„Square”, „White Negro” i The Beatles, czyli kogo spotkał Mowgli w drodze do ludzkiej osady

Kamil Kościelski

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Wrocławski (Polska)

Abstrakt

Twórcy Księgi dżungli (The Jungle Book, reż. Wolfgang Reitherman, 1967), kreując wizerunek filmowej małpy, wzorowali się na postaci Louisa Armstronga, któremu bohater ten zawdzięcza swe imię i przydomek króla swingu (myśl o zaangażowaniu jazzmana do roli króla Louie porzucono w obawie przed prawdopodobnymi protestami NAACP). Z kolei źródłem inspiracji dla filmowych sępów byli członkowie zespołu The Beatles. Wspomniane postacie utożsamiane są z trendami muzycznymi (jazz i rock) łączonymi z ruchami kontrkulturowymi (Beatnicy i hipisi). Biorąc pod uwagę inne zawarte w filmie odniesienia do amerykańskiej kultury oraz jego wyraźnie konserwatywny wydźwięk, rodzi się pytanie, czy inicjacyjna opowieść o Mowglim nie jest aby historią o ówczesnych dylematach młodych widzów? Autor przybliża obecne w Księdze dżungli aluzje do kultury tamtego okresu, omawia utwór na tle przemian społecznych w Ameryce lat 60., a także opisuje sposób ukazywania czarnoskórych osób w hollywoodzkim filmie animowanym, co stanowi uzupełnienie wywodu dotyczącego kontrowersji narosłych wokół postaci króla Louie.


Słowa kluczowe:

Wolfgang Reitherman, animacja, Louis Armstrong, The Beatles, rasa

Barrier, Michael. The Animated Man: A Life of Walt Disney. Berkeley, Los Angeles, London: University of California Press, 2008.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520941663   Google Scholar

Brode, Douglas, From Walt to Woodstock: How Disney Created the Counterculture. Austin: University of Texas Press, 2004.
  Google Scholar

Burguera, Xavier F. “Muffled Voices in Animation. Gender Roles and Black Stereotypes in Warner Bros. Cartoons: From Honey to Babs Bunny.” Bulletin of the Transilvania University of Braşov 53 (2011): 65-76.
  Google Scholar

Cohen, Karl F. Forbidden Animation: Censored Cartoons and Blacklisted Animators in America. Jefferson, North Carolina, and London: McFarland, 2004.
  Google Scholar

Culhane, John. „Ostatni z dziewięciu starców.” Film na świecie 376 (1990): 29-42.
  Google Scholar

Gabler, Neal. Walt Disney: The Triumph of the American Imagination. New York: Vintage Books, 2007.
  Google Scholar

Giroux, Henry A. The Mouse That Roared: Disney and the End of Innocence. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers, INC., 1999.
  Google Scholar

Kipling, Rudyard. Księga dżungli. Druga księga dżungli. trans. J. Birkenmajer (Warszawa: Świat Książki, 1995).
  Google Scholar

Klejsa, Konrad. Filmowe oblicza kontestacji. Warszawa: Trio, 2008.
  Google Scholar

Kotlarz, Irene. “The Birth of a Notion.” Screen 24 (1983): 21-29.
DOI: https://doi.org/10.1093/screen/24.2.21   Google Scholar

Lenburg, Jeff. Walt Disney: The Mouse that Roared. New York: Chelsea House, 2011.
  Google Scholar

Mailer, Norman. The White Negro: Superficial Reflections on the Hipster. Accessed December 29, 2016. https://www.dissentmagazine.org/online_articles/the-white-negro-fall-1957.
  Google Scholar

Majewski, Tomasz. Dialektyczne feerie: Szkoła frankfurcka i kultura popularna. Łódź: Officyna, 2011.
  Google Scholar

McLean, Craig. “The Jungle Book: the making of Disney's most troubled film.” The Telegraph, July 30, 2013. Accessed: April 04, 2016. http://www.telegraph.co.uk/films/2016/04/18/the-jungle-book-the-making-of-disneys-most-troubled-film/.
  Google Scholar

Miller, Susan, and Greg Rode. “The Movie You See, The Movie You Don’t: How Disney Do’s That Old Time Derision.” In From Mouse to Mermaid: The Politics of Film, Gender, and Culture, ed. Elizabeth Bell, Lynda Haas, Laura Sells, 86-103. Bloomington and Indianapolis: Indiana University Press, 1995.
  Google Scholar

Metcalf, Greg. ““It’s A Jungle Book Out There, Kid!”: The Sixties in Walt Disney’s The Jungle Book.” Studies in Popular Culture 14 (1991): 85-97.
  Google Scholar

Myszkowski, Michał. “Walt Disney i jego imperium.” Film na świecie 376 (1990): 12-27.
  Google Scholar

Pinsky, Mark I. The Gospel According to Disney: Faith, Trust, and Pixie Dust. Louisville, London: Westminster John Knox Press, 2004.
  Google Scholar

Rychlewski, Marcin. „Rock-kontrkultura-establishment.” In Kontrkultura: Co nam z tamtych lat, ed. Wojciech Józef Burszta, Mariusz Czubaj, Marcin Rychlewski, 140-150. Warszawa: SWPS „Academica”, 2005.
  Google Scholar

Schiappa, Edward. Beyond Representational Correctness: Rethinking Criticism of Popular Media. New York: State University of New York Press, 2008.
  Google Scholar

Sitkiewicz, Paweł. “W pułapce Utopii. Walt Disney i Socjalizm.” Panoptikum 16 (2010): 153-163.
  Google Scholar

Toeplitz, Jerzy. “Walt Disney: Dziedzictwo i legenda.” Kino 29 (1968): 41-57.
  Google Scholar

Weinert-Kendt, Rob. “Cutting Through a Cultural Thicket: ‘The Jungle Book’ Comes to the Stage”. New York Times, June 20, 2013. Accessed April 04, 2016. http://www.nytimes.com/2013/06/23/theater/the-jungle-book-comes-to-the-stage.html?_r=1.
  Google Scholar

Willetts, Kheli R. “Cannibals and Coons: Blackness in the Early Days of Walt Disney.” In Diversity in Disney Films: Critical Essays on Race, Ethnicity, Gender, Sexuality and Disability, ed. Johnson Cheu, 9-22. Jefferson, North Carolina, and London: McFarland, 2013.
  Google Scholar

Williams, Pat, and Jim Denney. How to Be Like Walt: Capturing the Disney Magic Every Day of Your Life. Deerfield Beach, Florida: HCI, 2004.
  Google Scholar

Włodek, Patrycja. “Rasa w Hollywood złotej ery.” In Kino Afroamerykańskie: Twórcy, dzieła, zjawiska, ed. Ewa Drygalska, Marcin Pieńkowski. Gdańsk: Katedra, 2015.
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2016-06-30

Cited By / Share

Kościelski, K. (2016) „„Square”, «White Negro» i The Beatles, czyli kogo spotkał Mowgli w drodze do ludzkiej osady”, Kwartalnik Filmowy, (93-94), s. 177–192. doi: 10.36744/kf.2240.

Autorzy

Kamil Kościelski 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Wrocławski Polska

Absolwent filmoznawstwa na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Pozna­niu. Obecnie doktorant Uniwersytetu Wrocław­skiego. Autor książki „Cóż za wspaniały dzień na egzorcyzm.”. Amerykańskie kino grozy przełomu lat 60. i 70. oraz artykułów opublikowanych w „Journal of Scandinavian Cinema”, „Kwartal­niku Filmowym” i „Przestrzeniach Teorii”.



Statystyki

Abstract views: 80
PDF downloads: 38


Licencja

Prawa autorskie (c) 2016 Kamil Kościelski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.