Charlie w Inkipo. Chaplin według Pierwszej Awangardy
Abstrakt
Artyści z kręgu Pierwszej Awangardy postrzegali stworzoną przez Chaplina kreację Charliego przez pryzmat własnych założeń estetycznych i światopoglądowych. Widzieli w jego filmach znaczenia wykraczające poza walory komediowe, a Chaplinowska burleska nieoczekiwanie stawała się wykładnią sensów filozoficznych. Przygody trampa były dla nich figurą dylematów, które trapiły współczesnego człowieka – reifikowanego i degradowanego przez cywilizację owładniętą ideą wcielania w życie projektów modernizacyjnych. W ramach tych interpretacji Charlie bywał humanistą, anarchistą oraz tricksterem, który za pomocą strategii subwersji demaskował absurdalny charakter konwencji społecznych i kulturowych.
Słowa kluczowe:
Charlie Chaplin, trickster, pierwsza awangardaBibliografia
Aragon Louis, Wieśniak paryski, tłum. A. Międzyrzecki, PIW, Warszawa 1971, s. 17.
Google Scholar
Balázs Bela, Wybór pism, tłum. K. Jung, R. Porges, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1987, s. 235.
Google Scholar
Bazin André, Charlie Chaplin, w: What is Cinema?: Volume 1, tłum. H. Gray, University of California Press, Berkeley 1967, s. 150-151.
Google Scholar
Bonitzer Pascal, Le champ aveugle. Essais sur le réalisme au cinéma, Gallimard, Paris 1982, s. 49-50.
Google Scholar
Cendrars Blaise, Charlie, w: tegoż, Co jak co, tłum. J. Giszczak, Noir sur Blanc, Warszawa 2003, s. 189-190.
Google Scholar
Cendrars Blaise, L’abc du cinéma, w: Tout autour d’ajourdhui, vol. 7, textes présentés et annotés par J.-C. Flückiger, Les Éditions Denoël, Paris 1986, s. 144.
Google Scholar
Deleuze Gilles, Cinema 1: The Movement-Image, tłum. H. Tomlinson, B. Habberjam, University of Minnesota Press, Minneapolis 2003, s. 169.
Google Scholar
Irzykowski Karol, X muza. Zagadnienia estetyczne kina, Filmowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1957, s. 67, 69.
Google Scholar
Koschany Rafał, Chaplin jako Charlie. Od figury kina do figury poetyckiej, „Kwartalnik Filmowy” 2002, nr 37-38.
Google Scholar
Kracauer Siegfried, Teoria filmu. Wyzwolenie materialnej rzeczywistości, tłum. W. Wertenstein, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975, s. 129.
Google Scholar
Kurek Jalu, S.O.S. (Zbaw nasze dusze!), Zwrotnica, Kraków 1927, s. 30-31.
Google Scholar
Miłosz Czesław, „Pożegnanie Inkipo”, „Tygodnik Powszechny” z 27 lipca 2003.Shi David E., Transatlantic Visions: The Impact of the American Cinema Upon the Franch Avant-Garde, 1918-1924, „Journal of Popular Culture” 1981, nr 4, s. 583.
DOI: https://doi.org/10.1111/j.0022-3840.1981.00583.x
Google Scholar
Sheppard Richard, Tricksters, Carnival and the Magical Figures of Dada Poetry, w: Modernism – Dada – Postmodernism, Northwestern University Press, Evanston 2000, s. 292.
Google Scholar
Słonimski Antoni, Chaplin w „Światłach miasta”, w: Romans z X Muzą, Teksty filmowe z lat 1917-1976, wyb., kom. i red. M. Hendrykowska, M. Hendrykowski, Towarzystwo „Więź”, Warszawa 2007, s. 198.
Google Scholar
Słonimski Antoni, Kino „Apollo”: „Gorączka złota”, w: Romans z X Muzą, Teksty filmowe z lat 1917-1976, wyb., kom. i red. M. Hendrykowska, M. Hendrykowski, Towarzystwo „Więź”, Warszawa 2007, s. 144.
Google Scholar
Słonimski Antoni, Romans z X Muzą. Teksty filmowe z lat 1917-1976, wyb., kom. i red. M. Hendrykowska, M. Hendrykowski, Towarzystwo „Więź”, Warszawa 2007, s. 188.
Google Scholar
Soupault Philippe, Note 1 sur le cinéma, „SIC”, III, 1918, nr 25.
Google Scholar
Stern Anatol, Charlie Chaplin i ja, w: Wspomnienia z Atlantydy, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1959, s. 44-46.
Google Scholar
Stern Anatol, Polska myszeis kinematograficzna, w: Wspomnienia z Atlantydy, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1959, s. 154.
Google Scholar
Stern Anatol, Tajemnica Charlie Chaplina, w: Wspomnienia z Atlantydy, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1959, s. 39-41.
Google Scholar
Stern Anatol, Aleksander Wat, Prymitywiści do narodów świata i do polski, w: A. Wat, Pisma zebrane, t. 5, Publicystyka, oprac. K. Pietrych, Czytelnik, Warszawa 2008, s. 7.
Google Scholar
Wat Aleksander, Bezrobotny Lucyfer, w: Bezrobotny Lucyfer i inne opowiadania, wstęp W. Bolecki, wyb. i oprac. W. Bolecki, J. Zieliński, Czytelnik, Warszawa 1993, s. 101-102.
Google Scholar
Wat Aleksander, Charlie Chaplin, w: Pisma zebrane, t. 5, Publicystyka, oprac. K. Pietrych, Czytelnik, Warszawa 2008, s. 25.
Google Scholar
Ważyk Adam, Borges i inni, w: Eseje literackie, PIW, Warszawa 1982, s. 297.
Google Scholar
Ważyk Adam, Dziwna historia awangardy, w: Eseje literackie, PIW, Warszawa 1982, s. 336.
Google Scholar
Ważyk Adam, Kwestia gustu, w: Eseje literackie, PIW, Warszawa 1982, s. 73-75.
Google Scholar
Ważyk Adam, Pożegnanie Inkipo, w: Wiersze wybrane, Czytelnik, Warszawa 1982, s. 179.
Google Scholar
Žižek Slavoj, Enjoy your Symptom! Jacques Lacan in Hollywood and Out, Routledge, New York 2001, s. 1-2.
Google Scholar
Autorzy
Aleksander Wójtowiczkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej Polska
Adiunkt w Zakładzie Literatury Współczesnej Instytutu Filologii Polskiej UMCS. Autor monografii „Cogito” i „sejsmograf podświadomości”. Proza Pierwszej Awangardy (w druku).
Statystyki
Abstract views: 17PDF downloads: 9
Licencja
Prawa autorskie (c) 2010 Aleksander Wójtowicz
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Aleksander Wójtowicz, Scenarzysta w czasach kultury przemysłowej. Międzywojenna publicystyka filmowa Anatola Sterna , Kwartalnik Filmowy: Nr 108 (2019): Produkcja i dystrybucja filmowa
