Ciało i lęk. Fizjologia śmierci w zombie horrorze oraz kulturze audiowizualnej

Sebastian Jakub Konefał

Abstrakt

Filmowa postać żywego trupa pojawia się w kinematografii od prawie osiemdziesięciu lat. W tym czasie jej odrzucającą cielesność wpisywano w szereg kontekstów związanych z różnymi niepokojami społeczeństw Zachodu. Obok najbardziej oczywistego lęku przed chorobami i śmiercią z obrazów z pierwszej połowy XX wieku filmy o zombie z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych metaforycznie przetwarzały echa haseł okresu kontestacji, atakując m.in. skonwencjonalizowany język kinematografii głównego nurtu oraz przywary XX-wiecznego społeczeństwa konsumpcyjnego. Druga połowa lat siedemdziesiątych to okres, w którym obrazy o żywych trupach osiągają apogeum swojej popularności. Jest to również czas coraz bardziej widocznej schematyzacji fabuł zombie horroru. Próbami odświeżenia gatunku są produkcje z lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych traktujące temat biotechnologicznego wskrzeszenia w sposób nacechowany dystansem, ironią a nawet wulgarnym dowcipem. Również kino najnowsze oraz czerpiące z ikonografii s-f i horroru przekazy audiowizualne, takie jak teledysk czy reklama, kontynuują niekiedy proces dekonstruowania skonwencjonalizowanego wizerunku zmartwychwstałego trupa. Częściej jednak zombie można spotkać w obdarzonych dużym budżetem remake’ach dawnych niezależnych produkcji oraz w filmowych adaptacjach gier komputerowych, traktujących ożywionych zmarłych jako kolejny łatwo rozpoznawalny element skomercjalizowanej kultury masowej.