Welcome to Pataphysics! Taming of Death, Vacuum of the Proper Name in Tim Burton’s “Beetlejuice”
Abstract
In Tim Burton’s Beetlejuice (1988), as in all his movies, a lot is said about death, but death, according to the spirit of postmodernism, is approached here lightly and carelessly. Actually, there is no difference between death and life. For Burton, real death is something different - a state of Stagnation and lethargy, a repetition of the same patterns of acting, all of which have been named “tautologies” here. To counteract them, the American director introduces the title character, who triggers off anarchy and decay, who incurs an avalanche of nonsense onto the movie world. This character goes so much beyond any schemes that there is not even a stable version of its name - sometimes it is “Beetlejuice”, another time “Betelgeuse”, however, there is no way to decide which of these versions is correct and final. At the same time, the narration is shaped accordingly, without any clear rules. This type of popular cinema, but entering the mainstream anyway, was called “the pataphysical cinema” by one of the authoresses writing about Burton (this term stemming from Pataphysics conceived of by Alfred Jarry).
Keywords:
Tim Burton, postmodernism, Alfred Jarry, pataphysicsReferences
Ariés, Philip. Człowiek i śmierć, tłum. E. Bąkowska. Warszawa: PIW, 1989.
Google Scholar
Baudrillard, Jean. “Pataphysics”, tłum. D. Burk. CTHEORY 1/4/2007.
Google Scholar
Baudrillard, Jean. Cool Memories, tłum. Ch. Turner. London – New York: Verso, 1990.
Google Scholar
Baudrillard, Jean. Pakt jasności. O inteligencji Zła, tłum. S. Królak. Warszawa: Sic!, 2005.
Google Scholar
Bieńczyk, Marek. Melancholia. O tych, co nigdy nie odnajdą straty. Warszawa: Sic!, 1998.
Google Scholar
Burton on Burton. wyd. popr., red. M. Salisbury. London: Faber & Faber, 2006.
Google Scholar
Derrida, Jacques. Farmakon, tłum. K. Matuszewski. W: Jacques Derrida. Pismo filozofii, wybór i tłum. B. Banasiak. Kraków: inter esse, 1992.
Google Scholar
Derrida, Jacques. O gramatologii, tłum. B. Banasiak. Warszawa: KR, 1999.
Google Scholar
Derrida, Jacques. Pozycje. Rozmowy z H. Ronsem, J. Kristevą, J.-L. Houdebinem, G. Scarpettą. tłum. A. Dziadek. Bytom: FA-art., 1997.
Google Scholar
Derrida, Jacques. Różnia (différance), tłum. J. Skoczylas. W: Drogi współczesnej filozofii, red. M.J. Siemek. Warszawa: Czytelnik, 1978.
Google Scholar
Jameson, Frederic. Postmodernizm, czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu, tłum. M. Płaza. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2011.
Google Scholar
Jarry, Alfred: Czyny i myśli doktora Faustrolla, Patafizyka, tłum. J. Gondowicz. Warszawa: W.A.B., 2000.
Google Scholar
Klibansky, Raymond, Erwin Panofsky, Fritz Saxl. Saturn i melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, medycyny, religii oraz sztuki, tłum. A. Kryczyńska. Kraków: Universitas, 2009.
Google Scholar
Markowski, Michał Paweł. Efekt inskrypcji. Jacques Derrida i literatura. Bydgoszcz: Studio Φ & Wyd. Homini, 1997.
Google Scholar
McMahan, Alison. The Films of Tim Burton. Animating Live Action in Contemporary Hollywood. New York-London: Continuum, 2006.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781628929089
Google Scholar
Menninghaus, Winfried. Wstręt. Teoria i historia, tłum. G. Sowiński. Kraków: Universitas, 2009.
Google Scholar
Morin, Edgar. Antropologia śmierci, tłum. S. Cichowicz, J.M. Godzimirski. W: Antropologia śmierci. Myśl francuska, red. S. Cichowicz, J.M. Godzimirski. Warszawa: PWN, 1993.
Google Scholar
Odell, Colin, Michelle Le Blanc. Tim Burton. Harpenden: Pocket Essentials, 2005.
Google Scholar
Ostrowska, Antonina. Śmierć w doświadczeniu jednostki i społeczeństwa. Warszawa: IFiS PAN, 2005.
Google Scholar
Półtawski, Andrzej. Aletejologia Edmunda Husserla. W: Andrzej Półtawsko. Realizm fenomenologii. Toruń: Wyd. Rolewski, 2000.
Google Scholar
Wiesing, Lambert. Sztuczna obecność. Studia z filozofii obrazu, tłum. K. Krzemieniowa. Warszawa: Oficyna Naukowa, 2012.
Google Scholar
Authors
Andrzej Zalewskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Jan Dlugosz Academy in Czestochowa Poland
Profesor zwyczajny w Instytucie Filozofii, Socjologii i Psychologii Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Z wykształcenia filozof i filmoznawca, w przeszłości pracował w Katedrze Mediów i Kultury Audiowizualnej Uniwersytetu Łódzkiego. Łączy problematykę filmową z estetyką filmu i filozofią. W zakresie filmoznawstwa opublikował m.in. książki Strategiczna dezorientacja. Perypetie rozumu w fabularnym filmie postmodernistycznym (1998) oraz Film i nie tylko. Kognitywizm, emocje, reality show (2004). Ostatnie jego teksty na temat filmu pochodzą z tomów zbiorowych Pamięć kina (2013) i Sacrum w kinie: dekadę później (2013) oraz periodyku „Filozofia. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie” (2014-2015).
Statistics
Abstract views: 62PDF downloads: 47
License
Copyright (c) 2016 Andrzej Zalewski
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Andrzej Zalewski, Heidegger of the Cinema in the Heideggerian Optics , Kwartalnik Filmowy: No. 89-90 (2015): Redefinitions of the Classics
- Andrzej Zalewski, Weimar Cinema and After , Kwartalnik Filmowy: No. 85 (2014): Film and Media – the Past and the Future
- Andrzej Zalewski, Substance, Which Means Nothing: On the Creation of Impossible Events in Robert Bresson’s “L’argent” , Kwartalnik Filmowy: No. 89-90 (2015): Redefinitions of the Classics
