Ograniczenia wiekowe dla widzów w świetle ustawodawstwa II Rzeczpospolitej i ich wpływ na rynek filmowy
Grzegorz Rogowski
grzegorz.bartosz.rogowski@gmail.comFilmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-5798-079X
Abstrakt
Autor bada zmiany w polskim ustawodawstwie w zakresie dostępności filmów dla nieletnich w okresie międzywojennym. Analizuje następujące po sobie akty prawne oraz Ustawę o filmach i ich wyświetlaniu, okoliczności ich powstania oraz zmiany, jakie ze sobą niosły. Opisuje dyskurs medialny, jaki toczył się wokół tych zmian, zaznaczając główne głosy sporu, czyli Kościół katolicki, publicystów filmowych, nauczycielstwo oraz samą młodzież, i nakreślając ich motywacje oraz argumenty. Przybliża także wpływ toczącej się dyskusji na realne działania państwa związane z dostępem młodzieży do kina. Zestawia kwestię sposobu działania polskiego rynku filmowego z odczuwalnym brakiem filmów młodzieżowych na ekranach oraz wyraźną niechęcią producentów do inwestowania w tego typu obrazy, starając się odpowiedzieć na pytanie, dlaczego w przedwojennej Polsce praktycznie nie wyświetlano produkcji dla młodzieży i w jaki sposób starano się wypełnić tę lukę na rynku dystrybucyjnym.
Słowa kluczowe:
produkcja filmowa, cenzura, ustawa filmowa, prawo, historia gospodarczaBibliografia
[Lector] (1934, 8 kwietnia). Filmy niedozwolone dla młodzieży. Słowo Polesia, s. 2.
Google Scholar
[Lolek i Romka] (1938, 14 stycznia). Z kina do kina – przez całą Łódź. Mały Przegląd, s. 3.
Google Scholar
[M. Nikl.] (1936, 8 lipca). Widowiska kinowe dla młodzieży. Kurjer Warszawski, s. 2.
Google Scholar
[N.] (1934, 2 czerwca). Nowa ustawa o filmach. Czas, s. 5.
Google Scholar
[NN] (1919). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych uzupełniające rozporządzenie z d. 12 lutego 1919 r., w przedmiocie przepisów wykonawczych do dekretu z d. 7 lutego 1919 r. o widowiskach. Monitor Polski, (262), s. 1.
Google Scholar
[NN] (1919). Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w przedmiocie przepisów wykonawczych do dekretu z dnia 7 lutego 1919 roku o widowiskach. Monitor Polski, (37), s. 1.
Google Scholar
[NN] (1920). Okólnik Ministra Spraw Wewnętrznych do wszystkich Starostów i Komendantów Policji na m. st. Warszawę i m. Lublin w sprawie ścisłego przestrzegania rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z d. 25 listopada 1919 r., uzupełniają- cego rozporządzenie z d. 12 lutego 1919 r. w przedmiocie przepisów wykonawczych do dekretu z d. 7 lutego 1919 r. o widowiskach. Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, (6), s. 13.
Google Scholar
[NN] (1930, 20 października). O zdrowe filmy dla młodzieży. Kurjer Warszawski, s. 7.
Google Scholar
[NN] (1932). Okólnik w sprawie wyświetlania filmów dla młodzieży szkolnej. Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Pomorskiego, (4), s. 131.
Google Scholar
[NN] (1933). Instrukcja o przeprowadzeniu oceny filmów pod względem wartości artystycznej i kształcącej. Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, (10), s. 431.
Google Scholar
[NN] (1933, 10 marca). Kino. Mały Przegląd, s. 3.
Google Scholar
[NN] (1935, 1 listopada). Kronika filmowa. Kurjer Wileński, s. 8.
Google Scholar
[NN] (1935, 13 września). Komisja oceny filmów. Kurjer Warszawski, s. 4.
Google Scholar
[NN] (1936, 21 lutego). O czym się pisze w prasie filmowej. Kurjer Wileński, s. 7.
Google Scholar
[NN] (1936, 31 stycznia). Z życia związkowego. Kino i Rewja dla Wszystkich, s. 2.
Google Scholar
[NN] (1936, 8 lutego). Reflektorem po czasopismach. Czas, s. 7.
Google Scholar
[NN] (1937). Filmy dla młodzieży. Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego, (8), s. 190.
Google Scholar
[NN] (1939, 15 maja). Informacje urzędowe. Wiadomości Filmowe, s. 3.
Google Scholar
[NN] (1939, 23 sierpnia). Jakie nowe filmy ujrzymy w nadchodzącym sezonie?. Goniec Nadwiślański, s. 10.
Google Scholar
[NN] (1939). Pismo okólne Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego w sprawie uczęszczania młodzieży do kinoteatrów publicznych. Dziennik Urzędowy Kuratorium Okręgu Szkolnego Lubelskiego, (3), s. 39.
Google Scholar
[P. Mar.] (1931, 29 kwietnia). Katolicyzm a kino. Czas, s. 4.
Google Scholar
[S. K.] (1934). Młodzież a film. Lekcje wzorowe na każdy dzień i każdą godzinę lekcyjną szkoły powszechnej, (29), s. 6.
Google Scholar
Armatys, B., Armatys, L., Stradomski, W. (1988). Historia filmu polskiego. Tom 2: 1930-1939. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.
Google Scholar
Dajczer, H. (1938, 14 stycznia). O filmach dozwolonych i niedozwolonych, o pragnieniach młodego widza w ogóle. Mały Przegląd, s. 3.
Google Scholar
Hoszowski, M. T. (1937). Przyczyny demoralizacji młodzieży szkolnej. Homo Dei, (5), s. 427.
Google Scholar
Kabzińska, Ł., Kabziński, K. (2021). Wybrane aspekty zagrożonego dzieciństwa w dwudziestoleciu międzywojennym. Warmińsko-Mazurski Kwartalnik Naukowy, (4), ss. 11-43.
Google Scholar
Kalinowska, W. (1935, 1 marca). Moralne i niemoralne filmy dla młodzieży. Wiadomości Filmowe, s. 2.
Google Scholar
Kalinowska, W. (1935, 15 listopada). Jak młodzież reaguje na film. Wiadomości Filmowe, s. 2.
Google Scholar
Kalinowska, W. (1936, 1 lutego). Potrzeba produkowania filmów dla młodzieży. Wiadomości Filmowe, s. 1.
Google Scholar
Parzyńska, M. (1935, 15 czerwca). Filmy dla młodzieży. Wiadomości Filmowe, s. 1.
Google Scholar
Reichman, J. (1934, 1 grudnia). „Dusza dziecka” na szali cenzury. Wiadomości Filmowe, s. 3.
Google Scholar
Reichman, J. (1934, 15 grudnia). Jeszcze jeden szkodnik filmowy. Wiadomości Filmowe, s. 5
Google Scholar
Thullie, K. (1929). Pielęgnowanie cnoty czystości wśród młodzieży. W: Księga Pamiątkowa Kursu Katechetycznego w Krakowie (s. 156). Kraków: Komitet Kursu Katechetycznego.
Google Scholar
Toeplitz, J. (1934, 18 marca). Dla młodzieży niedozwolone. Kurjer Polski, s. 6.
Google Scholar
Zajiček, E. (2015). Zarys historii gospodarczej kinematografii polskiej. Tom 1: Kinematografia wolnorynkowa w latach 1896-1939. Łódź: Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna.
Google Scholar
Autorzy
Grzegorz Rogowskigrzegorz.bartosz.rogowski@gmail.com
Filmoteka Narodowa - Instytut Audiowizualny Polska
https://orcid.org/0000-0001-5798-079X
Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku dziennikarstwo i komunikacja społeczna. Stały współpracownik Muzeum Emigracji w Gdyni oraz Muzeum Historii Polski. Autor wielu artykułów historycznych ukazujących się m.in. w czasopismach „Ale Historia”, „Uważam Rze Historia” oraz „Rzeczpospolita”. Obecnie pracuje jako filmograf w Filmotece Narodowej – Instytucie Audiowizualnym. Od lat zajmuje się rozmaitymi aspektami życia w II Rzeczypospolitej. Jego książka Pod polską banderą przez Atlantyk (2015) otrzymała nominację w kategorii „najlepsza książka popularnonaukowa poświęcona historii Polski w XX w.” w konkursie „Książka Historyczna Roku” o Nagrodę im. Oskara Haleckiego w 2016 r. Kolejna publikacja, Skazane na zapomnienie. Polskie aktorki filmowe na emigracji (2017), została uznana za książkę miesiąca „Magazynu Literackiego Książki”.
Statystyki
Abstract views: 212PDF downloads: 207
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Grzegorz Rogowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Grzegorz Rogowski, „Sztandar wolności” Ryszarda Ordyńskiego jako filmowy pomnik Józefa Piłsudskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 112 (2020): Polski dokument, polska animacja
