„Hiszpanka”, czyli alternatywna historia powstania wielkopolskiego
Abstrakt
W artykule poświęconym filmowi Łukasza Barczyka Loska zwraca uwagę na wykorzystanie przez reżysera strategii postmodernistycznych oraz sięgnięcie przez niego do konwencji historii alternatywnej. Rozpoczynając od nakreślenia kontekstów związanych z powstaniem wielkopolskim, autor przechodzi do spirytyzmu i mediumizmu jako zjawisk w sposób szczególny odciskających swoje piętno na fabule filmowej, ponieważ alternatywna historia powstania została pokazana przez pryzmat walki telepatów. Odrodzenie tradycji ezoterycznych Loska uznaje – za Wolfgangiem Welschem – za jeden z wyróżników postmodernizmu (ze względu na zwrot ku alternatywnym formom poznania). Autor stara się wykazać, że w Hiszpance kluczową rolę odgrywa proces fabularyzacji faktów, czyli wykorzystania materiałów historycznych do zbudowania wyobrażeniowej fikcji.
Słowa kluczowe:
Łukasz Barczyk, powstanie wielkopolskie, postmodernizm, spirytyzmBibliografia
Barczyk, Łukasz. Hiszpanka. Poznań: Media Rodzina, 2015.
Google Scholar
Demandt, Alexander. Historia niebyła. Co by było, gdyby…?. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1999.
Google Scholar
Filiks, Barbara. „U wrót tajemnicy – Wampir Władysława Stanisława Reymonta”. Słupskie Prace Filologiczne, seria Filologia Polska 1 (2002): 149-172.
Google Scholar
Karwat, Janusz. „Problematyka Powstania Wielkopolskiego 1918/1919 w wybranych dziedzinach kultury (w literaturze i twórczości plastycznej)”. Studia Europaea Gnesnensia 11 (2015): 97-122.
DOI: https://doi.org/10.14746/seg.2015.11.5
Google Scholar
Lemann, Natalia. „Historie alternatywne − pomiędzy pisarstwem historycznym a fantastycznym, czyli czasem tertium est datur…”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 28 (2016): 77-100.
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2016.28.4
Google Scholar
Lemann, Natalia. „PODobni – NiePODobni. Muza dalekich podróży Teodora Parnickiego i Lód Jacka Dukaja jako przykład dwóch sposobów alternatywizacji historii”. Porównania 10 (2012): 173-188.
DOI: https://doi.org/10.14746/p.2012.10.11266
Google Scholar
Majmurek, Jakub. „W obronie Hiszpanki. Po latach może być filmem kultowym”, http://wyborcza.pl/1,75410,17566547,W_obronie__Hiszpanki___Po_latach_moze_byc_filmem_kultowym.html.
Google Scholar
Małochleb, Paulina. Przepisywanie historii: Powstanie styczniowe w powieści polskiej w perspektywie pamięci kulturowej. Warszawa - Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2014.
Google Scholar
Morawski Stefan. „Postmodernizm a kultura filmowa (2)”, Kino 3 (1991): 12-14.
Google Scholar
Morawski, Stefan. „Kłopoty z postmodernizmem”, Kino 2 (1991): 17-19 .
Google Scholar
Muchowski, Jakub. „Realizm, pisanie o przeszłości jako działanie społeczne i historie alternatywne”. In Historie alternatywne i kontrfaktyczne, edited by Ewa Solska, Piotr Witek and Marek Woźniak, 35-54. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017.
Google Scholar
Niewiadomski, Andrzej, Antoni Smuszkiewicz. Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990.
Google Scholar
Piątek, Tomasz. „Hiszpanka: powstanie wielkopolskie jako wojna telepatów”, Gazeta Wyborcza 2015, 22 stycznia, http://wyborcza.pl/1,75410,17291476,Recenzja_filmu__Hiszpanka___powstanie_wielkopolskie.html
Google Scholar
Podsiadło, Magdalena. „Między Wschodem a Zachodem. Neokonserwatywny charakter polskiego postmodernizmu filmowego”. In Kino polskie jako kino transnarodowe, edited by S. Jagielski, M. Podsiadło, 368-197. Kraków: Universitas, 2017.
Google Scholar
Pynchon, Thomas. Tęcza grawitacji. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001.
Google Scholar
Rezler, Marek. Powstanie wielkopolskie. Poznań: Wydawnictwo Rebis, 2008.
Google Scholar
Smoliński, Sebastian. „Hipnotyczne rewiry. Hiszpanka Łukasza Barczyka”, Kultura Liberalna 5 (2015), https://kulturaliberalna.pl/2015/02/03/sebastian-smolinski-hiszpanka-recenzja-hipnotyczne-rewiry/.
Google Scholar
Sołowianiuk, Paulina. Jasnowidz w salonie, czyli spirytyzm i paranormalność w Polsce międzywojennej. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2014.
Google Scholar
White, Hayden. „Literatura i fikcja”, 61-84. In Proza historyczna, Kraków: Universitas, 2009.
Google Scholar
White, Hayden. „Przedmowa”, 9-17. In Proza historyczna, Kraków: Universitas, 2009.
Google Scholar
White, Hayden. „Tekst historiograficzny jako artefakt literacki”, 78-109. In Poetyka pisarstwa historycznego, Kraków: Universitas, 2000.
Google Scholar
White, Hayden. „Zdarzenie modernistyczne” , 283-313. In Proza historyczna. Kraków: Universitas, 2009.
Google Scholar
Witek, Piotr. „Kino historyczne jako kino narodowej pamięci historycznej”. In Historie alternatywne i kontrfaktyczne, edited by Ewa Solska, Piotr Witek, Marek Woźniak, 113-151, Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017.
Google Scholar
Wnęk, Jan. „Pandemia grypy hiszpanki (1918-1919) w świetle polskiej prasy”. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny 77 (2014): 16-23.
Google Scholar
Żurawiecki, Bartosz. Hiszpanka, Kino 1 (2015): 76-77.
Google Scholar
Autorzy
Krzysztof Loskakwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Jagielloński Polska
Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Instytutu Sztuk Audiowizualnych tamże, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Filmem i Mediami, redaktor naczelny „TransMissions: Journal of Film & Media Studies”. Zajmuje się kulturą japońską i historią filmu. Autor publikacji naukowych, w tym dwunastu książek, m.in. Dziedzictwo McLuhana - między nowoczesnością a ponowoczesnością (2001), Hitchcock: autor wśród gatunków (2002), David Cronenberg: rozpad ciała, rozpad gatunku (2003, wspólnie z Andrzejem Pitrusem), Tożsamość i media. O filmach Atoma Egoyana (2006), Poetyka filmu japońskiego (2009), Kenji Mizoguchi i wyobraźnia melodramatyczna (2012), Nowy film japoński (2013), Mistrzowie kina japońskiego (2015), Postkolonialna Europa: etnoobrazy współczesnego kina (2016).
Statystyki
Abstract views: 158PDF downloads: 34
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Krzysztof Loska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Krzysztof Loska, Współczesny horror w przebraniu kina „found footage” , Kwartalnik Filmowy: Nr 104 (2018): Esej, „found footage”, film montażowy
- Krzysztof Loska, Afropesymizm i afrofuturyzm – narracje spekulatywne w amerykańskich serialach fantastycznych , Kwartalnik Filmowy: Nr 126 (2024): Fantastyka, fantasy, fantazmat
- Krzysztof Loska, W co gra Ruben Östlund? Neorasizm i krytyka wielokulturowości w filmie „Gra” („Play”) , Kwartalnik Filmowy: Nr 101-102 (2018): Kino europejskie XXI wieku
- Krzysztof Loska, „Bitwa o Algier” – narodziny dyskursu postkolonialnego , Kwartalnik Filmowy: Nr 89-90 (2015): Redefinicje klasyki
- Krzysztof Loska, Buddyzm i kino (prolegomena) , Kwartalnik Filmowy: Nr 96 (2016): Film i metafizyka
- Krzysztof Loska, „Ran”, czyli Szekspir po japońsku , Kwartalnik Filmowy: Nr 87-88 (2014): Film i teatr
- Krzysztof Loska, Orientalne gwiazdy Hollywood , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Krzysztof Loska, Święto „rāmen”, czyli wielozmysłowa uczta Jūzō Itamiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
- Krzysztof Loska, Setka albo moje życie z „Kwartalnikiem” , Kwartalnik Filmowy: Nr 100 (2017): O świętowaniu
- Krzysztof Loska, Przymus powtarzania i trauma historyczna – filmowe obrazy rzezi nankińskiej , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
