Śląsk w zmiennym oku kamery – nowe kino powstające w regionie w kontekście filmowego „imaginarium”

Ilona Copik

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Śląski (Polska)

Abstrakt

Artykuł podejmuje problem zmiennego wizerunku Górnego Śląska w kinie polskim. Myślą przewodnią jest stosunek współczesnych reżyserów dzieł śląskich do filmowego imaginarium regionalnego wypracowanego przez mistrzów: Kazimierza Kutza, Janusza Kidawę, Lecha Majewskiego i innych. Kontekst rozważań stanowią odzwierciedlone w filmach antropologiczne i społeczne przemiany przestrzeni kulturowej regionu, będące efektem transformacji ekonomiczno-ustrojowej oraz różne strategie odnoszenia się do tradycji i poetyki kina regionalnego stosowane przez dzisiejszych twórców. Materiał badawczy stanowią filmy fabularne ostatniej dekady należące do kina głównego nurtu.


Słowa kluczowe:

Górny Śląsk, film polski, Kazimierz Kutz, Janusz Kidawa, Lech Majewski

Baniewicz E., Kazimierz Kutz. Iskry, Warszawa 1999.
  Google Scholar

Baniewicz E., Kazimierz Kutz. Z dołu widać inaczej, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1994.
  Google Scholar

Bauman Z., Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
  Google Scholar

Copik I., Topografie i krajobrazy. Filmowy Śląsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017.
  Google Scholar

Dąb A., Śląski .„Gazeta Wyborcza”. Gazeta w Katowicach. 05/09/2001.
  Google Scholar

Gerlich M. G., „My prawdziwi Górnoślązacy…”. Studium etnologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice 2010.
  Google Scholar

Gerlich M. G., Śląski witraż. Prawdy, złudzenia, mity, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 2016.
  Google Scholar

Górny A., Miasto w świadomości jego mieszkańców, w: Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo…
  Google Scholar

Gruszczyńska A., Symbol polskiego górnictwa hitem turystycznym. Turyści w zabrzańskiej kopalni, m. in. pracują, „Gazeta Wyborcza” Biznes 30.07.2016. http://wyborcza.biz/biznes/1,147747,20474633,symbol-gornictwa-polskim-hitem-turystycznym-turysci-przyjezdzaja.html?disableRedirects=true (dostępność: 02.08.2018).
  Google Scholar

Haltof M., Kino polskie, tłum. M. Przylipiak, Słowo/obraz/terytoria, Gdańsk 2004.
  Google Scholar

Hendrykowska M., Kazimierz Kutz odkrywa siłę „małej ojczyzny”, w: Historia kina polskiego, red. T. Lubelski, K. J. Zarębski, Fundacja Kino, Warszawa 2007.
  Google Scholar

Kijonka J., Tożsamość współczesnych Górnoślązaków. Studium socjologiczne. Wydawnictwo Thesaurus Silesiae, Katowice 2016.
  Google Scholar

Kutzowisko 2. Red. A. Gwóźdź. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 2009.
  Google Scholar

Kutzowisko. O twórczości filmowej, teatralnej i telewizyjnej Kazimierza Kutza. Red. A. Gwóźdź. Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 2000.
  Google Scholar

Lewandowski J. F., Historia Śląska według Kutza. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 2004.
  Google Scholar

Lewandowski J. F., Kino śląskie. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 2012.
  Google Scholar

Lubelski T., Autor jako bohater. W: Autor w filmie. Red. M. Hendrykowski. Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych i Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań 1991.
  Google Scholar

Lubelski T., Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty. Videograf II, Katowice 2009.
  Google Scholar

Maniewski M., Zgorszenie publiczne. „Kino” 2010 nr 9.
  Google Scholar

Miczka T., Instytucje kinematograficzne i profesjonalna twórczość filmowa. W: Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo. T. 2. Red. A. Barciak, E. Chojecka, S. Fertacz. Muzeum Historii Katowic, Katowice 2012.
  Google Scholar

Nadgrodkiewicz G., Śląsk, czyli szkic do portretu pokolenia. „Kwartalnik Filmowy” 2007, nr 57/58.
  Google Scholar

Obozowe dzieje Świętochłowic Eintrachthütte-Zgoda. Red. A. Dziurok. IPN, Katowice-Świętochłowice 2002.
  Google Scholar

Reżyser „Zgody”: Również i my Polacy możemy odegrać rolę oprawcy, „Gazeta Prawna” Kultura 13.10.2017 http://kultura.gazetaprawna.pl/artykuly/1077846,rezyser-zgody-o-swoim-filmie-zgoda.html (dostępność: 02.08.2018).
  Google Scholar

Smolorz M., Śląsk wymyślony, Antena Górnośląska, Katowice 2012.
  Google Scholar

Sobolewski T., Festiwal w Gdyni 2016. Kino moralnego niepokoju 2.0,. „Gazeta Wyborcza” Kultura, 22.09.2016. http://wyborcza.pl/7,75410,20727504,festiwal-w-gdyni-2016-kino-moralnego-niepokoju-2-0-sobolewski.html (dostępność: 26.07.2018).
  Google Scholar

Staszczyszyn B., Zgoda, reż. Maciej Sobieszczański, https://culture.pl/pl/dzielo/zgoda-rez-maciej-sobieszczanski (dostępność: 02.08.2018).
  Google Scholar

Swadźba U., Wartości pracy, rodziny, religii – ciągłość i zmiana. Socjologiczne studium społeczności śląskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012.
  Google Scholar

Swadźba U., Żak M., Od żony górnika do naukowca. Zmiana systemu wartości i ról społecznych kobiet na terenach poprzemysłowych Górnego Śląska, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016.
  Google Scholar

Szpulak J., Kino wśród mitów. O filmach śląskich Kazimierza Kutza, Wydawnictwo Fundacji Collegium Europaeum Gnesnense, Gniezno 2005.
  Google Scholar

Tes U., Honek U., Wobec tajemnicy. Rozmowa z Lechem Majewskim. W: W stronę kina filozoficznego. Antologia…
  Google Scholar

Tes U., W poszukiwaniu kamienia filozoficznego – Angelus Lecha Majewskiego. W: W stronę kina filozoficznego. Antologia. Red. Taż. Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
  Google Scholar

Zacher L., Transformacje społeczeństw od informacji do wiedzy. Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2007.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2018-09-30

Cited By / Share

Copik, I. (2018) „Śląsk w zmiennym oku kamery – nowe kino powstające w regionie w kontekście filmowego «imaginarium»”, Kwartalnik Filmowy, (103), s. 25–41. doi: 10.36744/kf.1911.

Autorzy

Ilona Copik 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Śląski Polska

Dr hab., adiunkt w Zakładzie Ko­munikacji Kulturowej w Instytucie Nauk o Kul­turze i Studiów Interdyscyplinarnych Uniwersytu Śląskiego. Wykładowczyni Akademii Polskiego Filmu. Autorka monografii: Topografie i krajob­razy. Filmowy Śląsk (2017) i Pomiędzy Gliwicami a Gleiwitz. Przestrzeń kulturowa miasta w twór­czości Horsta Bienka (2013); współredaktorka tomów zbiorowych: Kultury obrazu - tabu - edu­kacja (2018), Edukacja przez słowo - obraz - dźwięk (2015).



Statystyki

Abstract views: 119
PDF downloads: 41


Licencja

Prawa autorskie (c) 2018 Ilona Copik

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.