Piotr Szulkin: katastrofy logosu i absurdy istnienia
Abstrakt
Piotr Szulkin był jednym z najważniejszych twórców polskiego kina ostatniej dekady PRL, który w intrygujący sposób próbował także tworzyć „kino osobne” w realiach wolnej Polski. Niestety, autor ten do dziś nie doczekał się w naszym kraju dedykowanej mu monografii akademickiej ani antologii tekstów naukowych poświęconych jego dziełom (filmy, teatry telewizji, opowiadania literackie i obrazy). Z kolei artykuły popularnonaukowe na temat kina Szulkina skupiają się najczęściej na odczytaniach tego fenomenu polskiej kultury w kluczach politycznych, historiozoficznych bądź związanych z poetyką dystopii. A przecież zarówno fantastyczno-naukowa tetralogia reżysera, jak i kilka innych jego produkcji kinowych oraz telewizyjnych to pozycje, które wykraczają daleko poza te perspektywy. Filmy Szulkina można bowiem uznać za arcyciekawe przykłady kreatywnego czerpania z różnych tradycji myśli frankofońskiej (m.in. Foucault, Derrida, Baudrillard), estetycznych postaw poetyki absurdu i groteski (z Beckettem na czele), a także z tez wybranych antropologów i socjologów kultury (Girard czy Bauman). Oprócz tego typu tropów w swoim filmoznawczym upamiętnieniu zmarłego niedawno reżysera Konefał stara się również odnaleźć wątki i strategie narracyjne z dzieł Piotra Szulkina, które mogą się wydawać interesujące dla młodszego pokolenia widzów, nieznającego jego twórczości (autor bazuje tu na opiniach studentów gdańskiego filmoznawstwa oraz norweskich doktorantów z Arktycznego Uniwersytetu w Tromsø).
Słowa kluczowe:
Piotr Szulkin, dystopia, filozofiaBibliografia
Agamben, Giorgio. Nagość. Translated by Krzysztof Żaboklicki, Warszawa: W.A.B, 2009.
Google Scholar
Bauman, Zygmunt. Retrotopia. Jak rządzi nami przeszłość. Translated by Karolina Lebek, Warszawa: PWN, 2018.
Google Scholar
Deleuze, Gilles. Essays Critical and Clinical. Translated by Daniel W. Smith,
Google Scholar
Michael A. Greco, London, New York: Verso, 1998.
Google Scholar
Derrida, Jaques. O apokalipsie. Translated by Iwona Boruszkowska, Krzysztof Wojtasik, Kraków: Wydawnictwo Eperons-Ostrogi, 2018.
Google Scholar
Haraway, Dona. The Companion Species Manifesto: Dogs, People, and Significant Otherness. Chicago: Prickly Paradigm Press, 2003.
Google Scholar
Marecki, Piotr, Kletowski Piotr. Piotr Szulkin. Życiopis. Kraków: Korporacja ha!art, 2012.
Google Scholar
Marzec, Andrzej. Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności. Warszawa: Bęc zmiana, 2015.
Google Scholar
Mikołejko, Zbigniew. Prowincje ciemności. Eseje przygodne. Warszawa: Sic!, 2018.
Google Scholar
Wittgenstein, Ludwig. Tractatus logico-philosophicus. Translated by Bogusław Wolniewicz, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
DOI: https://doi.org/10.4324/9780203010341
Google Scholar
Wiśniewski Snerg, Janusz. Robot. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2005.
Google Scholar
Gruszecka Blaim, Ludmiła. “Dystopianising the Dystopian. Piotr Szulkin’s Tetralogy.” In Dystopia(n) Matters: On the Page, on Screen, on Stages, edited by Fatime Vieira, 202-215. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2013.
Google Scholar
Majmurek, Jakub. “Utopie, dystopie, ucieczki. Surrealizm i polskie kino fantastyczne.” In Dzieje grzechu. Surrealizm w kinie polskim. Edited by Kamila Wielebska, Kuba Mikurda, Warszawa, Kraków: Korporacja ha!art, 2010.
Google Scholar
Nijakowski, Lech. “Biowładza w późnej nowoczesności.” In Wiedza – władza. Edited by Jan Szymczyk, Mariusz Zemło, Arkadiusz Jabłoński, Wydawnictwo KUL, Lublin, 2009.
Google Scholar
Chaciński, Michał. “Ubu król.” Film, no 1, 2004: 92.
Google Scholar
Jamrozik, Żaneta, “Sonic Fictions: Afrofuturistic Readings of Piotr Szulkin's The War of the Worlds: Next Century (1981) and Łukasz Barczyk's Unmoved Mover (2008).” Studies in Eastern European Cinema, vol. 8, no 2, 2017: 174-192.
DOI: https://doi.org/10.1080/2040350X.2017.1316814
Google Scholar
Kłopotowski, Krzysztof. “Kraj Ubu Króla.” Film, no 6, 2003: 42.
Google Scholar
Maciejewski, Łukasz. “Grównem po równo.” Kino, no 1, 2004: 50.
Google Scholar
Przylipiak Mirosław. “Egzorcyzmy nad niedojrzałością.” Kino, no 4, 1992: 6-7.
Google Scholar
Przylipiak, Mirosław. “Światy Piotra Szulkina.” Kino, no 2, 1988: 18-21.
Google Scholar
Samsonowska, Hanna. “W zwierciadle medium aevum.” Kino, no 12, 1977: 13-19.
Google Scholar
Sobolewski, Tadeusz. “Kotlet jak chorągiew”. Kino, no 11, 1993: 13.
Google Scholar
Werner, Mateusz. “Kobieta i Szulkin.” Kino, no 10, 1991: 22-23.
Google Scholar
Zarębski, Konrad. “Ziarenko piasku.” Kino, no 1, 2004: 9-12.
Google Scholar
Foucault, Michel. “Inne Przestrzenie.” Translated by Agnieszka Rejniak-Majewska, Teksty Drugie, no 6, 2005. accessed December 12, 2018.
Google Scholar
https://www.academia.edu/5203815/Michel_Foucault_Inne_przestrzenie_Teksty_DrugDr_nr_6_2005. (accessed 12.2018).
Google Scholar
Loska, Krzysztof. “The Apocalyptic Imagination in the Films of Piotr Szulkin.” Maska, no 35, 2017. accessed December 12, 2018. http://www.maska.psc.uj.edu.pl/documents/40768330/43096068/Maska_35.pdf/6dcd9ce3-ff84-49c0-8bb4-340d92d565c8.
Google Scholar
Świdziński, Wojciech. “Biegun cielesności w twórczości filmowej Piotra Szulkina.” Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu, no 1, 2018. accessed December 12, 2018. http://akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/pleograf/cialo/11/biegun-cielesnosci-w-tworczosci-filmowej-piotra-szulkina/629.
Google Scholar
Autorzy
Sebastian Jakub Konefałkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Gdański Polska
Dr, adiunkt pracujący w Instytucie Badań nad Kulturą Uniwersytetu Gdańskiego. Stypendysta Fundacji Systemu Rozwoju Edukacji. Autor książek: Kino Islandii. Tradycja i ponowoczesność (2016) oraz Corpus Futuri. Literackie i filmowe wizerunki postludzi (2013). Redaktor naukowy i współautor książek Strefy mroku: groza w kulturze audiowizualnej (2017), Powieści graficzne: leksykon (2015), Anatomia wyobraźni (2014) oraz współredaktor antologii tekstów Sacrum w kinie. Dekadę później (2013). Jego zainteresowania akademickie obejmują m.in. kino gatunkowe, współczesne kinematografie nordyckie, badania post-humanistyczne, komiks, telewizję i gry komputerowe.
Statystyki
Abstract views: 124PDF downloads: 70
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Sebastian Jakub Konefał
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Sebastian Jakub Konefał, Opowieści smartfonowe: strategie autorskie w filmach Rubena Östlunda , Kwartalnik Filmowy: Nr 101-102 (2018): Kino europejskie XXI wieku
