Reality Laid Bare. Nudity and Eroticism in the Polish Cinema of the Time of the Transformation
Karol Jachymek
kjachymek@swps.edu.plUniwersytet SWPS (Poland)
https://orcid.org/0000-0002-9444-8898
Abstract
The main subject of the article is an attempt to look at the Polish cinema of the time of the transformation in the context of numerous references to erotic themes and nudity on screen. The second half of the 1980s and the beginning of the 1990s is in Poland a period of growing pornographic trend of native popular culture. On the one hand, this phenomenon may testify to the ongoing political transformation in our country and the dynamically changing social, moral or political situation. On the other hand, it can be easily associated with the influences of Western pop-culture texts (e.g. video cassettes or magazines containing pornographic content), which more and more boldly began to penetrate Poland at that time. As a result, the so-called second wave of porn-chic clearly influenced the shape of the native cinema, becoming one of the most important catalysts of the revolution of the imagination that started in Poland at that time. In this article, selected phenomena have been analyzed, which could certainly indicate a significant, though not entirely homogeneous role, which nudity and eroticism played in Polish cinema and culture of that period. The most important social, political and cultural mechanisms that determined the shape of the films being made at the time, are also briefly considered.
Keywords:
nudity and eroticism, Polsih Cinema, political transformationReferences
Adamczak, Marcin. Globalne Hollywood, filmowa Europa i polskie kino po 1989 roku. Przeobrażenia kultury audiowizualnej przełomu dziesięcioleci. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2010.
Google Scholar
Banach, Andrzej. „Erotyzm po polsku.” Kino 9 (1967): 2-11.
Google Scholar
Filiciak, Mirosław, and Patryk Wasiak. “Wypożyczalnia rewolucji.” Polityka 22 (2013): 88-91.
Google Scholar
Jachymek, Karol. „A Train to Hollywood: Porno-Chic in the Polish Cinema of the Late 1980s.” European journal of American Studies 13-3 (2018), https://journals.openedition.org/ejas/13625.
Google Scholar
Jachymek, Karol. „Danuta Lato. Ekscesywne ciało przełomu.” Kultura Popularna 1 (2019).
Google Scholar
Jachymek, Karol. Film – ciało – historia. Kino polskie lat sześćdziesiątych. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra, 2016.
Google Scholar
Jachymek, Karol. „Seks w kinie polskim okresu PRL. Wprowadzenie.” Pleograf. Kwartalnik Akademii Polskiego Filmu 1 (2018), http://www.akademiapolskiegofilmu.pl/pl/historia-polskiego-filmu/artykuly/seks-w-kinie-polskim-okresu-prl-wprowadzenie/626.
Google Scholar
Jagielski, Sebastian. „Kino polskie w czasach transformacji.” In Historia kina. Tom 4. Kino końca wieku, edited by Tadeusz Lubelski, Iwona Sowińska, Rafał Syska, 985-1037. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2019.
Google Scholar
Kalinowska, Izabela. “Seks, polityka i koniec PRL-u: o cielesności w polskim kinie lat osiemdziesiątych.” In Ciało i seksualność w kinie polskim, edited by Sebastian Jagielski, Agnieszka Morstin-Popławska, 63-78. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2009.
Google Scholar
Kornacki, Krzysztof. “Naga władza. Polskie kino erotyczne (schyłkowego PRL-u).” Studia Filmoznawcze 29 (2008): 195-225.
Google Scholar
Kornatowska, Maria. Eros i film. Łódź: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986.
Google Scholar
Kościańska, Agnieszka and Wiesław Sokoluk. Instruktaż nadmierny. Historia pewnej przygody seksualnej. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2018.
Google Scholar
Krajewski, Marek. „Koniec lat 80-tych. Rewolucja wyobraźni.” In I love Poland, edited by Mariusz Forecki. Poznań: Związek Polskich Artystów Fotografików. Okręg Wielkopolski, 2009.
Google Scholar
Lew-Starowicz, Zbigniew. „Erotyzm.” In Encyklopedia erotyki, edited by Zbigniew Lew-Starowicz, 181-192. Warszawa: Wydawnictwo Muza S.A., 2004.
Google Scholar
Lubelski, Tadeusz. Historia kina polskiego 1895-2014. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2015.
Google Scholar
Łaciak, Beata. Obyczajowość polska czasu transformacji czyli wojna postu z karnawałem. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2007.
Google Scholar
McNair, Brian. Seks, demokratyzacja pożądania i media, czyli kultura obnażania. Warszawa: Wydawnictwo Muza S.A, 2004.
Google Scholar
Nijakowski, Lech. Pornografia. Historia, znaczenia, gatunki. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2010.
Google Scholar
Sadowski, Marek. „Och, kaso... .” Rzeczpospolita 26 (1985).
Google Scholar
Sobolewski, Tadeusz. „Momenty.” Film 1 (1989).
Google Scholar
Sobolewski, Tadeusz. „Porno.” Gazeta Wyborcza 25 (1990).
Google Scholar
Stankusz. „Seks po polsku.” Kino 1 (1986): 16.
Google Scholar
„Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 27 grudnia 1983 r. Na porządku dziennym: omówienie filmu p.t. «Thais» zrealizowanego przez reż. R. Bera w Zespole «Silesia».” Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, sygn.: A-344, poz. 351.
Google Scholar
„Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 7 sierpnia 1985 r. Na porządku dziennym: omówienie filmu pt. «Och, Karol!»” zrealizowanego przez reż. Romana Załuskiego w Zespole «Oko».” Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, sygn.: A-344, poz. 407.
Google Scholar
„Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 1 grudnia 1988 roku. Na porządku dziennym: omówienie filmu pt. «Sztuka kochania» zrealizowanego przez reż. Jacka Bromskiego w Zespole «Zebra».” Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, sygn.: A-344, poz. 570
Google Scholar
“Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych w dniu 20 grudnia 1988 r. Na porządku dziennym: omówienie filmu pt. «Co lubią tygrysy» – zrealizowanego przez reż. Krzysztofa Nowaka w Zespole «Oko».” Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, sygn.: A-344, poz. 574.
Google Scholar
„Stenogram z posiedzenia Komisji Kolaudacyjnej Filmów Fabularnych z dnia 10 marca 1989 r. Na porządku dziennym: omówienie filmu pt. «Porno»” zrealizowanego przez reżysera Marka Koterskiego w zespole filmowym «Zebra».” Archiwum Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego, sygn.: A-344, poz. 577.
Google Scholar
Szcześniak, Magdalena. Normy widzialności. Tożsamość w czasach transformacji. Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana, Instytut Kultury Polskiej UW, 2016.
Google Scholar
Śrutkowski, Tomasz. „Makatka «Och, Karol».” Gazeta Olsztyńska 28 (1985).
Google Scholar
Wasiak, Patryk. „«Zwoje muskułów monstrualnych rozmiarów i dużo nagiego ciała». Zwoje muskułów monstrualnych rozmiarów i dużo nagiego ciała.” Kultura Popularna 2 (2014).
Google Scholar
„Widzowie o «Seksmisji».” Tygodnik Kulturalny 25 (1984).
Google Scholar
Williams, Linda. Hard core. Władza, przyjemność i „szaleństwo widzialności”. Gdańsk, słowo / obraz terytoria, 2010.
Google Scholar
Williams, Linda. Seks na ekranie. Gdańsk: słowo / obraz terytoria, 2013.
Google Scholar
Zatorski, Janusz. „Tygrysy i Pasikoniki.” Kierunki 27 (1989).
Google Scholar
Zwierzchowski. Piotr. „Nagość jako strategia promocyjna kina polskiego lat 80.” Images. The International Journal of European Film, Performing Arts and Audiovisual Communication 32 (2018): 170-176.
DOI: https://doi.org/10.14746/i.2018.32.13
Google Scholar
Zwierzchowski, Piotr. „Oswajanie tabu seksualnego w kinie PRL.” Przegląd Historyczny 2 (CIX): 41-52.
Google Scholar
źak. „Szkoda, że zabrakło Szapołowskiej.” Kurier Lubelski 21 (1985).
Google Scholar
Authors
Karol Jachymekkjachymek@swps.edu.pl
Uniwersytet SWPS Poland
https://orcid.org/0000-0002-9444-8898
Kulturoznawca, filmoznawca, doktor nauk humanistycznych, adiunkt w Katedrze Kulturoznawstwa Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Stypendysta Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej (2013). Koordynator, wykładowca i współtwórca School of Ideas. Zajmuje się m. in.: społeczną i kulturową historią kina (zwłaszcza polskiego) i codzienności, zagadnieniem materiałów (audio)wizualnych jako świadectw historycznych, problematyką ciała, płci i seksualności. Współpracuje m.in. z Filmoteką Szkolną, Nowymi Horyzontami Edukacji Filmowej, Against Gravity, KinoSzkołą i Filmoteką Narodową – Instytutem Audiowizualnym. Prowadzi warsztaty i szkolenia z zakresu edukacji filmowej, medialnej i (pop)kulturowej. Autor książki Film – ciało – historia. Kino polskie lat sześćdziesiątych (2016).
Statistics
Abstract views: 1275PDF downloads: 776
License
Copyright (c) 2019 Kwartalnik Filmowy
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
The author grants the publisher a royalty-free non-exclusive licence (CC BY 4.0) to use the article in Kwartalnik Filmowy, retains full copyright, and agrees to identify the work as first having been published in Kwartalnik Filmowy should it be published or used again (download licence agreement). The journal is published under the CC BY 4.0 licence. By submitting an article, the author agrees to make it available under this licence.
In issues from 105-106 (2019) to 119 (2022) all articles were published under the CC BY-NC-ND 4.0 licence. During this period the authors granted a royalty-free non-exclusive licence (CC BY-ND 4.0) to use their article in „Kwartalnik Filmowy”, retained full copyright, and agreed to identify the work as first having been published in our journal should it be published or used again.
Most read articles by the same author(s)
- Karol Jachymek, Sleepless Sorcerers: On Generation in the Films of Andrzej Wajda and Michał Marczak , Kwartalnik Filmowy: No. 103 (2018): Young Polish Cinema – Confrontation of Generations