Ekranowe życie. W kręgu filmowej biografistyki
Elżbieta Durys
e.durys@gmail.comUniwersytet Warszawski (Polska)
https://orcid.org/0000-0002-3545-3160
Abstrakt
Filmowe biografie cieszą się wśród widzów niemalejącą popularnością. Ich status pozostaje jednak paradoksalny. Twórcy kręcą je, wyraźnie dystansując się od formuły, a badacze unikają teoretyzowania na ich temat. W artykule wskazano i omówiono wiele kwestii związanych z biopikiem jako gatunkiem filmowym, które nie są zauważane lub pomija się je w refleksji krytycznej. Dotyczą one definicji, charakterystyki, wewnętrznego zróżnicowania formuły, wypracowanych cykli, odniesień do innych gatunków czy kultywacji idei Wielkiego Męża. Przywołanie i naświetlenie ich pozwoli dostrzec mniej znane konteksty funkcjonowania filmowej biografistyki.
Słowa kluczowe:
biografia filmowa, gatunek filmowy, kino gatunkówBibliografia
Adamczak, M. (2019). Kapitały przemysłu filmowego. Hollywood, Europa, Chiny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Altman, R. (2012). Gatunki filmowe (tłum. M. Zawadzka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Bingham, D. (2010). Whose Lives Are They Anyway? The Biopic as Contemporary Genre. New Brunswick, New Jersey – London: Rutgers University Press.
Google Scholar
Bingham, D. (2016). The Lives and Times of Biopic. W: R. A. Rosenstone, C. Parvulescu (red.), A Companion to the Historical Film (ss. 233-254). Hoboken, New Jersey: Wiley Blackwell.
DOI: https://doi.org/10.1002/9781118322673.ch12
Google Scholar
Carlyle, Th. (2008). On Heroes, Hero-Worship, and the Heroic in History. https://www.gutenberg.org/files/1091/1091-h/1091-h.htm
Google Scholar
Cheshire, E. (2015). Bio-pics: A Life in Pictures. New York: Wallflower.
DOI: https://doi.org/10.7312/columbia/9780231172059.001.0001
Google Scholar
Connor, W. (1990). When Is a Nation?. Ethnic and Racial Studies, 13 (1), ss. 92-103. https://doi.org/10.1080/01419870.1990.9993663
DOI: https://doi.org/10.1080/01419870.1990.9993663
Google Scholar
Custen, G. F. (1992). Bio/Pics: How Hollywood Constructed Public History. New Brunswick, New Jersey: Rutgers University Press.
Google Scholar
Durys, E. (2019). Film jako źródło wiedzy historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Nauki o Polityce.
Google Scholar
Follows, S. (2018, 18 lutego). How the Genre of Film Production Changes Around the World. https://stephenfollows.com/genre-film-production-changes-around-world/
Google Scholar
Hendrykowski, M. (2007). Biografizm jako dążenie kina współczesnego. W: T. Szczepański, S. Kołos (red.), Biografistyka filmowa: Ekranowe interpretacje losów i faktów (ss. 11-24). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar
Hendrykowski, M. (1994). Słownik terminów filmowych. Poznań: Ars Nova.
Google Scholar
Hobsbawm, E. (2008). Wprowadzenie. Wynajdywanie tradycji (tłum. M. Godyń, F. Godyń). W: E. Hobsbawm, T. Ranger (red.), Tradycja wynaleziona (ss. 9-23). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar
Katafiasz, O. (2003). Biograficzny film. W: T. Lubelski (red.), Encyklopedia kina (s. 104). Kraków: Biały Kruk.
Google Scholar
King, G. (2016). Quality Hollywood: Markers of Distinction in Contemporary Studio Film. London – New York: I. B. Tauris.
DOI: https://doi.org/10.5040/9780755694983
Google Scholar
Kołos, S. (2018). Film biograficzny – gatunek progresywny. Geneza, genologia, strategie narracyjne. Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski.
Google Scholar
Kowalczuk, U. (2019). „Album biograficzne zasłużonych Polaków i Polek wieku XIX”. Warsztatowe studia przypadków. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka, 35, ss. 164-192. https://doi.org/10.14746/pspsl.2019.35.8
DOI: https://doi.org/10.14746/pspsl.2019.35.8
Google Scholar
Lee, H. (2009). Biography: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press.
DOI: https://doi.org/10.1093/actrade/9780199533541.001.0001
Google Scholar
Mastalerz, L. (2011). W poszukiwaniu homo haecceitas. Strategie biografii nieoczywistych. Dwutygodnik.com (49). https://www.dwutygodnik.com/artykul/1819-w-poszukiwaniu-homo-haecceitas-strategie-biografii-nieoczywistych.html
Google Scholar
Neale, S. (2009). Genre and Hollywood. London – New York: Routledge.
Google Scholar
Pérez-Simón, A. (2014). Conceptualizing the Hollywood Biopic. Theatralia, 17 (2), ss. 50-60.
Google Scholar
Polaschek, B. (2013). The Postfeminist Biopic: Narrating the Lives of Plath, Kahlo, Woolf and Austen. Houndmills, Basingstoke – New York: Palgrave Macmillan.
DOI: https://doi.org/10.1057/9781137273482
Google Scholar
Przylipiak, M. (1994). Kino stylu zerowego. Z zagadnień estetyki filmu fabularnego. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Vidal, B. (2014). Introduction: The Biopic and Its Critical Contexts. W: T. Brown, B. Vidal (red.), The Biopic in Contemporary Film Culture (ss. 1-32). New York – London: Routledge.
Google Scholar
Autorzy
Elżbieta Duryse.durys@gmail.com
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-3545-3160
Dr hab., adiunktka na Wydziale Pedagogicznym Uniwersytetu Warszawskiego. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się na kinie i problematyce gender, teorii gatunków filmowych, metodach i podejściach do kina, kinie amerykańskim i polskim oraz edukacji filmowej. Autorka artykułów publikowanych w czasopismach i antologiach. Współredaktorka czterech tomów poświęconych kinu amerykańskiemu (2006, 2007) oraz tematyce gender (2005, 2014). Opublikowała trzy monografie: Mieliśmy tu mały problem… O twórczości Johna Cassavetesa (2009), Amerykańskie popularne kino policyjne w latach 1970-2000 (2013) oraz Film jako źródło wiedzy historycznej (2019).
Statystyki
Abstract views: 311PDF downloads: 238
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Elżbieta Durys
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Elżbieta Durys, „Życie jest cudowne” Franka Capry – paradoksy odczytań , Kwartalnik Filmowy: Nr 93-94 (2016): Kino amerykańskie
- Elżbieta Durys, O trzech tendencjach kina pamięci narodowej , Kwartalnik Filmowy: Nr 125 (2024): Kino jako maszyna pamiętania
- Elżbieta Durys, Kino gatunków a cykle filmowe , Kwartalnik Filmowy: Nr 97-98 (2017): Wędrujące motywy
