. 2004. Internet Art. London: Thames & Hudson Ltd.
Google Scholar
Hahne, Marille (red.). 2003. Coded Characters. Media Art by Jill Scott. Ostfildern-Ruit: Cantz Verlag.
Google Scholar
Kimbell, Lucy (red.). 2004. New Media Art. Practice and Context in the UK 1994-2004. London: Arts Council England.
Google Scholar
Kluszczyński, Ryszard W. 1999. Od konceptualizmu do sztuki hipermediów. Rozważania na temat modelu sytuacji estetycznej w sztuce multimedialnej. W: K. Wilkoszewska (red.). Piękno w sieci. Estetyka a nowe media. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Kluszczyński, Ryszard W. 2010. Sztuka interaktywna. Od dzieła-instrumentu do interaktywnego spektaklu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar
Lieser, Wolf. 2009. Digital Art. Potsdam: Tandem Verlag.
Google Scholar
Lovejoy, Margot, Christiane Paul, Victoria Vesna. 2011. Context Providers: Conditions of Meaning in Media Arts. Bristol, UK-Chicago, USA: Intellect.
Google Scholar
Manovich, Lev. 2006. Język nowych mediów. Tłum. P. Cypryański. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar
Manovich, Lev. 2001. Post-media Aesthetics. www.manovich.net/articles.php [dostęp 15.07.2013].
Google Scholar
Mulder, Arjen. 2010. From Image to Interaction. Meaning and Agency in the Arts. Rotterdam: V2_Publishing/NAi Publishers.
Google Scholar
Paul, Christiane. 2003. Digital Art. London: Thames & Hudson Ltd.
Google Scholar
Paul, Christiane (red.). 2008. New Media in White Cube and Beyond. Berkeley-Los Angeles: University of California Press.
Google Scholar
Popper, Frank. 1993. Art of the Electronic Age. New York: Harry N. Abrams, Inc.
Google Scholar
Popper, Frank. 2007. From Technological to Virtual Art. Cambridge Mass. – London, England: MIT Press.
Google Scholar
Quaranta, Domenico. 2013. Beyond New Media Art. Brescia: LINK Editions.
Google Scholar
Schwarz, Hans-Peter. 1997. Media – Art – History. Munich-New York: Prestel.
Google Scholar
Shanken Edward A. (red.). 2009. Art and Electronic Media. London: Phaidon.
Google Scholar
Shanken, Edward A. 2002. Art in the Information Age: Technology and Conceptual Art. „Leonardo” 4.
DOI: https://doi.org/10.1162/002409402760181259
Google Scholar
Smith, Marquard, (red.). 2005. Stelarc. The Monograph. Cambridge Mass. – London, England: MIT Press.
Google Scholar
Todd, Stephen, William Latham. 1992. Evolutionary Art and Computers. London: Academic Press.
Google Scholar
Tromble, Meredith (red.). 2005. The Art and Films of Lynn Hershman Leeson. Los Angeles: University of California Press.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520937444
Google Scholar
Tribe, Mark, Reena Jana. 2006. New Media Art. Köln: Taschen.
Google Scholar
Wands, Bruce. 2006. Art of the Digital Age. New York: Thames & Hudson.
Google Scholar
Weibel, Peter (red.). 2006. The Postmedia Condition. Madrid: Centro Cultural Conde Duque.
Google Scholar
Autorzy
Ryszard W. Kluszczyńskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
Profesor dr hab. nauk humanistycznych; kieruje Katedrą Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ; zajmuje się problematyką sztuki nowych mediów, filmem awangardowym, teorią sztuki, kulturą alternatywną, jak również zagadnieniami cyberkultury oraz społeczeństwa informacyjnego i sieciowego. Opublikował m.in. książki: Sztuka interaktywna. Od dzieła-instrumentu do interaktywnego spektaklu (2010), Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimediów (wyd. I: 2001, wyd. II: 2002), Film - wideo - multimedia. Sztuka ruchomego obrazu w erze elektronicznej (wyd. I: 1999, wyd. II: 2002), Obrazy na wolności. Studia z historii sztuk medialnych w Polsce (1998), Awangarda. Rozważania teoretyczne (1997), Film - sztuka Wielkiej Awangardy (1990).
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Ryszard W. Kluszczyński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Ryszard W. Kluszczyński, Polska sztuka mediów w rozszerzonym polu , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Ryszard W. Kluszczyński, Paradygmat sztuk nowych mediów , Kwartalnik Filmowy: Nr 85 (2014): Film i media – przeszłość i przyszłość
- Ryszard W. Kluszczyński, Nowe media jako środowisko dialogu między teatrem i filmem. „There Is Still Time… Brother” The Wooster Group oraz „Eavesdrop” Davida Pledgera i Jeffreya Shawa na platformie AVIE (Advanced Visualisation and Interaction Environment) , Kwartalnik Filmowy: Nr 87-88 (2014): Film i teatr
Podobne artykuły
- Maciej Ożóg, Zjedz, ile możesz, nawet jeśli nie chcesz. Streaming jako praktyka kapitalizmu inwigilacji , Kwartalnik Filmowy: Nr 124 (2023): Streaming
Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.
