Lekcje kaligrafii. Z Piotrem Andrejewem rozmawia Piotr Marecki

Piotr Marecki

Abstrakt

Rozmowa dotyczy zapomnianej formacji polskiego kina. Termin „kaligrafowie” zaproponował w latach 70. XX w. weteran ruchu DKF-ów Mikołaj Wojciechowski (prowadził najważniejszy i najstarszy w Polsce DKF „Zygzakiem”). Filmy formacji „kaligrafów” cechowała dbałość o warsztat filmowy i poszukiwanie nowych form wypowiedzi. Bardzo ważne w tych filmach było odejście od modelu literackiego, skupienie się przede wszystkim na obrazie, ekspresji, dźwięku, montażu. Słowa w filmach „kaligrafów” są używane w kontekście obrazu, nie w formie publicystycznej (co cechowało ówczesny dokument, zwłaszcza ten nastawiony na opis prawdy o „świecie nieprzedstawionym”). Bardzo istotne było odejście od powszechnej wówczas funkcji filmu, który miał opisywać totalitarną rzeczywistość kraju, danie świadectwa czasom. „Kaligrafowie” postrzegają film jako odkrycie, prowokację, eksperyment, komunikat w pełni artystyczny. Bardzo istotnym aspektem formacji „kaligrafów” jest współpraca z artystami z pola sztuk wizualnych, przede wszystkim z Warsztatem Formy Filmowej. Wybrani twórcy z pola sztuk wizualnych byli wówczas związani z łódzką Szkołą Filmową, m.in. Wojciech Bruszewski, Józef Robakowski. Był to jedyny moment w historii polskiego kina, kiedy twórcy próbowali zwerbalizować problemy związane z kwestiami formy filmowej oraz wprowadzać teoretyczne intuicje w praktykę filmową. Do formacji „kaligrafów” można zaliczyć m.in. Wojciecha Wiszniewskiego, Bogdana Dziworskiego, Andrzeja Barańskiego, Piotra Andrejewa, Wojciecha Bruszewskiego, Piotra Szulkina, Ryszarda Waśko, Bogdana Górskiego, Zbigniewa Rybczyńskiego.