Zjedz, ile możesz, nawet jeśli nie chcesz. Streaming jako praktyka kapitalizmu inwigilacji
Maciej Ożóg
maciej.ozog@filologia.uni.lodz.plUniwersytet Łódzki (Polska)
https://orcid.org/0000-0003-2678-0722
Abstrakt
W powszechnym mniemaniu streaming to najbardziej efektywna, przystępna, ukierunkowana na wygodę użytkownika technologia udostępniania tekstów audiowizualnych. Jego znaczenie dynamicznie wzrasta, szczególnie od czasu pandemii. Odbijający się w przychodach i liczbie użytkowników status mediów streamingowych jako coraz istotniejszych graczy na rynku audiowizualnym każe krytycznie przyjrzeć się ich wpływowi na współczesną kulturę. Autor proponuje potraktowanie mediów streamingowych jako jednego z elementów szerokiego układu ekonomiczno-polityczno-kulturowego, opisywanego przez Shoshanę Zuboff jako kapitalizm inwigilacyjny. W tekście zostają przedstawione specyficzne dla streamingu mechanizmy, techniki, strategie i taktyki eksploatowania władzy. Ich efektem jest szczególne usytuowanie użytkowników tych mediów w ramach zależności tworzących charakterystyczną dla streamingu sieć władzy instrumentalnej.
Słowa kluczowe:
streaming, kapitalizm inwigilacji, kultura algorytmiczna, władza instrumentalnaBibliografia
Beer, D. (2009). Power through the Algorithm? Participatory Web Cultures and the Technological Unconscious. New Media and Society, 11 (6), ss. 985-1002. https://doi.org/10.1177/1461444809336551
DOI: https://doi.org/10.1177/1461444809336551
Google Scholar
Bonini, T., Gandini, A. (2019). „First Week Is Editorial, Second Week Is Algorithmic”: Platform Gatekeepers and the Platformization of Music Curation. Social Media + Society, 5 (4), ss. 1-11.
DOI: https://doi.org/10.1177/2056305119880006
Google Scholar
Colbjørnsen, T. (2021). The Streaming Network: Conceptualizing Distribution Economy, Technology, and Power in Streaming Media Services. Convergence: The International Journal of Research into New Media Technologies, 27 (5), ss. 1264-1287.
DOI: https://doi.org/10.1177/1354856520966911
Google Scholar
Introna, L. D. (2011). The Enframing of Code: Agency, Originality and the Plagiarist. Theory, Culture and Society, 28 (6), ss. 113-141. https://doi.org/10.1177/0263276411418131
DOI: https://doi.org/10.1177/0263276411418131
Google Scholar
Maasø, A., Storstein Spilker, H. (2022). The Streaming Paradox: Untangling the Hybrid Gatekeeping Mechanisms of Music Streaming. Popular Music and Society, 45 (3), ss. 300-316. https://doi.org/10.1080/03007766.2022.2026923
DOI: https://doi.org/10.1080/03007766.2022.2026923
Google Scholar
Morozov, E. (2013). To Save Everything, Click Here: The Folly of Technological Solutionism. New York: PublicAffairs.
Google Scholar
Nieborg, D. B., Poell, T. (2018). The Platformization of Cultural Production: Theorizing the Contingent Cultural Commodity. New Media and Society, (20), ss. 4275-4292.
DOI: https://doi.org/10.1177/1461444818769694
Google Scholar
O’Reilly, T. (2007). What Is Web 2.0: Design Patterns and Business Models for the Next Generation of Software. Communications and Strategies, (1), ss. 17-37.
Google Scholar
Pasquale, F. (2015). The Black Box Society: The Secret Algorithms that Control Money and Information. Cambridge: Harvard University Press.
DOI: https://doi.org/10.4159/harvard.9780674736061
Google Scholar
Prey, R. (2020). Locating Power in Platformization: Music Streaming Playlists and Curatorial Power. Social Media + Society, 6 (2), ss. 1-11.
DOI: https://doi.org/10.1177/2056305120933291
Google Scholar
Seaver, N. (2018). Captivating Algorithms: Recommender Systems as Traps. Journal of Material Culture, 24 (4), ss. 421-436.
DOI: https://doi.org/10.1177/1359183518820366
Google Scholar
Szpunar, M. (2019). Kultura algorytmów. Kraków: Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Zuboff, S. (2020). Wiek kapitalizmu inwigilacji (tłum. A. Unterschuetz). Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Google Scholar
Autorzy
Maciej Ożógmaciej.ozog@filologia.uni.lodz.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
https://orcid.org/0000-0003-2678-0722
Doktor habilitowany, teoretyk kultury, artysta dźwięku, kurator. Autor tekstów na temat estetyki sztuki nowych mediów, historii i teorii filmu awangardowego, sztuki wideo i muzyki eksperymentalnej. Autor książki Życie w krzemowej klatce. Sztuka nowych mediów jako krytyczna analiza praktyk cyfrowego nadzoru (2018). Jego zainteresowania naukowe obejmują sztukę interaktywną, media taktyczne, bio art, społeczeństwo sieci, surveillance studies oraz posthumanizm.
Statystyki
Abstract views: 281PDF downloads: 434
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Maciej Ożóg
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
