Teinosuke Kinugasa, neosensualizm i awangarda

Krzysztof Loska

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński (Polska)

Abstrakt

Przedmiotem analizy jest film Teinosuke Kinugasy Uszkodzona karta (Kurutta ichipeiji, 1926) porównywany przez historyków do arcydzieł europejskiej awangardy okresu międzywojennego. Pomimo że ograniczenie się do prostych analogii z impresjonizmem francuskim czy ekspresjonizmem niemieckim może wydać się zwodnicze ze względu na odmienność kontekstów historycznych i kulturowych, to jednak japońscy krytycy chętnie pisali o wizualnej symfonii będącej rozwinięciem koncepcji kina Marcela L’Herbiera i porównywali ten film do poematu odbieranego zmysłami, a nie rozumem. Chcąc wyjaśnić szczególne znaczenie arcydzieła Kinugasy, Loska skupia się na okolicznościach jego powstania oraz kontekście historycznym i artystycznym, zwłaszcza na wpływie eksperymentów „neosensualistów” – grupy młodych pisarzy i poetów, wśród których znaleźli się współscenarzyści filmu: Yasunari Kawabata, Teppei Kataoka i Riichi Yokomitsu. Loska zwraca również uwagę na szereg nowatorskich rozwiązań formalnych widocznych zarówno na płaszczyźnie stylistycznej, jak i narracyjnej, pozwalających reżyserowi na oddanie subiektywnych stanów ludzkiego umysłu.


Słowa kluczowe:

Teinosuke Kinugasa, kino japońskie, kino awangardowe

Abel, Jonathan E. 2001. Different from Difference: Revisiting Kurutta ichipeiji. „Asian Cinema” 12 (2).
DOI: https://doi.org/10.1386/ac.12.2.72_1   Google Scholar

Bernardi, Joanne. 2001. Writing in Light: The Silent Scenario and the Japanese Pure Film Movement. Detroit: Wayne State University Press.
  Google Scholar

Burch, Noël. 1979. To the Distant Observer: Form and Meaning in the Japanese Cinema. Berkeley: University of California Press.
  Google Scholar

Donald, Keene. 1998. Dawn to the West: Japanese Literature of the Modern Era. New York: Columbia University Press.
  Google Scholar

Gardner, William O. 2004. New Perceptions: Kinugasa Teinosuke’s Films and Japanese Modernism. „Cinema Journal” 43 (3).
DOI: https://doi.org/10.1353/cj.2004.0017   Google Scholar

Gerow, Aaron. 2008. A Page of Madness. Cinema and Modernity in 1920s Japan. Ann Arbor: University of Michigan Press.
DOI: https://doi.org/10.3998/mpub.9340131   Google Scholar

Kluszczyński, Ryszard. 1990. Film – sztuka Wielkiej Awangardy. Warszawa-Łódź: PWN.
  Google Scholar

Lewinsky, Marianne. 1997. Eine verrückte Seite: Stummfilm und filmische Avantgarde in Japan. Zurich: Chronos.
  Google Scholar

Loska, Krzysztof. 2007. Benshi jako współautor filmu, „Kwartalnik Filmowy” 59.
  Google Scholar

Loska, Krzysztof. 2013. Nowy film japoński. Kraków: Universitas.
  Google Scholar

Melanowicz, Mikołaj. 1994. Literatura japońska. Proza XX wieku. Warszawa PWN.
  Google Scholar

Peterson, James. 1989. A War of Utter Rebellion: Kinugasa's Page of Madness and the Japanese Avant-Garde of the 1920s, “Cinema Journal” 29 (1).
DOI: https://doi.org/10.2307/1225300   Google Scholar

Petrić, Vlada. 1983. A Page of Madness: A Neglected Masterpiece of the Silent Cinema. „Film Criticism” 8 (1).
  Google Scholar

Weisenfeld, Gennifer S. 2002. Mavo: Japanese Artists and the Avant-Garde, 1905-1931. Berkeley: University of California Press.
  Google Scholar

Żeromska, Estera. 2010. Japoński teatr klasyczny. Korzenie i metamorfozy, tom 1. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2013-06-30

Cited By / Share

Loska, K. (2013) „Teinosuke Kinugasa, neosensualizm i awangarda”, Kwartalnik Filmowy, (82), s. 33–43. doi: 10.36744/kf.2741.

Autorzy

Krzysztof Loska 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska

Profesor UJ, dyrektor Instytutu Sztuk Audiowizualnych UJ; zajmuje się filmem ja­pońskim i kulturą współczesną; autor ponad stu publikacji naukowych, w tym jedenastu książek, m.in.: Dziedzictwo McLuhana. Między nowoczes­nością a ponowoczesnością (2001), Hitchcock - autor wśród gatunków (2002), David Cronenberg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003, wspólnie z Andrzejem Pitrusem), Encyklopedia filmu science fiction (2004), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchi i wyobraźnia melodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013).



Statystyki

Abstract views: 1
PDF downloads: 0


Licencja

Prawa autorskie (c) 2013 Krzysztof Loska

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.