Mechanical Special Effects and the Fear of Deformation

Wojciech Sitek

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
University of Silesia (Poland)

Abstract

In 1980s the continuous improvement of the cinema’s technical possibilities corresponded to new trends in horror and attempts at redefinition of the phenomenon of film reception using cognitive science. Authors of the body horror genre have proposed a unique mechanism for exploring the world presented. The narrative of the bodily horror film required a detective like engagement from the viewer in investigating the cause of events, and at the same time consistently bringing the viewer closer to spectacular images of the destruction of the body. Balancing between the hidden and the exposed, the horror of physical sensations has turned out to be a carrier of hybrid histories in which counterpoint to drastic literalism has been made of a nuanced study of monstrosity. The horror spectacles directed by John Carpenter and David Cronenberg, destroying basic categorical schemes, besides the fear accompanying the understatement, awakened the physiological aversion resulting from the disclosure of bodily abo­mination. Thanks to mechanical special effects, the cinema projection machine, which is an apparatus of psychic interaction, has also begun to act as a stimulator of physical sensations.


Keywords:

horror, special effects, John Carpenter, David Cronenberg

Cohen, Jeffrey J. Kultura potwor(n)a: siedem tez, tłum. M. Brzozowska-Brywczyńska, „Kultura Popularna”, nr 1, (2012).
  Google Scholar

Eisner, Lotte. H. Ekran demoniczny, tłum. K. Eberhardt, Gdańsk, słowo/obraz terytoria, 2014, s. 26.
  Google Scholar

Friedberg, Anne. Wirtualne okno. Od Albertiego do Microsoftu, tłum. A. Rejniak-Majewska, M. Pabiś-Orzeszyna, Warszawa, Oficyna Naukowa, 2012, s. 19.
  Google Scholar

Jameson, Fredrick. Archeologie przyszłości. Pragnienie zwane utopią i inne fantazje naukowe, tłum. M. Płaza, M. Frankiewicz, A. Miszk, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2011, s. 167-168.
  Google Scholar

Kafka, Franz. „Przemiana”, tłum. J. Kydryński, w: tegoż, Opowieści i przypowieści, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2016, s. 178.
  Google Scholar

Kolasińska, Iwona. „Widz w tekście horroru: studium o gatunku”, In: Kino gatunków, red. A. Helman, Kraków, Państwowe Wydawnictwo Naukowe – Oddział w Krakowie, 1991, s. 37.
  Google Scholar

Kosecka, Barbara. „Filmowy horror – w pułapce dosłowności”, In: B. Kosecka, A. Piotrowska, W. Kocołowski, Panorama kina najnowszego. 1980-1995. Leksykon, Kraków, Znak, 1997.
  Google Scholar

Koszałka, Marcin; Ostaszewski, Jacek. „Efekty specjalne”, w: Encyklopedia kina, red. T. Lubelski, Kraków, Biały Kruk, 2010, s. 282.
  Google Scholar

Miczka, Tadeusz. O śmierci na ekranie, Katowice, „Śląsk”, 2013, s. 148.
  Google Scholar

Nabokov, Vladimir. Przemiana, w: tegoż, Wykłady o literaturze, tłum. Z. Batko, Warszawa. Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2005, s. 348.
  Google Scholar

Nietzsche, Friedrich, Tako rzecze Zaratustra, tłum. W. Berent, Kraków, Vis-à-vis Etiuda, 2016, s. 81.
  Google Scholar

Pierson, Michele. Special Effects. Still in Search of Wonder, New York, Columbia University Press, 2002, s. 133.
DOI: https://doi.org/10.7312/pier12562   Google Scholar

Pisarek, Jolanta; Francuz, Piotr. Poznawcze i emocjonalne zaangażowanie widza w film fabularny w zależności od typu bohatera, w: Psychologiczne aspekty komunikacji audiowizualnej, red. P. Francuz, Lublin, Towarzystwo Naukowe KUL, 2007, s. 166.
  Google Scholar

Pitrus, Andrzej. „Ekrany grozy – widz horroru (w horrorze)”, In: Wiek ekranów. Przestrzenie kultury widzenia, red. A. Gwóźdź, P. Zawojski, Kraków, Rabid, 2002.
  Google Scholar

Pitrus, Andrzej. „Obrazy przemocy czy przemoc obrazów”, In: Przemoc ikoniczna czy „Nowa widzialność”?, red. E. Wilk, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2001 s. 99.
  Google Scholar

Pitrus, Andrzej. Gore, seks, ciało, psychoanaliza. Pułapka interpretacyjna, Siedlce Oficyna Wydawnicza „Er”, 1992.
  Google Scholar

Platon, Państwo, tłum. W. Witwicki, Kęty, „Antyk”, 2003, s. 141.
  Google Scholar

Rickitt, Richard. Special Effects. The History and Technique, New York Billboard Books, 2007, s. 212.
  Google Scholar

Skowronek, Bogusław. „Kategoria curiosité jako podstawa rozwoju sztuki filmowej”, In: Świat kuriozów, Świat kuriozów. Od zadziwienia do fascynacji, red. K. Łeńska-Bąk, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2016.
  Google Scholar

Sontag, Susan. Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, tłum. J. Anders, Kraków. Wydawnictwo Karakter, 2016, s. 121.
  Google Scholar

Wittgenstein, Ludwig, Tractatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000, s. 64.
  Google Scholar


Published
2017-09-30

Cited by

Sitek, W. (2017) “Mechanical Special Effects and the Fear of Deformation”, Kwartalnik Filmowy, (99), pp. 131–142. doi: 10.36744/kf.2042.

Authors

Wojciech Sitek 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
University of Silesia Poland

Doktorant w Zakładzie Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach Uniwersytetu Śląskiego. Zajmuje się ideologicznym podłożem kina amery­kańskiego, społecznym fenomenem wideokaset oraz tematyką praktyk bioartowskich.



Statistics

Abstract views: 69
PDF downloads: 52


License

Copyright (c) 2017 Wojciech Sitek

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.

The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.

In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.