Marian Marzyński. Autobiografia dokumentalisty
Abstrakt
Jazdon prezentuje twórczość Mariana Marzyńskiego, jej styl i metodę stosowaną przez filmowca. Marzyński, twórca polsko-amerykański, w swoich filmach podjął próbę zanalizowania własnej biografii na kilka różnych sposobów. Jazdon przedstawia jego drogę twórczą – od dokumentów w konwencji cinéma vérité zrealizowanych w Polsce w latach 60., przez filmy powstałe w Danii, dokąd Marzyński emigrował na początku lat 70. (po antysemickiej nagonce rozpętanej przez komunistyczny rząd w Polsce), po jego amerykańskie prace (te wcześniejsze – Return to Poland z 1981 r., i te nowsze – Settlement z 2008 r. i Skibet z 2010 r.). Marzyński niemalże w każdym z nich pojawia się przed kamerą, łącząc w ten sposób temat filmu z własną biografią jako tego, który przeżył Holocaust, emigranta, dziennikarza, obywatela amerykańskiego. Ukazywane wydarzenia komentuje spoza kadru, często wręcz je inicjuje. Z filmu na film jego dzieła są coraz mocniej auto-dokumentalne, co szczególnie mocno uwidacznia się w takich pracach, jak Anya In and Out of Focus (2004) czy Life on Marz (2007).
Słowa kluczowe:
Marian Marzyński, autobiografizm, cinéma véritéBibliografia
Anderson Carolyn, Autobiography and Documentary, w: Encyclopaedia of the Documentary Film, t. 1., red. I. Aitken, New York 2006.
Google Scholar
Barker Paul, The Rise of Camcorder Culture, w: Imagining Reality: The Faber Book of Documentary, red. K. MacDonald, M. Cousins, London – Boston 1996.
Google Scholar
David Holzman’s Diary: An Unlikely Beginning, w: J. Lane, The Autobiographical Documentary in America, Madison 2002.
Google Scholar
Fischer Lucy, Documentary Film and the Discourse of Hysterical/Historical Narrative. Ross Mc Elwee’s „Sherman’s March”, w: Documenting the Documentary. Close Readings of Documentary Film and Video, red. B. Keith, J. Sloniowski, Detroit 1998.
Google Scholar
Jazdon Mikołaj, Ukryte dziecko, „Pro Arte” 1996, nr 1, s. 9.
Google Scholar
Lane Jim, The Autobiographical Documentary in America, Madison 2002, s. 4, 12.
Google Scholar
Marzyński Marian, Sennik polsko-żydowski, Warszawa 2005, s. 58-59.
Google Scholar
Mekas Jonas, Kino jako pamiętnik, notowali: M. Pośpiech, T. Zielichowski-Wojniłłowicz, „Kino” 1993, nr 8, s. 41.
Google Scholar
Michałek Bolesław, Film się zmienia, Warszawa 1967, s. 42.
Google Scholar
Odbijam się w lustrze Ameryki, mówi Marian Marzyński, rozmawiał M. Giżycki, „Kino” 1993, nr 8, s. 22.
Google Scholar
Przylipiak Mirosław, Poetyka kina dokumentalnego, Gdańsk 2000, s. 178, 179.
Google Scholar
Ruby Jay, The Image Mirrored: Reflexivity and the Documentary Film, w: New Chalanges for Documentary, red. A. Rosenthal, Berkeley – Los Angeles 1988, s. 72.
Google Scholar
Autorzy
Mikołaj Jazdonkwartalnik.filmowy@ispan.pl
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
Adiunkt w Zakładzie Filmu i Telewizji UAM, autor książek Dokumenty Kieślowskiego (2002) i Kino dokumentalne Kazimierza Karabasza (2009) oraz opracowań do albumów DVD z serii Polska Szkoła Dokumentu; redaktor tomu Polskie kino niezależne (2005).
Statystyki
Abstract views: 25PDF downloads: 7
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Mikołaj Jazdon
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Autor bądź autorka udziela wydawcy niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowuje nieograniczone prawa autorskie i zobowiązuje się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu (umowa licencyjna do pobrania). Czasopismo jest wydawane na licencji CC BY 4.0. Zgłaszając artykuł do publikacji, autor bądź autorka wyraża zgodę na jego udostępnianie na tej licencji.
W wydaniach od 105-106 (2019) do 119 (2022) wszystkie artykuły były publikowane na licencji CC BY-NC-ND 4.0. W tym okresie autorzy i autorki udzielali(-ły) niewyłącznej i nieodpłatnej licencji (CC BY-ND 4.0) na wykorzystanie tekstu w „Kwartalniku Filmowym”, zachowywali(-ły) nieograniczone prawa autorskie i zobowiązywali(-ły) się do podawania miejsca pierwodruku przy ponownym wykorzystaniu artykułu.
Inne teksty tego samego autora
- Mikołaj Jazdon, Fotografie w roli głównej. O polskim filmie ikonograficznym ze zdjęć , Kwartalnik Filmowy: Nr Special Issue (2013): Polskie filmoznawstwo o kinie polskim
- Mikołaj Jazdon, Portret polsko-żydowskiej rodziny w amerykańskim wnętrzu. „Anya (In and Out of Focus)” Mariana Marzyńskiego , Kwartalnik Filmowy: Nr 95 (2016): Transnarodowość kina polskiego
