„Wesele” Andrzeja Wajdy jako mandala
Abstrakt
Autor przywołuje koncepcję mandali wg C. G. Junga jako ideogramu wyrażającego treści psychiczne w aktualnym momencie rozwoju stanu wewnętrznego człowieka. Interpretacja Wesela jako filmowej mandali przedstawia miejsce akcji jako czworokąt wpisany w koło. Ukazany zostaje podział filmu na trzy sekwencje, fraktalna struktura triadyczna całego dzieła, metamorfoza postaci, jej ścisły związek z przemianami czasu i przestrzeni oraz znaczenie scen wizyjnych. Autor omawia obecne w filmie struktury mityczno-inicjacyjne i obecność struktury rytuału przejścia wg van Gennepa. Analizuje jedność warstwy wizualnej i audialnej w obrazie filmowym, wskazuje elementy interpretowane jako asystka w rozumieniu Pawła Florenskiego. Omawia kolorystykę filmu, którą ocenia jako wybitne osiągnięcie sztuki operatorskiej Witolda Sobocińskiego. Przedstawia symboliczne znaczenie kolorów odwołujące się do semantyki barw w polskiej kulturze ludowej i ich powiązanie z symboliką mandali oraz metamorfozą postaci.
Słowa kluczowe:
mandala, Carl Gustav Jung, ideogramBibliografia
Bellantoni Patti, Jeśli to fiolet, ktoś umrze. Teoria koloru w filmie, tłum. M. Dańczyszyn, Wydawnictwo Wojciech Marzec, Warszawa 2010, s. 203.
Google Scholar
Campbell Joseph, Bohater o tysiącu twarzy, przeł. A. Jankowski, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 1997, s. 65, 76, 183-184.
Google Scholar
Czyżewski Stefan, Wesele, „Film & Tv Kamera” 2005, nr 4, s. 25-26.
Google Scholar
Florenski Paweł, Ikonostas i inne szkice, przeł. Z. Podgórzec, IW „Pax”, Warszawa 1981, s. 131.
Google Scholar
Gennep Arnold van, Obrzędy przejścia. Systematyczne studium ceremonii, przeł. B. Biały, wstępem opatrzyła J. Tokarska-Bakir, PIW, Warszawa 2006, s. 43, 183-184.
Google Scholar
Grochowski Piotr, Dziady. Rzecz o wędrownych żebrakach i pieśniach. Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2009, s. 37.
Google Scholar
Gross Rudolf, Dlaczego czerwień jest barwą miłości, tłum. A. Porębska, WAiF, Warszawa 1990, s. 160.
Google Scholar
Jung Carl Gustav, Mandala. Symbolika człowieka doskonałego, tłum. M. Starski, Brama, Poznań 1993, s. 19, 87, 112.
Google Scholar
Jung Carl Gustav, Psychologia a religia, tłum. J. Prokopiuk, Książka i Wiedza, Warszawa 1970, s. 190-191.
Google Scholar
Juszczak Wiesław, Splot symboliczny, w: O „Weselu” Andrzeja Wajdy. „Teksty” 1973, nr 5, s. 144.
Google Scholar
Juszczak Wiesław, Wędrówka do źródeł, Słowo, obraz/terytoria, Gdańsk 2009, s. 355, 356, 365, 507, 509.
Google Scholar
Kalmus Marek , O sztuce buddyzmu tybetańskiego, w: Buddyzm, red. J. Sieradzan, Biblioteka Pisma Literacko-Artystycznego, Kraków 1987, s. 191.
Google Scholar
Kałużyński Zygmunt, „Wesele”czekało na kino, „Polityka” 1973, nr 3, s. 9.
Google Scholar
Kandynski Wassily,O duchowości w sztuce, ze wstępem M. Billa, tłum. St. Fijałkowski, Państwowa Galeria Sztuki w Łodzi, Łódź 1996, s. 97.
Google Scholar
Kopaliński Władysław, Słownik symboli, Wiedza Powszechna, Warszawa 1990, s. 93, 182-183.
Google Scholar
Kryszczyński Tomasz, Trójca, czwórca, mandala w ujęciu Karola Gustawa Junga, „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury” 1997, nr1-2, s. 32, 33.
Google Scholar
Krzak Zygmunt, Mandala w pradziejach, „ALBO albo. Problemy psychologii i kultury” 1998, nr 1, s. 9-12.
Google Scholar
Leeuw Gerardus van der , Czy w niebie tańczą?, tłum. A.Wojtaś, „Literatura na Świecie” 1978, nr 5, s. 337, 340.
Google Scholar
Libera Zbigniew, Semiotyka barw w polskiej kulturze ludowej i w innych kulturach słowiańskich, „Etnografia Polska” 1987, z. 1, s. 121-122, 132.
Google Scholar
Lurker Manfred, Przesłanie symboli w mitach, kulturach, religiach, przeł. R. Wojnakowski, Znak, Kraków 1994, s. 149-168.
Google Scholar
Makowiecki Tadeusz, Poeta – malarz. Studium o Stanisławie Wyspiańskim, PIW, Warszawa 1969, s. 148.
Google Scholar
Miczka Tadeusz, Inspiracje malarskie w „Weselu” Andrzeja Wajdy, w: Analizy i interpretacje. Film polski, pod red. A. Helman i T. Miczki, Uniwersytet Śląski, Katowice 1984, s. 154.
Google Scholar
Mruklik Barbara, Wesele. Biblioteczka analiz filmowych, „Kino” 1973, nr 4, s. V.
Google Scholar
O „Weselu” Andrzeja Wajdy. Sprawozdanie z dyskusji oprac. M. Płachecki, wypowiedź Kazimierza Bartoszyńskiego, „Teksty” 1973, nr 5, s. 147.
Google Scholar
O kinie Witolda Sobocińskiego. Z Jerzym Wójcikiem rozmawia Janusz Gazda, „Kwartalnik Filmowy” nr 7-8, jesień-zima 1994, s. 78.
Google Scholar
Propp Władimir, Morfologia bajki, tłum. W. Wojdyła-Zagórska, Książka i Wiedza, Warszawa 1976, s. 92-100, 122.
Google Scholar
Sikora Katarzyna, Mandala według Carla Gustawa Junga, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006, s. 56,72, 73.
Google Scholar
Skwarczyńska Stefania, Wokół teatru i literatury, Wyd. „Pax”, Warszawa 1970, s. 115.
Google Scholar
Trubieckoj Jevgienij, Dwa światy ikony staroruskiej, tłum. R. Przybylski, „Znak” 1979, nr 295-296 (1-2), s. 67.
Google Scholar
Tucci Giuseppe, Mandala, tłum. I. Kania, Znak, Kraków 2002, s. 52.
Google Scholar
Turner Victor, Proces rytualny. Struktura i antystruktura, przeł. E. Durak, wstępem opatrzyła J. Tokarska-Bakir, PIW, Warszawa 2010, s. 115-116.
Google Scholar
Vogler Christopher, Podróż autora. Struktury mityczne dla scenarzystów i pisarzy, tłum. K. Kosińska, Wyd. Wojciech Marzec, Warszawa 2010, s. 56, 61-62.
Google Scholar
Wójcik Jerzy, Labirynt światła, oprac. S. Kuśmierczyk, Canonia, Warszawa 2006, s. 90, 128.
Google Scholar
Autorzy
Seweryn Kuśmierczykkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Warszawski Polska
Filmoznawca, wykładowca w Instytucie Kultury Polskiej UW. Zajmuje się kinem autorskim oraz analizą i interpretacją dzieła filmowego. Prowadzi specjalistyczne Laboratorium analizy dzieła filmowego. Tłumacz i autor opracowania naukowego książek Andrieja Tarkowskiego Kompleks Tołstoja (1989) i Czas utrwalony (1991, 2007) oraz Dzienników i Scenariuszy (1998) tego reżysera. Autor książek: Zagubieni w drodze. Film fabularny jako obraz doświadczenia wewnętrznego (1999), Księga filmów Andrieja Tarkowskiego (2012). Na podstawie przeprowadzonych rozmów opracował książkę Jerzego Wójcika Labirynt światła (2006).
Statystyki
Abstract views: 0PDF downloads: 0
Licencja
Prawa autorskie (c) 2012 Seweryn Kuśmierczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Seweryn Kuśmierczyk, Sztuka operatorska Witolda Sobocińskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 103 (2018): Młode kino polskie – konfrontacja pokoleń
