Kruszenie globalnego Hollywood. System „holdbacks” i sekwencyjność okien dystrybucyjnych a rozwój platform streamingowych
Marcin Adamczak
m_adamczak80@wp.plUniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5540-6719
Sławomir Salamon
Forum Film Poland (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-8665-5109
Abstrakt
Artykuł jest poświęcony przemianom współczesnego amerykańskiego (a więc w istocie światowego) przemysłu filmowego w wyniku rozwoju platform streamingowych i VOD. W tekście zostały zarysowane trzy epoki historii gospodarczej Hollywood: klasyczna, pośrednia lat 60. i 70. oraz globalnego Hollywood. Kres pierwszej położył Paramount Case (Paramount Decree) i jego konsekwencje. Drugą cechowała niestabilność finansowa i brak wyraźnego modelu ekonomicznego. Epoka globalnego Hollywood oraz jej logika opierająca się na sekwencyjności okien dystrybucyjnych jest obecnie kwestionowana przez wyniki działania platform VOD w rodzaju Netfliksa. Wymusza to zarówno reorganizację Hollywood (powołanie własnych platform), jak i zmianę logiki działania studiów (rewizja sekwencyjności okien dystrybucyjnych). W efekcie ostrej konkurencji między platformami może się wyłonić nowy porządek na rynku audiowizualnym. Nawet jeżeli tradycyjne studia hollywoodzkie zachowają dominującą pozycję, to jedynie za cenę gruntownego przekształcenia własnego modelu biznesowego.
Instytucje finansujące
Słowa kluczowe:
Hollywood, dystrybucja filmowa, platformy streamingowe, system holdbacksBibliografia
Adamczak, Marcin. Globalne Hollywood, filmowa Europa i polskie kino po 1989 roku, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010.
Google Scholar
Adamczak, Marcin. Kapitały przemysłu filmowego, PWN, Warszawa 2019.
Google Scholar
Adamczak, Marcin. Planeta Hollywood: początek "kina, jakie znamy", w: Kino końca wieku, red. Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska, Univeristas, Kraków 2018.
Google Scholar
Adamczak, Marcin. System marketingowy Hollywood w latach 1977-2011, w: Jerzy Szyłak et al., Kino Nowej Przygody, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
Google Scholar
Balio, Tino. A Mature Oligopoly, 1930-1949, w: The American Film Industry, revised edition, red. Tino Balio, University of Wisconsin Press, Madison 1985.
Google Scholar
Drake, Philip. Distribution and Marketing in Contemporary Hollywood, w: The Contemporary Hollywood Film Industry, red. Paul McDonald, Janet Wasko, Wiley-Blackwell, Malden 2008.
Google Scholar
Huettig, Mae D. Economic Control of the Motion Picture Industry, w: The American Film Industry, revised edition, red. Tino Balio, University of Wisconsin Press, Madison 1985.
Google Scholar
Koppes, Clayton R.; Black Gregory D. Hollywood Goes to War: Patriotism, Movies and the Second World War from „Ninotchka” to „Mrs Miniver”, Tauris Parke Paperbacks, London – New York 2000.
Google Scholar
Kowalski, Tadeusz. Między twórczością a biznesem: wprowadzenie do zarządzania w mediach i rozrywce, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.
Google Scholar
Lesiak, Michał; Syska, Rafał. Renesans Hollywoodu: kino amerykańskie lat siedemdziesiątych, w: Kino epoki nowofalowej, red. Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska, Universitas, Kraków 2015.
Google Scholar
Littleton, Cynthia. Inside Disney's Daring Dive Into the Streaming World, "Variety" 2019, 29th January.
Google Scholar
Londoner, David L. The Changing Economics of Entertainment, w: The American Film Industry, revised edition, red. Tino Balio, University of Wisconsin Press, Madison 1985.
Google Scholar
Miller, Toby; Govil, Nitin; McMurria, John; Maxwell, Richard; Wang, Ting. Global Hollywood 2, British Film Institute, London 2005.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781838711122
Google Scholar
Prince, Stephen. A New Pot of Gold: Hollywood Under The Electronic Rainbow, 1980-1989, University of California Press, Berkeley 2000.
Google Scholar
Puttnam, David. Movies and Money, reprint edition, Vintage Books, New York 2000.
Google Scholar
Schatz, Thomas. The Studio System and Conglomerate Hollywood, w: The Contemporary Hollywood Film Industry, red. Paul McDonald, Janet Wasko, Wiley-Blackwell, Malden 2008.
Google Scholar
Scott, Allan J. Hollywood and the World: the Geography of Motion-Picture Distribution and Marketing, w: The Contemporary Hollywood Reader, red. T. Miller, Routledge, London 2009.
Google Scholar
Stuart, Halsey & Co., The Motion Picture Industry as a Basis for Bond Financing, w: The American Film Industry, revised edition, red. Tino Balio, University of Wisconsin Press, Madison 1985.
Google Scholar
Trumpbour, John. Selling Hollywood to the World: US and European Struggles for Mastery of the Global Film Industry, 1920-1950, Cambridge University Press, Cambridge 2002.
Google Scholar
Autorzy
Marcin Adamczakm_adamczak80@wp.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0001-5540-6719
Filmoznawca, krytyk filmowy, publicysta; profesor na Wydziale Antropologii i Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wykłada także w Szkole Filmowej w Łodzi oraz na Uniwersytecie Gdańskim. Stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej (2010 i 2011). Laureat konkursu im. Krzysztofa Mętraka dla młodych krytyków filmowych (2011). Współzałożyciel firmy dystrybucyjnej Velvet Spoon. Autor książek Globalne Hollywood, filmowa Europa i polskie kino po 1989 roku (2010), Obok ekranu. Perspektywa badań produkcyjnych a społeczne istnienie filmu (2014) oraz Kapitały przemysłu filmowego: Hollywood, Europa, Chiny (2018). Członek Stowarzyszenia Filmowców Polskich oraz FIPRESCI. Publikował m.in. w „Odrze”, „Kwartalniku Filmowym”, „Panoptikum”, „Ekranach”, „Kinie”, „Magazynie Filmowym SFP”, „Dwutygodniku” oraz w kilkunastu tomach zbiorowych. Interesuje się zagadnieniami produkcji filmowej oraz współczesnego rynku filmowego.
Autorzy
Sławomir SalamonForum Film Poland Polska
https://orcid.org/0000-0002-8665-5109
Producent i dystrybutor filmowy, absolwent Wydziału Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. Studiował również socjologię. Od lat 70. działacz ruchu klubów filmowych, od roku 1978 r. prowadził DKF Uniwersytetu Warszawskiego. Od roku 1985 był związany z klubem studenckim Hybrydy, gdzie m.in. współorganizował Warszawski Festiwal Filmowy. W latach 1990-2001 wiceprezes i współwłaściciel firmy dystrybucyjnej Syrena Entertainment Group. Od roku 2003 pełni funkcję Dyrektora Generalnego firmy dystrybucyjnej Forum Film Poland. Pomysłodawca i twórca internetowej bazy danych Boxoffice.pl dotyczącej rynku kinowego w Polsce.
Statystyki
Abstract views: 1787PDF downloads: 1957
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Marcin Adamczak, Sławomir Salamon
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Marcin Adamczak, Konrad Klejsa, Współczesne badania produkcji i dystrybucji filmowej – wprowadzenie , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
- Marcin Adamczak, O modernizmie wyczerpanym , Kwartalnik Filmowy: Nr 113 (2021): Film i technologia
- Marcin Adamczak, Podpatrywanie Bollywood i Kollywood. O odmienności kultur produkcji na przykładzie polskiego oraz indyjskiego przemysłu filmowego , Kwartalnik Filmowy: Nr 120 (2022): Kultura filmowa
- Marcin Adamczak, O kolonializmie niezachodnim , Kwartalnik Filmowy: Nr 121 (2023): Kino i młoda widownia
- Marcin Adamczak, Rodzinne podobieństwa. Kino Władysława Pasikowskiego a kilka filmów z półwyspu Koulun , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy