From the “Utopia” Archipelago. About the Films of Robert Flaherty and Wojciech Staroń
Jadwiga Hučková
jadwiga_glowa@tlen.plJagiellonian University (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-6390-1207
Abstract
The author compares selected aspects of the work of two directors who are separated by a considerable time distance: Robert Flaherty and Wojciech Staroń. The American classic travelled with the camera to distant places to find the Other, to save from oblivion and to promote the values that the Other was a carrier of. Contemporary film-makers are increasingly travelling to distant areas to protect themselves and to find themselves again. Both authors refer to the utopia of the place. Like in an “educational” utopia, the most important goal of staying outside one’s own civilization circle seems to be education or re-education. Especially Staroń’s Argentinian Lesson inspires reflection on the educational aspect and dimension of films and documentaries of both directors, which refer to the search for authenticity, an aspiration present in Western culture since the Enlightenment.
Keywords:
Wojciech Staroń, Robert Flaherty, documentary filmReferences
Berlin Isaiah, Pokrzywione drzewo człowieczeństwa, Red. H. Hardy, Prószyński i S-ka, Warszawa 2004.
Google Scholar
Bouvier Nicolas, Dziennik z Wysp Aran i innych miejsć. Kartki z podróży, przeł. K. Arustowicz, „Noir sur Blanc”, Warszawa 2000.
Google Scholar
Christopher Robert J., Robert and Frances Flaherty: A Documentary Life, 1883-1922, McGill-Queen's University Press Montreal 2005.
DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctt7zw7v
Google Scholar
Człowiek z kamerą. Świat według Wojciecha Staronia. Rozmawiała D. Subbotko, http://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/2029020,114377,10960146.html
Google Scholar
Flaherty, Robert [hasło] http://sensesofcinema.com/2002/great-directors/flaherty
Google Scholar
Głowa Jadwiga, Robert Flaherty – wyklęty przez Hollywood, w: Mistrzowie kina amerykańskiego, red. Ł. A. Plesnar, R. Syska, Rabid, Kraków 2006, s. 38-61.
Google Scholar
Graaf Vera, Homo futurus: analiza współczesnej science fiction, przeł. Z. Fonferko, PIW, Warszawa 1975.
Google Scholar
Janeczek Stanisław, Ideały wychowawcze w edukacji oświeceniowej (w perspektywie historii intelektualnej) z dziejów Komisji Edukacji Narodowej, „Roczniki Kulturoznawcze” 2015, Tom VI, nr 2.
DOI: https://doi.org/10.18290/rkult.2015.6.2-1
Google Scholar
Kracauer Siegfried, Teoria filmu. Wyzwolenie materialnej rzeczywistości, przeł. W. Wertenstein, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975.
Google Scholar
Matheson Sue, The “True Spirit” of Eating Raw Meat: London Nietzsche, and Rousseau in Robert Flaherty's Nanook of the North (1922), „Journal of Popular Film and Television” 2011, Volume 39.
Google Scholar
More Thomas, Utopia, przeł. K. Abgarowicz, De Agostini: Altaya, Warszawa 2001.
Google Scholar
Parniewski Witold, Szkice z dziejów myśli utopijnej : (od Platona do Zinowjewa), Uniwersytet Łódzki. Katedra Literatury i Kultury Rosyjskiej, Łódź 2000.
Google Scholar
Pawlak Tomasz, Utopia jako poszukiwanie sensu życia, w: „A ty mnie na wyspy szczęśliwe zawieź.” Sztuka i myśl w świetle utopii. Materiały z konferencji naukowej pod redakcją B. Gutowskiego, [s.n.], Warszawa 2006.
Google Scholar
Piepiórka Michał, Maska i demistyfikacja : wątki autobiograficzne we współczesnych polskich filmach dokumentalnych, „Panoptikum” 2013, nr 12 (19).
Google Scholar
Rzeczyc, Andrzej Dybczak „Gugara”, http://rzeczyc.wordpress.com/tag/andrzej-dybczak
Google Scholar
Sikora Sławomir, „Gugara”, kilka uwag w przypisie..., „Kwartalnik Filmowy” 2008, nr 64.
Google Scholar
Smoleń Małgorzata, Studia Filmowe „Kronika” i „Wir” na tle polskiego filmu dokumentalnego po 1989 roku, 2015, rozprawa doktorska.
Google Scholar
Staszczyszyn Bartosz, Colin Thubron: „Po Syberii”, „Dwutygodnik.com” 2011.
Google Scholar
Staszczyszyn Bartosz, Wojciech Staroń, https://culture.pl/pl/tworca/wojciech-staron
Google Scholar
Stopa Daniel, Wojciech Staroń: lubię robić filmy z przeróżnych „strzępów”, http://www.polishdocs.pl/pl/czytelnia/821/
Google Scholar
Szacki Jerzy, Spotkania z utopią, Iskry, Warszawa 1980.
Google Scholar
Tatarkiewicz Władysław, O szczęściu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.
Google Scholar
Warchała M., Autentyczność i nowoczesność, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków 2006.
Google Scholar
Wojciech Staroń: „Lubię robić film z przeróżnych „strzępów”, http://www.polishdocs.pl/pl/czytelnia/821/
Google Scholar
Żyro Tomasz, Boża plantacja. Historia utopii amerykańskiej, PWN, Warszawa 1994.
Google Scholar
Authors
Jadwiga Hučkovájadwiga_glowa@tlen.pl
Jagiellonian University Poland
https://orcid.org/0000-0002-6390-1207
Doktor habilitowana, profesor UJ; zajmuje się filmem dokumentalnym i fabularnym Europy Środkowej. Od 1997 r. pracuje w komisji selekcyjnej Krakowskiego Festiwalu Filmowego. Juror ponad trzydziestu międzynarodowych festiwali filmu dokumentalnego. Brała udział w projekcie Visegrad Documentary Film Library w Pradze. Opublikowała m.in. (także pod nazwiskiem Jadwiga Głowa): Dokument po przełomie. Film dokumentalny lat 90. w Europie Środkowo-Wschodniej / Zooming in on History’s Turning Points. Documentaries in the 1990s in Central and Eastern Europe (1999), Dokument filmowy epoki Havla (2005), Český a polský dokumentární film v éře evropeizace / Czeski i polski film dokumentalny w czasach europeizacji (2015, współred.).
Statistics
Abstract views: 434PDF downloads: 339
License
Copyright (c) 2019 Kwartalnik Filmowy
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Jadwiga Hučková, Forgotten or Unforgotten Documentary Filmmakers? , Kwartalnik Filmowy: No. 112 (2020): Polish Documentary, Polish Animation
- Jadwiga Hučková, On Celebrating and Festivity – Elo Havetta’s “The Gala in the Botanical Garden” , Kwartalnik Filmowy: No. 100 (2017): On Celebrating
