Studia nad historią. Brechtowskie filmy Radu Judego

Paweł Biliński

powetbiliziki@wp.pl
Uniwersytet Gdański (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-4724-4542

Abstrakt

Artykuł jest poświęcony twórczości Radu Judego – rumuńskiego reżysera, który po wyprodukowanym w 2015 r. Aferim! stale eksplorował tematykę historyczną. Autor przedstawia podstawowe koncepcje rozumienia filmu historycznego (odwołując się przy tym do ustaleń Williama Guynna czy Roberta Rosenstone’a) i szkicowo prezentuje estetyczno-narracyjne dominanty nowego kina rumuńskiego XXI w., by na tym tle odczytać dzieła Nie obchodzi mnie, czy przejdziemy do historii jako barbarzyńcy (Îmi este indiferent daca în istorie vom intra ca barbari, 2018) oraz Drukowanymi literami (Tipografic Majuscul, 2020) – dwa fabularne filmy Judego, w których reżyser, wyraźnie inspirując się teorią Bertolta Brechta, rozwija poetykę kina modernistycznego. Skupiając się na problematyce historycznej, którą analizuje za pomocą chwytów refleksywnych, Jude zdecydowanie zrywa z tematycznymi tendencjami kina Rumunii ostatnich kilkunastu lat.


Słowa kluczowe:

Radu Jude, Rumunia, Bertolt Brecht, rekonstrukcja, efekt obcości, intertekstualność

Białous, M. (2017). Społeczna konstrukcja filmów historycznych. Pamięć zbiorowa i polityka pamięci w kinematografii polskiej. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
  Google Scholar

Boyce, L. (2018, 3 lipca) Karlovy Vary Q&A: Radu Jude on Exploring Romanian Anti-Semitism in New Film „Barbarians”. Screen Daily. https://www.screendaily.com/karlovy-vary-qanda-radu-jude-on-exploring-romanian-anti-semitism-in-new-film-barbarians-/5130557.article
  Google Scholar

Brecht, B. (1975). Wartość mosiądzu (tłum. M. Kurecka). Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
  Google Scholar

Brecht, B. (1979). Uwagi do opery „Rozkwit i upadek miasta Mahagonny” (tłum. E. Misiołek). W: B. Brecht, Dramaty. Tom 1. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
  Google Scholar

Deletant, D. (2005). Rumunia. Zapomniany sojusznik Hitlera (tłum. M. Baranowski). Warszawa: Bellona SA.
  Google Scholar

Dąbrowska, D. (2015). Trochę z Cervantesa, trochę z Czechowa (rozmowa z Radu Jude). Kino, (11), ss. 30-31.
  Google Scholar

Duma, D. (2018). Self-reflexivity in New Romanian Cinema: A Method of Working. Close Up. Film and Media Studies, 2 (2), ss. 7-20.
  Google Scholar

Durys, E. (2019). Film jako źródło wiedzy historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Nauki o Polityce.
  Google Scholar

Emmerzael, H. (2020, kwiecień). Reaching Into History: Radu Jude on „Uppercase Print” and „The Exit of the Trains”. Senses of Cinema. https://www.sensesofcinema.com/2020/conversations-with-filmmakers-across-the-globe/radu-jude/
  Google Scholar

Guynn, W. (2010). Przekształcanie historii w filmie (tłum. T. Rutkowska, K. Kosińska). Kwartalnik Filmowy, (69), ss. 5-30.
  Google Scholar

Haratyk, P. (2011). Found footage: o niezwykłym uroku „obrazów z odzysku”. Ekrany, (3-4), ss. 73-77.
  Google Scholar

Hołobut, A., Woźniak, M. (2017). Historia na ekranie. Gatunek filmowy a przekład audiowizualny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  Google Scholar

Koutsourakis, A. (2018). Rethinking Brechtian Film Theory and Cinema. Edinburgh: Edinburgh University Press.
  Google Scholar

Kovács, A. B. (2007). Screening Modernism: European Art Cinema, 1950-1980. Chicago: The University of Chicago Press.
  Google Scholar

Rosenstone, R. (2006). History on Film / Film on History. Harlow: Pearson Longman.
  Google Scholar

Sorlin, P. (1980). Klio na ekranie albo historyk w mroku (tłum. J. Galewska). Film na Świecie, 4 (260), ss. 44-55.
  Google Scholar

Stojanova, Ch. (2019). Authenticity in New Romanian Cinema: „Ethics and Aesthetics Are One”. W: Ch. Stojanova (red.), D. Duma (współprac.), The New Romanian Cinema (ss. 123-136). Edinburgh: University Press.
  Google Scholar

Syska, R. (2015). (Re)konstruowanie pamięci o rewolucji w nowym kinie rumuńskim. Images, 17 (26), ss. 5-14.
  Google Scholar

Zryd, M. (2003). Found Footage Film as Discursive Metahistory: Craig Baldwin’s „Tribulation 99”. The Moving Image, 3 (2), ss. 40.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-11-16

Cited By / Share

Biliński, P. (2021) „Studia nad historią. Brechtowskie filmy Radu Judego”, Kwartalnik Filmowy, (115), s. 128–150. doi: 10.36744/kf.863.

Autorzy

Paweł Biliński 
powetbiliziki@wp.pl
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-4724-4542

Adiunkt w Zakładzie Filmu i Mediów na Uniwersytecie Gdańskim. Autor rozprawy doktorskiej o autotematyzmie w polskim filmie fabularnym. W latach 2012-2019 zajmował się edukacją filmową w Klubie Żak. Był jednym z pomysłodawców i redaktorów internetowego programu o kinie „Amatorzy TV”. Jest stałym współpracownikiem magazynu „Ekrany”. Współredagował książkę Orson Welles. Twórczość – recepcja – dziedzictwo (2016). Publikował między innymi na łamach „Studiów Filmoznawczych”, „Blizy”, „Lampy”, „Panoptikum”, portalu EdukacjaFilmowa.pl oraz w tomach zbiorowych.

 



Statystyki

Abstract views: 294
PDF downloads: 203


Licencja

Prawa autorskie (c) 2021 Paweł Biliński

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.