Tworzywo nas zdradza – filmowe eseje Grzegorza Królikiewicza

Michał Dondzik

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki (Polska)

Abstrakt

Artykuł został poświęcony filmowym esejom Grzegorza Królikiewicza. Michał Dondzik omówił młodzieńczą fascynację Królikiewicza lekturą Prób Michela de Montaigne’a, jego pierwsze eseje filmowe zrealizowane w Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi, eseje wideo o rektorach łódzkiej szkoły filmowej, a także esej montażowy Kern. Autor zrekonstruował konteksty produkcyjne esejów reżysera oraz drogę, którą musiały one przebyć, by dotrzeć do widzów. Jak pisze w zakończeniu artykułu: Twórczość Grzegorza Królikiewicza zarówno w Polsce Ludowej, jak i po 1989 r. skazana była na wąskie rozpowszechnianie. Dotarcie do filmów reżysera wymagało determinacji i pokonania szeregu trudności, jednak prawdziwym wyzwaniem było obejrzenie jego esejów. Są one nieobecne w przestrzeni polskiej kultury po dziś. Tym bardziej warto przyjrzeć się im z bliska, analizować i polemizować, bo do takiego właśnie osobistego, często emocjonalnego ich odbioru prowokuje Królikiewicz.


Słowa kluczowe:

Grzegorz Królikiewicz, Michel de Montaigne, esej filmowy

Eisenstein, Sergiej, Wybór pism, Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1959.
  Google Scholar

Montaigne, Michel. Próby. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1985.
  Google Scholar

Królikiewicz, Grzegorz. Grzegorz Królikiewicz. Łódź: Muzeum Kinematografii w Łodzi, Studio Filmowe N, 1993.
  Google Scholar

Przylipiak, Mirosław. Kino bezpośrednie 1960-1963. Gdańsk: wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2007.
  Google Scholar

Shakespeare, William. Komedie. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2012.
  Google Scholar

Nurczyńska-Fidelska, Ewelina, Stolarska, Bronisława. Szkic monograficzny. Bolesław Włodzimierz Lewicki, Łódź: Wydawnictwo Biblioteki PWSFTViT, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012.
  Google Scholar

Kletowski, Piotr, Marecki, Piotr. Królikiewicz. Pracuję dla przyszłości. Kraków: korporacja ha!art, 2011.
  Google Scholar

Lewicki, Bolesław. Wiesz jak jest. Łódź: Wydawnictwo Biblioteki PWSFTViT, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2012.
  Google Scholar

Królikiewicz, Grzegorz. Różyczka. Próba analizy filmu Orsona Wellesa. Łódź: Studio Filmowe N, 1993.
  Google Scholar

Królikiewicz, Grzegorz. Księga jednego małego błędu. Łódź: Poprzeczna Oficyna, 1990.
  Google Scholar

Mazur, Marian. Cybernetyka i charakter, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1976.
  Google Scholar

Łukowski, Maciej. Polski film popularnonaukowy 1945-1980, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1986.
  Google Scholar

Esej filmowy 25. „Iluminacja” Krzysztof Zanussi, „Prekursor” Grzegorz Królikiewicz, edited by Konrad Klejsa, Polskie Wydawnictwo Audiowizualne.
  Google Scholar

Historia polskiego filmu dokumentalnego (1945-2014), edited by Małgorzata Hendrykowska, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM 2015.
  Google Scholar

W kręgu neoawangardy – Warsztat formy filmowej, edited by Marzena Bomanowska, Alicja Cichowicz, Łódź: Muzeum Kinematografii w Łodzi, 2017.
  Google Scholar

Wytwórnia Filmów Oświatowych. Indeks filmów wyprodukowanych w latach 1946–1985, edited by Tadeusz Paliński, Łódź: WFO, 1986.
  Google Scholar

Zając, Bartosz. “Esej audiowizualny – w stronę historii.” In Paradygmaty współczesnego kina, edited by Ryszard W. Kluszczyński, Tomasz Kłys, Natasza Korczarowska-Różycka, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2015.
DOI: https://doi.org/10.18778/7969-538-6.07   Google Scholar

Lubelski, Tadeusz, “Jerzy Toeplitz jako historyk filmu.” In Filmowe ulice Jerzego Toeplitza, edited by Rafał Marszałek, Warszawa: Film Studio MTM, 2015.
  Google Scholar

Filmówka. Powieść o łódzkiej szkole filmowej, edited by Krzysztof Krubski, Marek Miller, Zofia Turowska, Waldemar Wiśniewski, Warszawa: Wydawnictwo TENTEN, 1992.
  Google Scholar

Muzeum Artystów międzynarodowa prowizoryczna wspólnota artystyczna Łódź, edited by Komitet Wykonawczy Muzeum Artystów, Łódź: Muzeum Artystów, 1996.
  Google Scholar

Roszewski, Wojciech. “Szeptanie i mrugane.” Ekran, September 14, 1975.
  Google Scholar

Czyżewski, Stefan. “Dokument kreacyjny.” Film & TV, Kamera, June-August, 2007.
  Google Scholar

Winiarczyk, Mirosław. “Historyk kina, czyli człowiek środka.” Ekran, January 28, 1988.
  Google Scholar

Salska-Kaca, Mirosława, “Polski esej dokumentalny.” Film na Świecie, 1988.
  Google Scholar

“Wyznanie win w sejmie, rozmowa Grzegorza Królikiewicza z Krzysztofem Świątkiem.” Tygodnik Solidarność, April 8, 2011.
  Google Scholar

Maria Sondej, “Żywot Montaigne’a współczesnego.” Gazeta Łódzka 29 (1998): 5.
  Google Scholar

Maria Korzeniowska, Joanna Podolska, “Człowiek, który ma blask.” Gazeta Łódzka 52 (1998): 3.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2018-12-31

Cited By / Share

Dondzik, M. (2018) „Tworzywo nas zdradza – filmowe eseje Grzegorza Królikiewicza”, Kwartalnik Filmowy, (104), s. 106–122. doi: 10.36744/kf.1861.

Autorzy

Michał Dondzik 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Łódzki Polska

Filmoznawca, doktorant w Instytucie Kultury Współczesnej Uniwersytetu Łódzkiego. Przygotowuje dysertację W kadrze i poza nim. Fabularne filmy Grzegorza Królikiewicza. Interesuje się kinem polskim oraz filmem dokumentalnym. Publikował w „Kwartalniku Filmowym”, „Panoptikum”, „Ekranach” oraz tomach zbiorowych. Jest autorem książek Leszek Wronko. Dźwięk filmu polskiego oraz Elementarz Wytwórni Filmów Oświatowych (wraz z K. Jajko i E. Sowińskim).



Statystyki

Abstract views: 143
PDF downloads: 62


Licencja

Prawa autorskie (c) 2018 Michał Dondzik

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.