Heimatfilm – zarys dziejów gatunku
Abstrakt
Autorka zarysowuje dzieje głównego niemiecko-austriackiego produktu popkultury, jakim jest gatunek filmowy zwany Heimatfilmem. W oparciu o pracę E. Boa, R. Palfreyman, Heimat – a German Dream... (2000) szkicuje - stanowiącą niezbędną podstawę dla zrozumienia ewolucji Heimatfilmu - niezwykle bogatą i skomplikowaną historię pojęcia Heimat, ściśle związanego z istotnymi zwłaszcza dla Niemiec wydarzeniami historycznymi. Przypomina po krótce poprzedników Heimatfilmu, a więc filmy górskie, przybliża charakterystykę Heimatfilmów realizowanych w III Rzeszy, po czym szerzej omawia klasyczne Heimatfilmy okresu zaraz powojennego i złotych lat 50. oraz zmiany jakim gatunek ulegał w latach 60., a także kolejny etap jego ewolucji, a więc krytyczny Heimatfilm lat 70 i jego następców z lat 80. Autorka prezentuje też filmy z lat 90. i pierwszej dekady XXI wieku, które można zaliczyć do nowego Heimatfilmu. Na koniec prezentuje współczesne heimatowe konteksty w życiu codziennym, popkulturze, mediach, ale też w badaniach naukowych. Próbując zapanować nad bogactwem materiału filmowego i literatury przedmiotu, autorka starała się przedstawić tematykę heimatową w pigułce, łącząc elementy teorii i historii Heimatfilmu oraz dziejów pojęcia Heimat oraz zasygnalizować to, co w tej tematyce jest obecnie aktualne.
Słowa kluczowe:
Heimatfilm, kino niemieckie, kino austriackie, gatunekBibliografia
Ansari Pouyeh, Tanzende Inder in den Alpen - Zur Funktion des Heimat-Konzeptes im populären Kino am Beispiel des Heimatfilms der 50er Jahre und des Bollywoodfilms der Gegenwart, Vdm Verlag Dr. Müller 2007.
Google Scholar
Applegate Celia, A Nation of Provincials: The German Idea of Heimat, University of California Press, Berkeley, Los Angeles 1990, s. 17.
Google Scholar
Barthel Manfred, So war es wirklich. Der deutsche Nachkriegsfilm, München-Berlin: Herbig 1986, s. 89.
Google Scholar
Beindorf Claudia, Terror des Idylls. Die kulturelle Konstruktion von Gemeinschaften im Heimatfilm und Landsbygdsfilm 1930-1960, Baden-Baden 2001.
Google Scholar
Boa Elizabeth, Rachel Palfreyman, Heimat – a German Dream. Regional Loyalties and National Identity in German Culture 1890-1990, Oxford University Press, Oxford 2000, s. 1, 2, 6, 10-11.
DOI: https://doi.org/10.1093/oso/9780198159223.003.0001
Google Scholar
Büttner Elisabeth, Christian Dewald, Anschluss an Morgen. Eine Geschichte des österreichidchen Films von 1945 bis zur Gegenwart, Salzburg und Vien 1997, s. 258.
Google Scholar
„Die ganze Woche” 2003 nr 15, s. 12-13.
Google Scholar
Eder K., Fantasy Worlds and Realism – Dossier heimat Film http://www.goethe.de/kue/film/dos/hei/en165229.htm (Data dostępu: 8.06.2009)
Google Scholar
Emmerich Wolfgang, Germanistische Volkstumsideologie: Genese und Kritik der Volksforschung im Dritten Reich, Tübingen 1968.
Google Scholar
Fischer Hanns, Aberglaube oder Volksweisheit. Der wahre Sinn der Bauernbräuche, Leipzig 1936.
Google Scholar
Fritz Walter, Kino in Österreich. 1929-1945. Der Tonfilm, Wien 1991, s. 200.
Google Scholar
Hermand Jost, James D. Steakley, Heimat, nation, fatherland: the German sense of belonging, New York 1996.
Google Scholar
Hitbilanz. Deutsche Chart Singles 1956-1980. Mit den Hits von 1930-1955. Taurus Press 2000, s. 406.
Google Scholar
Höfig Willi, Der deutsche Heimatfilm 1947-1960, Ferdinand Enke, Stuttgart 1973, s. 5, 21, 74, 94, 134-135, 448.
Google Scholar
Jirsa Waltraut, Triviales in Western und Heimatfilm. Zwei syntaktische Spielfilmanalysen: "Alamo" (USA 1960) und "Verliebte Ferien in Tirol", 1971.
Google Scholar
Kaes Anton, From Hitler to Heimat: The Return of History as Film, Cambridge 1989, s. 15.
Google Scholar
Koebner Thomas, Reclams Sachlexikon des Films, Stuttgart 2002, s. 62.
Google Scholar
Kreimeier Klaus, Die UFA-Story. Geschichte eines Filmkonzerns, Carl Hanser Verlag, München/Wien 1992.
Google Scholar
Krische P., Heimat Grundsätzliches zur Gemeinschft von Scholle und Mensch, Berlin 1918.
Google Scholar
Moltke Johannes von, No Place Like Home. Locations of Heimat in German Cinema, University of California Press, Berkeley 2005, s. 15, 49, 174.
Google Scholar
Moosmann Carolin, Die Geschichte des deutschen Heimatfilms. Zwischen Traumwelt und Kommerz, Grin Verlag 2007, s. 6, 15.
Google Scholar
Nipperdey Thomas, Deutsche Geschichte 1866-1915, vol. I Arbeitswelt und Bürgergeist, Munich 1993.
Google Scholar
Rahaye Oliver, The current reoreintation of the Heimat film, http://www.goethe.de/kue/film/dos/hei/en165229.htm (Data dostępu: 8.06.2009)
Google Scholar
Rapp Christian, Höhenrausch: Der deutsche Bergfilm, Sonderzahl Verlagsgesellschaft, Vienna 2007.
Google Scholar
Seesslen Georg, Durch die Heimat und so weiter, w: Zwischen Gestern und Morgen. Westdeutscher Nachkriegsfilm 1946-1962, Hg. H.v. Hoffman, W. Schobert, Deutsches Filmmuseum, Frankfurt 1998, s. 159.
Google Scholar
Spranger Eduard, Der Bildungswert der Heimatkunde, Leipzig 1942.
Google Scholar
Steiner Gertraud, Die Heimat – Macher. Kino in sterreich 1946-1966, Wien 1987, s. 42.
Google Scholar
Toeplitz Jerzy, Historia Sztuki Filmowej, t. VI, Warszawa 1990, s. 428.
Google Scholar
Autorzy
Beata Kosińska-Krippnerkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Instytut Sztuki, Polska Akademia Nauk Polska
Pracuje w Zakładzie Antropologii Kultury, Filmu i Sztuki Audiowizualnej w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk; zajmuje się teorią i historią filmu i telewizji; redaktorka “Kwartalnika Filmowego”, w którym w latach 1993-2005 publikowała m.in. doroczną kronikę wydarzeń filmowych, obejmującą lata 1992-2002. Autorka pracy doktorskiej pt. Poetyka polskiej telenoweli dokumentalnej (2008), napisanej pod kierunkiem prof. Marka Hendrykowskiego.
Statystyki
Abstract views: 22PDF downloads: 7
Licencja
Prawa autorskie (c) 2009 Beata Kosińska-Krippner
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Beata Kosińska-Krippner, Cielesność, intymność i seksualność w filmach Ulricha Seidla jako medium samotności i odrzucenia , Kwartalnik Filmowy: Nr 83-84 (2013): Ciało w filmie
- Beata Kosińska-Krippner, Awangarda austriacka. Peter Kubelka – kucharz filmowiec , Kwartalnik Filmowy: Nr 70 (2010): Awangarda i film
- Beata Kosińska-Krippner, Między fikcją a faktami. Docusoap po polsku, czyli telenowela dokumentalna , Kwartalnik Filmowy: Nr 75-76 (2011): Oblicza rzeczywistości
- Beata Kosińska-Krippner, Butterkinder – austriacki epizod z historii europejskich dzieci , Kwartalnik Filmowy: Nr 81 (2013): Dziecko i film
- Beata Kosińska-Krippner, Munk – artysta niezastąpiony , Kwartalnik Filmowy: Nr 67-68 (2009): Historia filmu
