Tam ich nie ma. Ciało pop-gwiazdy w „Superstar: The Karen Carpenter Story” i „I'm Not There” Todda Haynesa

Karolina Kosińska

Abstrakt

W filmach Todda Haynesa cielesność postaci zajmuje miejsce centralne. Ciało jest obszarem, na którym konstruowana jest tożsamość, jest także tej tożsamości nośnikiem. Jednak Haynes nie przedstawia ciała jako znaku wskazującego na głębię psychologiczną postaci; nie ma ono również charakteru predyskursywnego, nigdy nie jest naturalne i samostanowiące. Tak jak i tożsamość, ciało jest jedynie konstruktem ukształtowanym pod presją danego porządku społecznego i kulturowego. Analizując sposób traktowania cielesności postaci i aktorów w dwóch filmach reżysera – Superstar. The Karen Carpenter Story (1988) i I’m Not There (2007) – autorka próbuje opisać strategię autorską Haynesa. W Superstar, opowiadającym o Karen Carpenter, zmarłej w 1983 r. gwieździe muzyki pop, pierwszej ofierze anoreksji, we wszystkich rolach obsadził lalki Barbie. W I’m Not There, eksperymentalnej biografii Boba Dylana, główna rola została rozpisana na sześciu aktorów (wśród których była i kobieta, i nastoletni czarnoskóry chłopiec). Ciało pełni w tych filmach funkcję znaku, dystansuje widza i każe mu postacie raczej interpretować, a nie identyfikować się z nimi. Niebagatelną rolę pełni tu także „ciało” filmu: Haynes żongluje schematami i konwencjami filmowymi, odwołuje się do kina gatunków, wykorzystuje klisze i zapożyczenia. Tak potraktowane ciała postaci i ciała filmów wskazują na niezwykły potencjał interpretacyjny filmów Haynesa.