Z kamerą w carskich mundurach. Polscy operatorzy jako czołówka Wojskowo-Kinematograficznego Oddziału Komitetu Skobielewskiego (1913-1917)
Abstrakt
Wojskowo-Filmowy Oddział Komitetu Skobielewskiego był jednym z najważniejszych graczy przemysłu filmowego Imperium Rosyjskiego w okresie przedrewolucyjnym. Obok oddziałów gramofonowego i wydawniczego (edytującego m.in. pocztówki frontowe) stanowił fundament aparatu propagandowego podczas Wielkiej Wojny i rewolucji 1917 r. Trzon jego korpusu realizacyjnego tworzyli polscy filmowcy zarówno uformowani w warunkach imperialnego interioru (Mieczysław Domański, Władysław Starewicz i Piotr Nowicki), jak i ci, których warunki wojenne zmusiły do opuszczenia Królestwa Polskiego na początku światowego konfliktu latem 1914 r. (Jan Skarbek Malczewski, Antoni Fertner i Gustaw Kryński). Realizowali oni obrazy fabularne, dokumenty dyplomatyczne, rejestrowali rytuały dworu Mikołaja II, ale przede wszystkim filmowali przestrzeń frontową, jaką były ziemie przyszłego państwa polskiego (Galicja, Królestwo Kongresowe). Działali na styku dwóch kultur, będąc pionierami zarówno polskiej, jak i rosyjskiej kinematografii.
Słowa kluczowe:
Imperium Rosyjskie, Komitet Skobielewskiego, operatorBibliografia
Gardin W. R., Wospominanija, tom 1: 1917-1921, Moskwa 1947.
Google Scholar
Guzek Mariusz, Co wspólnego z wojną ma kinematograf? Kultura filmowa na ziemiach polskich 1914-1918, Bydgoszcz 2014.
Google Scholar
Hendrykowska Małgorzata, Hendrykowski Marek, Film w Poznaniu i Wielkopolsce 1896-1996, Poznań 1996.
Google Scholar
Hendrykowska Małgorzata, Historia polskiego filmu dokumentalnego (1898-1944), Poznań 2015.
Google Scholar
Letopis rossijskogo kino 1863-1929, red. A.S. Dieriabin, Moskwa 2004.
Google Scholar
Małyszewa G. E., K istorii kiniematograficzeskoj diejatielnosti Skobielewskogo Komitieta w 1913-1914 godach. Opyt i mietodiki issledowatielskoj raboty spiecijalistow Rossijskogo Gosudarstwiennogo Archiwa Kinofotodokumientow, Wiestnik Archiwista 2012, nr 1.
Google Scholar
Mucha Bogusław, Sztuka filmowa w Rosji 1896-1996, Piotrków Trybunalski 2002.
Google Scholar
Skarbek-Malczewski Jan, Byłem tam z kamerą, opr. Marek Sadzewicz, Warszawa 1962.
Google Scholar
Sobolew R., Ludi i filmy russkogo doriewolucjonnogo kino, Moskwa 1961.
Google Scholar
Wiszniewskij Wien. J., Dokumientalnyje filmy doriewolucjonnoj Rossii 1907-1916, Moskwa 1996.
Google Scholar
Wiszniewskij Wien., Chudożestwiennyje filmy doriewolucjonnoj Rossii (filmograficzieskoje opisanije), Moskwa 1945.
Google Scholar
Autorzy
Mariusz Guzekkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Polska
Dr hab., adiunkt na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Zajmuje się regionalistyką (ze szczególnym uwzględnieniem kultury filmowej Bydgoszczy), dziejami kina polskiego w okresie Wielkiej Wojny i pierwszych lat po odzyskaniu niepodległości oraz kinematografią czechosłowacką i czeską. Jest autorem dwóch książek: Filmowa Bydgoszcz 1896-1939 (2004) oraz Co wspólnego z wojną ma kinematograf? Kultura filmowa na ziemiach polskich 1914-1918 (2014), a także współredaktorem tomu Kino polskie wobec II wojny światowej (2011). Publikował w „Przeglądzie Historycznym”, „Historyce”, „Czasie Kultury”, „Przeglądzie Zachodniopomorskim”.
Statystyki
Abstract views: 40PDF downloads: 21
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 Mariusz Guzek
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Mariusz Guzek, Polskiego filmu oświatowego dzieje nieznane , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Mariusz Guzek, Po drugiej stronie granicy – filmowy los prowincji górnośląskiej , Kwartalnik Filmowy: Nr 114 (2021): Zanieczyszczenie, brud, skaza
- Mariusz Guzek, „Film a dějiny” (i poprzednicy) – czeski projekt badania filmu historycznego (2005-2021) , Kwartalnik Filmowy: Nr 120 (2022): Kultura filmowa
- Mariusz Guzek, Piotr Zwierzchowski, Więcej niż antologia , Kwartalnik Filmowy: Nr 104 (2018): Esej, „found footage”, film montażowy
