Nowe media jako środowisko dialogu między teatrem i filmem. „There Is Still Time… Brother” The Wooster Group oraz „Eavesdrop” Davida Pledgera i Jeffreya Shawa na platformie AVIE (Advanced Visualisation and Interaction Environment)

Ryszard W. Kluszczyński

Abstrakt

Platforma AVIE stworzona w Center for Interactive Cinema Research na Uniwersytecie Nowej Południowej Walii w Sydney wyłoniła się w efekcie wieloletnich eksperymentów Jeffreya Shawa, eksplorującego artystyczne możliwości interaktywnych form panoramicznych. Ich odległym źródłem były wczesne prace tego artysty należące do kręgu expanded cinema. Można by więc sądzić, biorąc pod uwagę źródła i finalny kontekst AVIE, że wszystkie zjawiska artystyczne powiązane z AVIE mieszczą się w rozszerzonej formule kina, a samo AVIE jest jedynie najnowszą formą dyspozytywu filmowego. Tymczasem platforma AVIE okazała się nie mniej atrakcyjna dla twórców teatralnych. The Wooster Group oraz David Pledger zrealizowali przy jej użyciu spektakle, które tworzą nowy format wirtualnego teatru, czy też post-teatru. Oba te dzieła, spotykając się we wspólnym kontekście technologicznym, wyrastają jednak z różnych źródeł estetycznych. The Wooster Group wyłania się z tradycji kinofikacji teatru, mającej swe początki w drugiej i trzeciej dekadzie XX w., podczas gdy spektakl Pledgera ma swoje źródła w sztuce intermedialnej drugiej połowy tego samego stulecia. Kluszczyński analizuje specyficzne i wspólne aspekty tych dzieł, interpretuje znaczenie technicznej, wirtualnej ramy dla ich estetycznej charakterystyki oraz kreśli scenariusz przyszłych wspólnych dziejów kina oraz teatru rozwijających się i łączących w środowisku cyfrowym. Interakcja, partycypacja i sprawczość odbiorcza grają w tym scenariuszu nadrzędną rolę.