Opowieści smartfonowe: strategie autorskie w filmach Rubena Östlunda
Abstrakt
Twórczość filmowa Rubena Östlunda wydaje się jedną z najciekawszych egzemplifikacji zmian systemowych, tematycznych oraz formalnych, jakie zaszły w kinie szwedzkim w XXI w. Obrazy reżysera Turysty i The Square zaburzają percepcyjne przyzwyczajenia widzów, wymykając się łatwym klasyfikacjom filmoznawczym i celnie komentując wiele z aktualnych problemów. Swoją liminalną formą nie tylko odsłaniają niewystarczalność myślenia o współczesnym świecie i twórczości filmowej w binarnych kategoriach, lecz również skłaniają do uznania relatywności popularnych sądów, przekonań i metodologii. Co więcej, dzięki płynności formy i wieloznacznej tematyce interpretacje twórczości Östlunda nie ograniczają się jedynie do voyeurystycznych prób przyglądania się banalności i nieszczerości ludzkich zachowań oraz krytyki szwedzkiego systemu państwa opiekuńczego i neoliberalnej polityki Unii Europejskiej. Przy dokładniejszej analizie mogą bowiem również podążać w kierunku bardziej intymnych form filozoficznego namysłu nad duchową i intelektualną kondycją współczesnego człowieka.
Słowa kluczowe:
Ruben Östlund, kino szwedzkie, państwo opiekuńcze, neoliberalna politykaBibliografia
Agamben, Giorgio. Homo Sacer. Suwerenna władza i nagie życie. Warszawa: Prószyński i S-ka 2008.
Google Scholar
Agamben, Giorgio. Nagość. Warszawa: Wydawnictwo WAB, 2009.
Google Scholar
Bly, Robert. Żelazny Jan. Rzecz o mężczyznach. Poznań: Zysk i S-ka, 2004.
Google Scholar
Gustafsson, Fredrik. The Man from the Third Row: Hasse Ekman, Swedish Cinema and the Long Shadow of Ingmar Bergman. New York: Berghahn Books, 2017.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvss40hs
Google Scholar
Gustafsson, Tommy. Masculinity in the Golden Age of Swedish Cinema: A Cultural Analysis of 1920s Films. Jefferson: MacFarland & Company, 2014.
Google Scholar
Keen, Sam. Ogień w brzuchu. Być mężczyzną. Warszawa: Jacek Santorski & Co, 2008.
Google Scholar
Lüebecker, Nikolaj. Feel-Bad Film. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2015
Google Scholar
MacCannell, Dean. Turysta. Nowa teoria klasy próżniaczej. Warszawa: Muza, 2002.
Google Scholar
Pallas, Hynek. Nowe Kino Szwedzkie. Kraków: Korporacja Ha!Art, 2009.
Google Scholar
Szczepański. Tadeusz, Zwierciadło Bergmana. Gdańsk: Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, 2007.
Google Scholar
Urry, John. Spojrzenie turysty. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
Google Scholar
Doxtater, Amanda. “From Diversity to Precarity: Reading Childhood in Ruben Östlund’s Film Play (2011).” In New Dimensions of Diversity in Nordic Culture and Society, edited by Jenny Björklund and Ursula Lindqvist, 192-210. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2016.
Google Scholar
Gustafsson, Tommy. “Slasher in the Snow: The Rise of the Low-Budget Nordic Horror.” In Nordic Genre Film: Small Nation Film Cultures in the Global Marketplace, edited by Tommy Gustafsson,
Google Scholar
Pietari Kääpä, 189-202. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2015.
Google Scholar
Hjort, Mette, Lindqvist, Ursula. “Inroduction: Nordic Cinema: Breaking New Waves since the Dawn of Film.” In A Companion to Nordic Cinema, edited by Mette Hjort, Ursula Lindqvist, 1-12. Chichester: John Wiley & Sons, Inc., 2016.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781118475300.ch0
Google Scholar
Lindqvist, Ursula. “The Art of Not Telling Stories in Nordic Fiction Films.” In A Companion to Nordic Cinema, edited by Mette Hjort, Ursula Lindqvist, 547-564. Chichester: John Wiley & Sons, Inc., 2016.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781118475300.ch25
Google Scholar
Marklund, Anders. “Introduction.” In Swedish Film. An Introduction and a Reader, edited by Mariah Larsson, Anders Marklund, 321-324. Lund: Nordic Academic Press, 2010.
DOI: https://doi.org/10.2307/jj.919508.43
Google Scholar
Novrup Redvall, Eva. “Encouraging Artistic Risk-taking Through Film Policy: The Case of New Danish Screen.” In Film and Risk, edited by Mette Hjort, 209-226. Detroit: Wayne State University Press, 2012.
Google Scholar
Billington, Alex. “On Ski Movies with 'Force Majeure' director Ruben Östlund.” Firstshowing. October 28, 2014. http://www.firstshowing.net/2014/interview-on-ski-movies-with-force-majeure-director-ruben-Östlund/.
Google Scholar
Felis, Paweł. “Ruben Östlund, reżyser filmu ‘Turysta’ początkowo chciał być narciarzem”. Gazeta Wyborcza. February 06, 2015. http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34861,17363746,Ruben_Östlund__rezyser_filmu__Turysta__poczatkowo.html.
Google Scholar
Tsappos, Theo. “Żubroffka: A Swedish Life.”, Zubroffka, November 29, 2017. http://www.zubroffka.pl/en/news/zubroffka-a-swedish-life/.
Google Scholar
Walkiewicz, Michał. “Gorzkie gody.” Filmweb. July 27, 2014. http://www.filmweb.pl/review/Gorzkie+gody-16093.
Google Scholar
Autorzy
Sebastian Jakub Konefałkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Gdański Polska
Dr, adiunkt pracujący w Instytucie Badań nad Kulturą Uniwersytetu Gdańskiego. Stypendysta Fundacji Systemu Rozwoju Edukacji. Autor książek: Corpus Futuri. Literackie i filmowe wizerunki postludzi (2013) oraz Kino Islandii. Tradycja i ponowoczesność (2016). Redaktor naukowy i współautor książek Anatomia wyobraźni (2014), Powieści graficzne: leksykon (2015), Strefy mroku: groza w kulturze audiowizualnej (2017) oraz współredaktor antologii tekstów Sacrum w kinie. Dekadę później (2013). Jego zainteresowania akademickie obejmują m.in. kino gatunkowe, współczesne kinematografie nordyckie, badania post-humanistyczne, komiks, telewizję i gry komputerowe.
Statystyki
Abstract views: 104PDF downloads: 42
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Sebastian Jakub Konefał
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Sebastian Jakub Konefał, Piotr Szulkin: katastrofy logosu i absurdy istnienia , Kwartalnik Filmowy: Nr 104 (2018): Esej, „found footage”, film montażowy
