W stronę transnarodowej wrażliwości? Strategie kulturowego otwarcia i gatunkowej asymilacji w kinematografii islandzkiej po roku 2000

Sebastian Jakub Konefał

Abstrakt

Początek XXI w. to okres, w którym wykształceni za granicą reżyserzy wnieśli do islandzkiego kina nową jakość. Powstałe w tym czasie filmy reprezentują wartości i tematy odmienne od tych, które eksplorowała kinematografia lat 80. nastawiona na lokalną perspektywę. Nowe pokolenie filmowców przynosi wizję Islandii jako kraju otwierającego się na zewnętrzne wpływy i podlegającego procesom globalizacyjnym. Dominującymi tematami stają się m.in.: debata dotycząca wzrastającej roli kobiet w życiu politycznym i kulturalnym czy problemy z asymilacją emigrantów i tolerancją wobec mniejszości seksualnych. Ze zmianą tematyki wiążą się też zapożyczone z Ameryki i Europy odmienne sposoby mówienia o kulturowym otwieraniu się Islandii, takie jak krytyka nacjonalistycznej retoryki wcześniejszych tekstów kultury. Zmiana perspektyw światopoglądowych łączy się natomiast ze zmianą podejścia do produkcji i dystrybucji filmów. Twórcy nowego kina islandzkiego skupiają się bowiem na poszukiwaniu zagranicznych partnerów mogących pomóc im w finansowaniu ich oryginalnych opowieści; odnajdują się także w roli „obywateli świata”, którzy poszukują inspiracji i możliwości tworzenia filmów poza ojczyzną.