Od ciekawostki do dyscypliny. Historia teorii badań nad wczesnym kinem

Łukasz Biskupski

kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej (Polska)

Abstrakt

Tekst jest sprawozdaniem z najważniejszych wydarzeń w procesie wyodrębnienia, profesjonalizacji i instytucjonalizacji subdyscypliny filmoznawstwa, jaką są badania nad wczesnym kinem. Opisuje kolejne paradygmaty teoretyczne zgodnie z klasyfikacją zaproponowaną przez Davida Bordwella: „teorię wielkich mężów”, „podstawową opowieść”, „wersję standardową”, jak również zdobywającą popularność od lat 70. tzw. rewizjonistyczną historię filmu. Opisane są również ostatnie teorie, metody i obszary zainteresowań badaczy wczesnego kina, takie jak film niefikcjonalny, koncepcja „kina atrakcji” czy szersze zagadnienia z zakresu wizualnej kultury popularnej.


Słowa kluczowe:

wczesne kino, historia filmoznawstwa, David Bordwell

Allen Robert, Douglas Gomery, Film History: Theory and Practice, McGraw-Hill, Nowy Jork 1985, s. 110.
  Google Scholar

Bordwell David, Film and the Historical Return, “DavidBordwell.net” (14.06.2008).
  Google Scholar

Bordwell David, On the History of Film Style, Harvard University Press, Cambridge-London 1997, s. 13-27, 129.
  Google Scholar

Bottomore Stephen, Before Documentary: Early Non-Fiction Films and the `View´ Aesthetic, w: Uncharted Territory: Essays on Early Nonfiction Film, red. D. Hertogs, N.de Klerk, Nederlands Filmmuseum, Amsterdam 1997.
  Google Scholar

Bottomore Stephen, Rediscovering early non-fiction film, „Film History. An International Journal”, 2001, Vol. 13, Nr 2, s. 160-161, 166.
DOI: https://doi.org/10.2979/FIL.2001.13.2.160   Google Scholar

Burch Noël, A primitive Mode of Representation, w: Early Cinema: Space, frame, narative, BFI Publishing, London 1990
DOI: https://doi.org/10.5040/9781838710170.0022   Google Scholar

Burch Noël, Life to those shadows, University of California Press, Berkley 1990, s. 2.
  Google Scholar

Charney Leo, Vanessa Schwarz (red.), Cinema and the intervention of modern life, University of California Press, Berkley 1995.
  Google Scholar

Comolli Jean-Louis, Maszyny widzialnego, tłum. A. Piskorz, A. Gwóźdź, w: Widzieć, myśleć, być, red. A. Gwóźdź, Universitas, Kraków 2001, s. 455, 457.
  Google Scholar

Gaudreault André, The diversity of cinematographic connections in the intermedial context of the turn of the 20th century, w: Visual Delights. Essays on the Popular and Projected Image in the 19th century, Flicks Books, Trowbridge 2000, s. 8, 14.
  Google Scholar

Gunning Tom, “Now You See It, Now You Don't”: The Temporality of The Cinema of Attractions, w: R. Abel, Silent Film, Athlone, London 1996.
  Google Scholar

Gunning Tom, The Cinema of Atrraction: Early Cinema. Its Spectator and the Avant-Garde, Non-Continuity, Continuity, Discontinuity: A Theory of Genres in Early Film; “Primitive” Cinema: A Frame-up? or the Trick's on Us, w: Space, Frame, narrative, red. T. Elsaesser, A. Barker, BFI Publishing, London 1990.
DOI: https://doi.org/10.5040/9781838710170.0012   Google Scholar

Hansen Miriam, Babel and Babylon: Spectatorship in American Silent Film, Harvard University Press, Cambridge 1991.
  Google Scholar

Majewski Tomasz (red.), Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna, WAiP, Warszawa 2009.
  Google Scholar

Musser Charles, Historiographic Method and the Study of Early Cinema, „Cinema Journal” 2004, vol. 44, nr 1, ss. 102-107.
DOI: https://doi.org/10.1353/cj.2004.0050   Google Scholar

Musser Charles, Pre-Classical American Cinema: Its Changing Modes of Film Production, w: Silent Film, red. R. Abel, Athlone, London 1996.
  Google Scholar

Niver Kemp R. (red.), Motion pictures from the Library of Congress Paper Print Collection, 1894-1912, University of California Press, Berkley 1967.
DOI: https://doi.org/10.1525/9780520334106   Google Scholar

Pomerance Murray (red.), Cinema and modernity, Rutgers Unversity Press, Fredericksburg 2006.
  Google Scholar

Popple Simon, Joe Kember, Early Cinema. From the Factory Gate to Dream Factory, Wallflower Press, London 2004.
  Google Scholar

Rotha Paul, Documentary Film, Faber and Faber, London 1936.
  Google Scholar

Salt Barry, Film Form 1900-1906, w: Early cinema. Space, frame, narative, BFI Publishing, London 1990
DOI: https://doi.org/10.5040/9781838710170.0006   Google Scholar

Salt Barry, Styl i technologia filmu: historia i analiza, t. 1-3, tłum. A. Helman, PWSTvTiF, Łódź 2003.
  Google Scholar

Singer Ben, Making Sense of the Modernity Thesis, w: Melodrama and Modernity: Early Sensational Cinema and its Context, Columbia University Press, New York 2001.
  Google Scholar

Staiger Janet, Kristin Thompson, David Bordwell, The Classical Hollywood Cinema: Film Style & Mode of Production to 1960, Columbia University Press, New York 1985.
  Google Scholar

Strauven Wanda, The Cinema of Attractions Reloaded, Amsterdam University Press, Amsterdam 2006.
DOI: https://doi.org/10.5117/9789053569443   Google Scholar

Toulmin Vanessa, Patrick Russel, Simon Popple (red.), The Lost World of Mitchell and Kenyon, BFI Publishing, London 2004.
  Google Scholar

Walton John K., Nowe spojrzenie na wczesną historię brytyjskiego kina – archiwum Mitchella i Kenyona, tłum. Grzegorz Nadgrodkiewicz, „Kwartalnik Filmowy” 2005, nr 52, s. 6-16
  Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2009-12-31

Cited By / Share

Biskupski, Łukasz (2009) „Od ciekawostki do dyscypliny. Historia teorii badań nad wczesnym kinem”, Kwartalnik Filmowy, (67-68), s. 114–126. doi: 10.36744/kf.3101.

Autorzy

Łukasz Biskupski 
kwartalnik.filmowy@ispan.pl
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej Polska

Kulturoznawca, doktorant w SWPS w Warszawie; absolwent filmoznawstwa i wiedzy o mediach w Instytucie Teorii Literatury, Teatru i Sztuk Audiowizualnych UŁ; członek „Collegium Invisibile”. Pracuje jako ku­rator programu naukowego Muzeum Sztuki w Łodzi. Interesuje sie teorią filmu, kulturowymi reprezentacjami miasta i praktykami artystyczny­mi w przestrzeni publicznej.



Statystyki

Abstract views: 24
PDF downloads: 7


Licencja

Prawa autorskie (c) 2009 Łukasz Biskupski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.

W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.