Orfeusz i Eurydyka w Marienbadzie
Abstrakt
Na opinii, jakoby Zeszłego roku w Marienbadzie było jednym z najbardziej eksperymentalnych filmów w historii kina, zaważyła niewątpliwie nietypowa narracja dzieła Alaina Resnais. Konstrukcja utworu nie stanowi jednak jedynego zagadkowego aspektu obrazu. Osobliwy nastrój świata Marienbadu wraz z pewnymi zabiegami inscenizacyjnymi przemawiają za przypomnieniem odczytania Georges’a Sadoula interpretującego film przez pryzmat mitu o Orfeuszu. Omówienie eksponowanego w utworze motywu zwierciadła oraz refleksja na temat twórczości Lewisa Carrolla pozwalają ukazać Zeszłego roku w Marienbadzie na tle tradycji filmowej i literackiej. Sposób funkcjonowania symboliki lustra u Resnais można odnieść zarówno do Orfeusza Jeana Cocteau, jak i do niskobudżetowych horrorów czy filmu Donnie Darko Richarda Kelly’ego. Wszelkie konteksty służą uzupełnieniu odczytania Sadoula, które ma ogromne znaczenie dla natury czasu panującego w świecie Marienbadu – kluczowego zagadnienia całego artykułu.
Słowa kluczowe:
Alain Resnais, Georges Sadoul, lustro, Lewis CarrollBibliografia
Augustyn, 2000. Wyznania, Tłum. Z. Kubiak. Kraków: Znak.
Google Scholar
Borchmeyer, Dieter. 2005. Mozart oder Entdeckung der Liebe. Frankfurt am Main â Leipzig: Insel Verlag.
Google Scholar
Carroll, Lewis. 2004. Przygody Alicji w Krainie Czarów. Tłum. M. Słomczyński. Warszawa: Świat Książki.
Google Scholar
Cocteau, Jean. 2001. The Art of Cinema. Tłum. R. Buss. London: Marion Boyars Publishers.
Google Scholar
Eberhardt, Konrad. 1964. Podróże do granic filmu. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Eberhardt, Konrad. 1974. Film jest snem. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Garbień, Krystyna, Alain Resnais. 1968. Był sobie raz. „Film” 9.
Google Scholar
Gardner, Martin. 1999. Wszechświat w chusteczce. Tłum. W. Bartol, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Google Scholar
Goliński, Janusz. 1994. Barokowe igraszki z Hypnosem. „Ogród. Kwartalnik” 17 (1).
Google Scholar
Hawking, Stephen. 1996. Ilustrowana krótka historia czasu. Tłum. P. Amsterdamski, Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar
Helman, Alicja. 2003. Filmowe przygody Orfeusza. W: S. Żerańska-Kominek (red.). Mit Orfeusza. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Kościelski, Kamil. 2014. W labiryntach czasu i wieczności. O „Lśnieniu” Stanleya Kubricka. „Przestrzenie Teorii” 22.
DOI: https://doi.org/10.14746/pt.2014.22.10
Google Scholar
Leutrat, Jean- Louis. 2000. L'Année dernière à Marienbad, Tłum. P. Hammond, London: British Film Institute.
Google Scholar
Lubelski, Tadeusz. 2011. Alain Resnais: co zrobić ze swoją przeszłością? W: A. Helman, A. Pitrus (red.). Autorzy kina europejskiego VI, Warszawa: Fundacja Kino.
Google Scholar
Lurker, Manfred. 1989. Słownik obrazów i symboli biblijnych. Tłum. K. Romaniuk. Poznań: Pallotinum.
Google Scholar
Melchior-Bonnet, Sabine. 2007. Narzędzie magii: historia luster i zwierciadeł, Tłum. B. Walicka, Warszawa: Bellona.
Google Scholar
Paczkowski, Szymon. 2003. Apoteoza muzyki: Ficino i „L’Orfeo” Claudia Monteverdiego. W: S. Żerańska-Kominek (red.). Mit Orfeusza. Gdańsk: Słowo/obraz terytoria.
Google Scholar
Prédal, Rene. 1968. Alain Resnais. Paris: Lettres Modernes.
Google Scholar
Resnais, Alain. 1969. O czasie i wyobraźni. „Film” 4.
Google Scholar
Robbe-Grillet, Alain, Alain Resnais. 1961. Mówią scenarzysta i reżyser Alain Robbe-Grillet i Alain Resnais o swym filmie „Zeszłego roku w Marienbadzie. „Film” nr 51-52.
Google Scholar
Thomas, Donald. 2007. Lewis Carroll: po obu stronach lustra. Tłum. M. Kittel, Warszawa: Wydawnictwo „Twój Styl”.
Google Scholar
Tynecka-Makowska, Słowinia. 2002. Antyczny paradygmat prezentacji snu. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar
Wallis, Mieczysław. 1973. Dzieje zwierciadła i jego rola w różnych dziedzinach kultury. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Wedemann, Marek. 2009. Zobrazować niewidzialne. Symbolika religijna w „Oczach szeroko zamkniętych”. W: P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak i M. Rybka (red.). Język religii dawniej i dziś (w kontekście teologicznym i kulturowym) V. Materiały z konferencji. Gniezno 22-24 września 2008. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
Google Scholar
Wilson, Emma. 2009. Alain Resnais. Manchester & New York: Manchester University Press.
Google Scholar
Zagożdżon, Joanna. 2002. Sen w literaturze średniowiecznej i renesansowej. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar
Autorzy
Kamil Kościelskikwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
Absolwent filmoznawstwa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie doktorant Uniwersytetu Wrocławskiego, gdzie pod kierunkiem prof. Tadeusza Szczepańskiego przygotowuje rozprawę poświęconą Lśnieniu Stanleya Kubricka. Autor książki „ Cóż za wspaniały dzień na egzorcyzm... ”. Amerykańskie kino grozy przełomu lat 60. i 70. oraz artykułów opublikowanych w „Journal of Scandinavian Cinema” i „Przestrzeniach Teorii”.
Statystyki
Abstract views: 98PDF downloads: 134
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Kamil Kościelski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Kamil Kościelski, „Square”, „White Negro” i The Beatles, czyli kogo spotkał Mowgli w drodze do ludzkiej osady , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
