Nasza mapa filmowa

Rafał Marszałek

Abstrakt

Omówienie książki Barbary Hollender Od Munka do Maślony (2017), która jest trzecim ogniwem cyklu po poprzednio wydanych tomach Od Wajdy do Komasy (2014) i Od Kutza do Czekaja (2016). Ciężar gatunkowy tej pracy nie sprowadza się do dokumentacji, a ambicją Hollender nie było stworzenie leksykonu. Jej książka stanowi niebanalną rekonstrukcję biograficzną, która opiera się na świadectwach reżyserów, jednak ostatecznie swój kształt zawdzięcza ich rozmówczyni – autorce. Barbara Hollender opisała przemiany kulturowe, które wpłynęły na kształt dzisiejszego polskiego kina. Wyróżniła kilka punktów granicznych związanych z historią najnowszą, poczynając od polskiej szkoły filmowej, przez kino moralnego niepokoju, które w drugiej połowie lat 70. wyraziło jej – wówczas młodej dziewczyny – własny bunt i osobiste tęsknoty. Ostatnim z tych punktów, szczególnie eksponowanym, jest przemiana ustrojowa po 1989 r. Narracja jest prowadzona ponad podziałami zarówno generacyjnymi, jak i tymi wynikającymi z doświadczenia czy stylu. Bohaterowie książki, nawet jeśli należą do jednego pokolenia, nie tworzą wspólnych manifestów ani nie realizują jednolitego – światopoglądowo czy estetycznie – programu. Portret zbiorowy rozszczepia się na wyraziste, zindywidualizowane wizerunki.