Celuloidowy pierścień Nibelunga. Wagner „ufilmowiony” albo o „kinematograficznych” inscenizacjach wagnerowskich dramatów muzycznych
Abstrakt
Autor skupia się na omówieniu klasycznych i współczesnych inscenizacji dramatów muzycznych Ryszarda Wagnera, realizowanych przez mistrzów kina i nawiązujących do teorii oraz praktyki niemieckiego kompozytora, swoimi pracami niejako przepowiadającego istnienie kina i myślącego kategoriami estetycznymi rozwijanymi później przez twórców X muzy. Inscenizacje dzieł Wagnerowskich są swego rodzaju spłatą długu Wagnerowi i nie tyle rekonstruują świat wizualno-muzycznych wizji twórcy Lohengrina, wykorzystując język filmu, ile po prostu wypełniają postulat niemieckiego kompozytora o stworzeniu dzieła „totalnego”. W tekście są omówione wagnerowskie inscenizacje takich mistrzów kina, jak Eisenstein, Visconti, Chéreau, Syberberg i Bill Viola, którzy w swych poszukiwaniach artystycznych realizowali idee Gesamtkunstwerku. Kletowski ukazuje proces „ufilmowienia” współczesnej sztuki operowej (przede wszystkim dzieł Wagnera, choć nie tylko), która na zasadzie „transakcji zwrotnej” wpływa również na kształt współczesnej X muzy, nierzadko nawiązującej do wzorców operowych.
Słowa kluczowe:
Ryszard Wagner, Gesamtkunstwerk, operaBibliografia
Baudelaire, Charles. 2004. Ryszard Wagner i „Tannhäuser” w Paryżu. Tłum. S. Cichowicz, E. Burska. „De Musica” t. 7
Google Scholar
Czapliński, Lesław. 2003. W kręgu operowych mitów. Kraków: Rabid.
Google Scholar
Eisenstein, Sergiusz. 1959. Wybór pism. Tłum. I. Piotrowska. Warszawa: WAiF.
Google Scholar
Kletowski, Piotr. 2013. Pasolini, twórczość filmowa. Warszawa: Sedno.
Google Scholar
Kletowski, Piotr. 2013. Wagnerian’s idea of Gesamtkunstwerk as the Matrix of the Cinematographic Art and its influence in Creating the Present Opera Art. W: R. Szczepaniak (red.). The Media Convergence – Approaches and Expreriences, Frankfurt am Main, Berlin, Bruxelles, New York, Oxford, Wien.
Google Scholar
Kletowski, Piotr. 2013. Wagnerowska idea Gesamtkunstwerk jako zapowiedź sztuki kinematograficznej oraz wpływ idei Wagnera na kreowanie współczesnej sztuki operowej. W: R. Szczepaniak (red.). Konwergencja mediów. Orientacja i praktyki badawcze. Gdynia: Wydawnictwo Róża Wiatrów.
Google Scholar
Kozłowski, Krzysztof. 2004. Teatr i religia sztuki. „Parsifal” Ryszarda Wagnera. Poznań: Wydawnictwo UAM.
Google Scholar
Schiffano, Laurence. 2009. Luchino Visconti. Płomień namiętności. Tłum. E. Radziwiłłowa. Warszawa: PIW.
Google Scholar
Syberberg Hans-Jürgen. 1982. Parsifal, Ein Filmessay. Munchem: Wuilhelm Heyne Werlag.
Google Scholar
Autorzy
Piotr Kletowskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Filmoznawca; adiunkt w Instytucie Studiów Międzykulturowych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Specjalizuje się w badaniu kina autorskiego. Jest autorem monografii twórców kina światowego. Opublikował m.in. książki: Filmowa odyseja Stanleya Kubricka (2006) i Pier Paolo Pasolini. Twórczość filmowa (2013).
Statystyki
Abstract views: 35PDF downloads: 12
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Piotr Kletowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Piotr Kletowski, Motyw „oblężonego domu” jako topos amerykańskiego kina w kontekście rozważań na temat remake’ów, sequeli, prequeli i hidden-remake’ów , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
