Emil i naziści. Dzieci w filmie niemieckim lat 1919-1945
Abstrakt
Film niemiecki lat 1919-1945 tradycyjnie ujmowany jest przez cezurę 1933 r. Rozdzielenie filmu niemieckiego na dwie epoki – weimarską i III Rzeszy – pociąga za sobą pominięcie i zafałszowanie części zjawisk. Jednym z nich jest wątek bohaterów dziecięcych. Najmłodsi stają się najczęściej obiektami pożądania czy ofiarami indoktrynacji. W przypadku znaczących ról, bohaterów dziecięcych odgrywają dorośli. Postacie dzieci znane widzom z kina weimarskiego pojawiają się w nowych rolach w kinie nazistowskim. Paradoksalnie, w Republice Weimarskiej powstało wiele filmów przedstawiających dzieci. Obrazy te wspierały teorię eugeniczne lub stanowiły zapowiedź polityki nazistowskich Niemiec. Natomiast w III Rzeszy konwencja kina rozrywkowego i tematyki szkolnej pozwalała na powstawanie filmów o wymowie anarchistycznej. Przyjęcie perspektywy najmłodszych umożliwia dostrzeżenie ciągłości między obydwiema kinematografiami, a ponadto pozwala przełamać dogmatyczny podział na demokratyczne kino weimarskie i oparty jedynie na propagandzie film nazistowski.
Słowa kluczowe:
Republika Weimarska, nazizm, kino niemieckieBibliografia
Adorno, Theodor. 2010. Osobowość autorytarna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Ariès, Pierre. 1995. Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach. tłum. M. Ochab. Gdańsk: Wydawnictwo Marabut.
Google Scholar
Kehily Mary Jane, Heather Montgomery. 2008. Niewinność i doświadczenie: historyczne podejście do dzieciństwa i seksualności. W: M.J. Kehily (red.) Wprowadzenie do badań nad dzieciństwem. Tłum. M. Kościelniak. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar
Kłys, Tomasz. 2013. Od Mabusego do Goebbelsa. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Kracauer, Siegfried. 2009. Od Caligariego do Hitlera: Z psychologii filmu niemieckiego. Tłum. W. Wertenstein, E. Skrzywanowa. Gdańsk: słowo/obraz/terytoria.
Google Scholar
Peukert, Detlev J.K. 2005. Republika Weimarska. Lata kryzysu klasycznego modernizmu. Tłum. B. Ostrowska. Warszawa: Wydawnictwo Wiedzy Powszechnej.
Google Scholar
Płażewski, Jerzy. 2001. Historia filmu 1895-2000. Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar
Przylipiak, Mirosław. 2011. Film dokumentalny okresu klasycznego. W: T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska (red.) Historia kina. t. 2: Kino klasyczne. Kraków: Universitas.
Google Scholar
Rousseau, Jean-Jacques. 1955. Emil czyli o wychowaniu. t. II. Tłum. E. Zieliński. Wrocław: Zakład im. Ossolińskich - Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar
Słonimski, Antoni. 1927. Metropolis. „Wiadomości Literackie” nr 43
Google Scholar
Welch, David. 2001. Propaganda and the German Cinema 1933–1945. London – New York: I.B. Tauris & Co Ltd.
Google Scholar
Zahorska, Stefania. 1935. Dziewczęta w mundurkach. „Wiadomości Literackie” nr 12.
Google Scholar
Autorzy
Michał Dondzikkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki Polska
Filmoznawca, doktorant w Instytucie Kultury Współczesnej UŁ. Interesuje się kinem niemieckim oraz filmem dokumentalnym.
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2013 Michał Dondzik
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Michał Dondzik, „Na wylot” Grzegorza Królikiewicza – produkcja, dystrybucja i recepcja , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Michał Dondzik, Obraz, technologia i film polski. Dziworski, Rybczyński i Królikiewicz , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Michał Dondzik, Tworzywo nas zdradza – filmowe eseje Grzegorza Królikiewicza , Kwartalnik Filmowy: Nr 104 (2018): Esej, „found footage”, film montażowy
